در اسرائیل مردان حریدی (یهودیان فوقارتدکس) از خدمت اجباری معاف هستند تا به جای آن به تحصیل تورات بپردازند؛ با این وجود ممکن است به این معافیت در چارچوب لایحه جدید دولت پایان داده شود.
جنجال بر سر این لایحه در حالی در جریان است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل هشدار داده عدم تصویب آن میتواند ثبات دولت را به خطر بیندازد.
در اسرائیل خدمت سربازی اجباری است؛ اما دهههاست که یهودیان افراطی ارتدوکس (حریدی) که میگویند بطور تمام وقت مشغول تحصیل تورات هستند، از سربازی رفتن معاف هستند.
لایجه جدید دولت دارای بندهای متعددی است؛ از جمله تمدید دوره خدمت سربازی برای سربازان وظیفه و افزایش سن برای نیروهای ذخیره (آنهم در حالی که حدود ۶ ماه از جنگ اسرائیل و حماس میگذرد) و پایان دادن به معافیتهای اعطا شده به محصلان نهادهای آموزشی موسوم به «یشیوا» که در آنجا تعالیم سنتی دین یهود مانند تلمود و تورات برای شاگردان تدریس میشود.
لایحه خواستار خدمت دانشجویان افراطی ارتدوکس در جمع نیروهای دفاعی اسرائیل است؛ با این وجود سهمیه سالانهای برای سربازگیری از مردان حریدی تعیین نکرده است.
در داخل دولت نیز بر سر این لایحه اختلافاتی وجود دارد. درحالی که بنیامین نتانیاهو به وزرایش از حزب لیکود اطلاع داده که مصمم به تصویب این قانون است؛ بنی گانتز رقیب سیاسی نتانیاهو تهدید کرده که در صورت تصویب آن از دولت «وحدت ملی» که بطور اضطراری در دوران جنگ تشکیل شد، استعفا خواهد داد.
البته آقای گانتز بطور مشخص مخالف تمدید دوره خدمت برای سربازان وظیفه و نیروهای ذخیره است.
او در این باره اعلام کرد: «تصویب چنین قانونی در مواقع عادی "عبور از خط قرمز" و در زمان جنگ، مانند به اهتزاز درآوردن پرچم سیاه است. ما نمیتوانیم به چشمان سربازانمان در داخل مرزهایمان و فراتر از آن نگاه کنیم و از آنها بخواهیم که دوره خدمت خود را افزایش دهند.»
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل نیز گفت که از پیشنهادی که مورد توافق همه جناحهای ائتلاف نباشد، حمایت نخواهد کرد.
موافقان این پیشنهاد در دولت و احزاب اپوزیسیون میگویند تنها راه برای جلوگیری از تحمیل فشار بیشتر بر کسانی که اکنون در خدمت فعال هستند، این است که اعضای جامعه حریدی نیز موظف به انجام خدمت وظیفه شوند.
یئیل تروپر، از وزرای دولت وحدت ملی در فیسبوک نوشت: «این تصور که جوانان خدمت خود را برای سه سال تمدید کنند، در حالی که همسالان آنها [در جامعه حریدی] حتی یک روز هم در خدمت نظامی یا غیرنظامی شرکت نمیکنند، غیرقابل تحمل است.»
برای افرادی همچون آویگدور لیبرمن، رهبر حزب ملیگرای «اسرائیل خانه ما» و وزیر دفاع سکولار پیشین نیز تصویب این قانون یک موضوع بسیار مهم و کلیدی است.
او در ماه مه ۲۰۱۹ میلادی از پیوستن به یک دولت ائتلافی با احزاب افراطی ارتدوکس امتناع کرده بود و تنها شرط پیوستن خود را نیز موافقت نتانیاهو با اجبار حریدیها به خدمت در ارتش اعلام کرده بود.
مقاومت یهودیان ارتدوکس
با این وجود اکثر اعضای جامعه حریدی و رهبران آنها این پیشنهاد را رد کرده و میگویند: «هیچ حریدی به سربازی نمیرود و هیچ حریدی جان خود را به خطر نمیاندازد.»
آنها استدلال میکنند که این پیشنهاد تبعیضآمیز است و وحدت جامعه را تضعیف و در مقابل «نفرت و بیگانگی» را تقویت می کند.
تاریخ اعمال سیاست معافیت حریدیها از سربازی، به زمان تأسیس دولت اسرائیل برمیگردد؛ یعنی زمانی که به ۴۰۰ دانشآموز «یشیوا» اجازه داده شد که به خدمت اجباری سربازی نروند.
با این وجود با افزایش جمعیت حریدی که اکنون به حدود ۱۲ درصد از کل جمعیت ۹ میلیون نفری اسرائیل رسیده، این سیاست مشکلزا شده است زیرا دهها هزار نفر با همین استناد تاریخی از خدمت سربازی اجتناب میکنند و از مسیر کمکهزینههای دولتی برای تحصیلات مذهبی، زندگی خود را میگذرانند.
دادههای منتشر شده توسط اداره کارکنان نیروهای دفاعی اسرائیل حاکی از آن است که تنها در سال گذشته میلادی تعداد بیسابقه ۶۶ هزار مرد جوان حریدی از خدمت سربازی معاف شدند.
اسحاق یوسف، خاخام اصلی جامعه حریدی اسرائیل نیز شنبه گذشته در جریان خطبه هفتگی خود تهدید کرد که اگر معافیت حریدیها از خدمت اجباری تمدید نشود، آنها به طور دسته جمعی اسرائیل را ترک خواهند کرد.
او گفت: «اگر ما را مجبور کنید به ارتش برویم، همه به خارج از کشور میرویم. این دولت با اتکا به مطالعه تورات وجود دارد و بدون تورات، ارتش نیز به هیچ موفقیتی نمیرسد.»
یهودیان فوقارتدوکس اسرائیل این را یک وظیفه مذهبی میدانند که منحصراً به مطالعه متون یهودی بپردازند و از جامعه مدرن فاصله بگیرند.
علاوه بر این، برخی از گروههای افراطی ارتدوکس دولت اسرائیل را به رسمیت نمیشناسند و ادعا میکنند که تأسیس دولت تنها منوط به ظهور «مسیاح» (Messiah) است که اعتقاد دارند نجات دهنده مردم یهود است.
در طول دو دهه گذشته، تعداد کمی از یهودیان حریدی در ارتش اسرائیل خدمت کردهاند؛ البته داوطلبانه و اغلب برخلاف میل والدین خود؛ و در بسیاری از موارد نیز از طرف خانوادههایشان طرد شدند.
بسیاری از حریدیها اعلام کردهاند که ترجیح میدهند سالها را در زندان بگذرانند تا به جنگ بروند.