در دهه های آینده، شاید بیشتر خانه ها از نوعی باشند که در آنها به ویژگی های زیست محیطی دنیای امروز توجه کافی شده است. در منطقه تازه تاسیس “لیستروپ” واقع در آرهوس کشور دانمارک، آپارتمان هایی ساخته شده که در آنها انرژی به شیوه ای سنجیده و معقول مصرف می شود.
آگنیت دورپ جنسن که یکی از این آپارتمانها را اجاره کرده می گوید:
“من پیش از این در خانه‌ای زندگی می‌کردم که قدیمی بود و دیوارهایش پر از درز و شکاف. آنجا خیلی سرد بود و عادت داشتم که لباسهای بیشتری بپوشم. اما اینجا به خاطر عایق بندی مناسبش خیلی گرم است .”
این خانه ها، از نظر اقتصادی هم، هزینه های گرمایش را از بیش از 200 یورو در ماه به کمتر از 50 یورو کاهش می دهد، خصوصا اگر زمستان سردی داشته باشیم.
آگنیت دورپ جنسن اضافه می کند:
“ما باتری های خورشیدی داریم که از آنها برای تامین انرژی مورد نیاز روشنایی بیرون، روشنایی متعارف خانه و همینطور سرویس بهداشتی استفاده می کنیم. اگر باتری های خورشیدی را روی بام خانه داشته باشیم که عالی می شود. و اینطوری می توانیم مقدار زیادی الکتریسسته ذخیره کنیم.”
این نوع خانه، نیاز به انرژی را تا 70 درصد کاهش می دهد، البته به لطف فناوری های تعریف شده در پروژه “خانه سازی بادوام در اروپا” (SHE). این پروژه یکی از پروژه های تحقیقاتی اتحادیه اروپا است که چهار کشور را دربر می گیرد.
پال یورجنسن، هماهنگ کننده دانمارکی پروژه مذکور در این زمینه توضیح می دهد.
“کاملا ساده است. ذخیره کردن انرژی خیلی خیلی آسان است. ما می دانیم که چگونه آن را انجام دهیم. تقریبا 100 درصد مواد اینجا تجدیدشدنی هستند. 90 درصد خانه ها هم از چوب ساخته شده اند.”
در فاصله 1300 کیلومتری جنوب اینجا، در شهر وین، پروژه دیگری از پروژه های تحقیقاتی اتحادیه اروپا سعی دارد تا طرح اولیه ای از شهر آینده ارائه دهد. جنبه توسعه شهری این پروژه، محدودیتهای زمان حاضر را مورد توجه قرار داده است. در این زمینه می توان به مواردی نظیر تغییرات آب و هوایی، انتشار دی اکسید کربن و استفاده بهینه از زمین اشاره کرد. این مدل که با خود موضوع سوخت و ساز(متابولیسم ) شهری را همراه دارد، زیر نظرکریستوف شرمر اجرا می شود.
کریستوف شرمر، هماهنگ کننده پروژه“سوخت و ساز” SUME در این زمینه توضیح می دهد:
“حاشیه شهر در واقع به دلیل تراکم پایین و فاصله داشتن مناطق مسکونی از هم، قابلیت تبدیل شدن به شهرک های حومه ای را دارد. باید با این موضوع مقابله کرد. البته شهر وین در این زمینه تلاش می کند، اما هنوز مشکلات زیادی وجود دارند که باید رفع شوند.”
بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل روند، در 40 سال آینده وین از نظر فضای شهری با بکارگیری 100 کیلومتر مربع از زمین، 54 درصد رشد خواهد کرد. با رویکرد طراحی دقیق و استادانه، هزینه این میزان رشد تا 80 درصد کاهش خواهد یافت.
