جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا در تازهترین نشانهها از زاویهدار شدن روابط ایالات متحده با نزدیکترین متحد خاورمیانهای خود بر سر جنگ غزه، روز جمعه از سناتور چاک شومر، رهبر اکثریت سنا که خواستار برگزاری انتخابات جدید در اسرائیل بود تمجید کرد.
سخنان جنجالی این هفته چاک شومر در مقام و جایگاه یک سناتور یهودی دموکرات از ایالت نیویورک، مبنی بر اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل «راه خود را گم کرده» و «اگر اسرائیل از [دید جامعه جهانی] طرد شود، دیگر نمیتواند دوام بیاورد» هم در آمریکا و هم در اسرائیل مورد توجه قرار گرفت.
بایدن در دیدارش با نخست وزیر ایرلند در کاخ سفید گفت: «[چاک شومر] سخنرانی خوبی داشت. فکر میکنم که او نه تنها نگرانیهای جدی خودش بلکه [نگرانی] بسیاری از آمریکاییها را ابراز کرد.»
هر چند رئیسجمهور دموکرات آمریکا صراحتا درخواست شومر برای برگزاری انتخابات در اسرائیل را تکرار نکرد، اما اظهارات بایدن نشاندهنده ناامیدی او از نخستوزیر اسرائیل است.
نتانیاهو تاکنون مانع گسترش کمکهای بشردوستانه در غزه شده و با ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی مخالف است و پیشنهاد برگزاری انتخابات در اسرائیل عملا گامی خواهد بود که میتواند او را به دلیل افزایش نارضایتی از عملکردش از قدرت کنار بگذارد.
هدف اسرائیل از تعقیب نیروهای حماس تا آخرین پناهگاه امن فلسطینیها در شهر رفح به یکی از نقاط اصطکاک بین اسرائیل و ایالات متحده تبدیل شده است. رفح شهری در جنوب غزه است که بیش از ۱.۴ میلیون آواره فلسطینی از مناطق شمالی را در خود جای داده است.
دفتر نتانیاهو روز جمعه اعلام کرد که در نهایت انجام یک عملیات نظامی در شهر رفح به انضمام تخلیه غیرنظامیان را تایید کرده است؛ موضوعی که مقامات آمریکایی را از احتمال موج جدیدی از خونریزی نگران کرده است.
رویکرد آمریکا در قبال اسرائیل «انفعال پرخاشگرایانه» است
با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که گفتگوهای سخت و گزنده بین رهبران اسرائیل و آمریکا به معنای فروپاشی اتحاد بین این دو کشور نیست.
او گفت: «این در واقع نقطه قوت روابط فی ما بین است، به این معنی که میتوانیم واضح، صریح و مستقیم با یکدیگر صحبت کنیم.»
جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید در این رابطه گفت که این «به مردم اسرائیل بستگی دارد که تصمیم بگیرند» آیا انتخابات در این کشور برگزار شود یا خیر.
کربی در پاسخ به این سوال که پس چرا آقای بایدن از سخنرانی شومر تمجید کرد، گفت که رئیس جمهوری آمریکا صرفا «اشتیاق» سناتور شومر را مورد تمجید قرار داده است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای بایدن در اوایل ماه جاری میلادی گفته بود که باید با نتانیاهو یک جلسه «رو در رو با عیسی مسیح» داشته باشد. او همچنین نتانیاهو را متهم کرد که با شیوه رهبری خود در جنگ «بیشتر از آنکه به اسرائیل کمک کرده باشد به آن آسیب رسانده است.»
آرون دیوید میلر، مشاور خاورمیانهای دولتهای دموکرات و جمهوریخواه در این رابطه معتقد است که رویکرد ایالات متحده در قبال اسرائیل نوعی «انفعال پرخاشگرایانه» توام با لفاظیهای فزاینده، اما بدون برداشتن گامهای مشخص برای توقف کمکهای نظامی است.
تغییر دولت در اسرائیل چه چیزی را تغییر خواهد داد؟
تمجید بایدن از شومر میتواند نتانیاهو را که از قبل هم از «مداخله آمریکا در سیاست داخلی اسرائیل» انتقاد میکرد بیشتر ناخرسند کند.
در بیانیه حزب لیکود، حزب سیاسی نتانیاهو آمده است: «انتظار میرفت که سناتور شومر به دولت منتخب اسرائیل احترام بگذارد و آن را تضعیف نکند. مخصوصا در زمان جنگ.»
نتانیاهو پیشینه زیادی در سرپیچی از روسای جمهور ایالات متحده، به ویژه روسای جمهور دموکرات دارد. او مخالف تلاشهای رئیس جمهور باراک اوباما برای توافق هستهای با ایران بود و دعوت جمهوریخواهان برای سخنرانی در کنگره را پذیرفت تا مخالفت خود را در این خصوص بیشتر نشان دهد. قبل از آن هم، او با رئیس جمهور بیل کلینتون بر سر تلاش برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی درگیر شده بود.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
خشم دموکراتها از ادامه محاصره باریکه غزه توسط اسرائیل بیشتر از همه بر شخص بنیامین نتانیاهو، باسابقهترین نخستوزیر اسرائیل متمرکز شده است. دولت نتانیاهو ائتلافی راستگرا را رهبری میکند که شامل سیاستمداران افراطی و ملیگرا است.
نتانیاهو همچنین با اتهامات فساد و کاهش محبوبیت به دلیل ناکامی در جلوگیری از حمله حماس یا تضمین بازگشت همه گروگان های اسرائیلی در غزه مواجه است.
گیدئون راخت، کارشناس ارشد مؤسسه دموکراسی اسرائیل و استاد علوم سیاسی گفت: «دولت بعدی هم که بر سر کار بیاید در کنار راه حل نظامی، یک راه حل دیپلماتیک به شمول تشکیلات خودگردان فلسطینی در کرانه باختری را نیز دنبال خواهد کرد.»
آقای راخت معتقد است که «تغییر دولت در اسرائیل باعث خواهد شد که کمک بیشتری به مردم غزه برسد و جنگ با تفکیک قائل شدن بین نیروهای حماس و غیرنظامیان فلسطینی اداره شود.»
چه کسی میتواند جایگزین نتانیاهو شود؟
نظرسنجیهای افکار عمومی نشان میدهد که اگر همین الان در اسرائیل انتخابات برگزار میشد، نتانیاهو احتمالا در برابر بنی گانتس، رهبر سابق نظامی و عضو میانهروتر کابینه جنگ اسرائیل شکست میخورد.
با این حال، جایگزینی نتانیاهو لزوما به معنی پایان جنگ یا جلوگیری از حرکت به سمت گرایشات راستافراطی که سالها در اسرائیل در جریان است نیست.
آقای گانتس نیز سخنان شومر را مورد انتقاد قرار داد، هرچند که انتقاد او به شدت حزب لیکود نبود. او در شبکههای اجتماعی نوشت که سناتور چاک شومر «دوست اسرائیل» است و «در اظهارات خود اشتباه کرده است.»
گانتس گفت: «اسرائیل یک دموکراسی قوی است و تنها شهروندان آن درباره آینده و رهبری آن تصمیم خواهند گرفت. هر گونه مداخله خارجی در این موضوع غیرمولد و غیرقابل قبول است.»