کریستوف شرمر، هماهنگ کننده پروژه ( SUME) ادامه می دهد:
“ما تا اینجا در توسعه شهری، سه رویکرد جداگانه داریم: یکی، برنامه ریزی حمل و نقل، دیگری، مصرف بهینه انرژی و آخری که موارد کیفی مانند طراحی و معماری را شامل می شود. در این پروژه سعی داریم تا دریابیم که چگونه این سه رویکرد در توسعه آتی شهرها می توانند با هم ترکیب شوند.” در تحقیقات مربوط به سوخت و ساز شهری، پژوهشگران نکات مهمی را مشخص کرده اند که بر مبنای آن می شود گفت که اقدامات سنجیده و معقول می تواند تاثیرات زیست محیطی چشمگیری به دنبال داشته باشد.
کریستوف شرمر، هماهنگ کننده پروژه ( SUME) اضافه می کند:
“اگر لازم باشد که روزانه 3 یا 4 رفت و آمد، دقیقا در چنین منطقه ای داشته باشید، در آنصورت، شما نیازی به رفتن به شهر ندارید، و بنابراین به خودرو هم نیاز ندارید و البته انرژی بسیار کمتری هم استفاده خواهید کرد. شما گاز دی اکسید کربن هم منتشر نمی کنید و موجب گسترش افقی شهرهم نمی شوید. پس می بینیم که این از جهات مختلف بهینه است.”
پروژه “سوخت و ساز شهری درازمدت برای اروپا” (SUME) با مشارکت موسساتی از نه کشور در دو قاره در حال اجراست و هدف آنها ارائه مدلی مناسب با طراحی شهرهای آینده می باشد.
این تحقیقات علمی هدفهای خاصی مانند کاهش مصرف و کم کردن آلودگی را دنبال می کند. با این وجود، آنها سطح آگاهی زیست محیطی مردم را نیز ارتقا داده است. همانطور که اجاره نشین شهر آرهوس هم به ما توضیح می دهد، این تحقیقات، در راستای دستیابی به نتایج بهتر، موارد سازگار و قابل انطباقی را نیز پیشنهاد می دهند.
آگنیت دورپ جنسن، اجاره کننده یکی از این آپارتمانها اضافه می کند:
“ اگر شما در اینجا زندگی کنید، می توانید به طولانی تر شدن عمر زمین کمک کنید. من فکر می کنم تمام نکته همین است ولی بسیار دور از شهری است که شما بتوانید در آن خودرویی داشته باشید. فکر می کنم که اگر با دیگران خودروی شریکی داشته باشید، باز می تواند بهتر باشد.”
تجربه آرهوس شرایطی را برای تاثیرگذاری متقابل بر سیاست گذاری های داخلی پیش آورده است. رویکرد اتخاذ شده در آن، آرهوس را بعنوان مدلی برای گام های بعدی تبدیل ساخته است. همانطور که نیل پتر موهر، مهندس معمار در شهرداری می گوید:
“می خواهیم شهرهای جدیدی بسازیم. چهار شهر در حال ساخت هستند که ارتباط همگی آنها با سیستم خطوط جدید تراموا صورت می گیرد. بدین طریق، شهروندان جدید آرهوس که رسیدند و خواستند در اینجا زندگی کنند، آنوقت تراموای جدید دارند که آنها را به خانه های بادوامشان خواهد رساند.”
خارج از دانمارک، این پروژه کشورهای ایتالیا، پرتغال و فرانسه را نیز شامل می شود، که در آنها تجربه های دیگری درجریان است. بدیهی بودن اهمیت درازمدت نتایج اقتصادی و زیست محیطی، سراسر اروپا را واداشته تا اقدامات مناسبی را در پیش گیرند.
پال یورنسن، هماهنگ کننده پروژه خانه سازی بادوام می گوید:
“ما فرصتی در اختیار سیاستمدران قرار دادیم تا باور کنند که دیگر تخیل نیست. حالا با نگاهی به این پروژه، می توانیم قواعد و مقررات ساختمان سازی را تغییر دهیم.”
این خانه های سازگار با شرایط جدید زیست محیطی و شهرهای با دوام، دو گام هستند برای کاهش تاثیرات زیست محیطی در هر دو حوزه که با تعهد و مسئولیت نسبت به تغییرات آب و هوایی همراه می شوند.