ماریو سوآرش: شورش مردم اروپا محتمل است

درحالیکه بحران اقتصادی و مالی زنگها را برای پرتغال بصدا درآورده، سیاستهای اقتصادی سختگیرانه و دیکتاتور مآبانه دولتهای اروپایی هم، پایه های دمکراسی قاره سبز را به لرزه انداخته است. در این زمینه با مردی به گفتگو نشسته ایم که زندگی خود را قربانی ارزشهای دمکراتیک کرده است. ماریو سوآرش، دو دوره رییس جمهور پرتغال، که درسن 87 سالگی هم، یکی از منتقدان برجسته دستهای پنهان زمان ما بشمار می رود.

یورونیوز:
آقای سوآرش به نظر شما وضعیت کنونی اتحادیه اروپا بدترین حالت ممکن، از ابتدای پیدایش این اتحادیه است؟ این بگفته شما چه هیولایی است که اتحادیه اروپا و به تبع آن پرتغال را تهدید می کند؟

ماریو سوآرش:
“اول از هر چیز باید گفت که تسلط اقتصاد بر سیاست، در هر کشوری که باشد، بخودی خود یک تراژدیست. اتحادیه اروپا امروز به بدترین بحران اقتصادی ممکن گرفتار شده. بازار کاملا آشفته است و من کسانی که بازار در دست آنهاست را هیولا خطاب می کنم. واقعا آنها هیولا هستند و هیچکس نمی داند که آنها چه کسی هستند و از کجا آمده اند و چه می خواهند. البته ما می دانیم که آنها بدنبال پول هستند، می خواهند اعتبار یورو را از بین ببرند و کشورهایی نظیر یونان، ایرلند و پرتغال را زمینگیر کنند. این مسئله بسیار جدی است. وانگهی شاهد پاسخ لازم از سوی اروپا هم نیستیم. اگر رهبران کشورهای ثروتمند اروپا مانند آلمان فکر می کنند که چون پول دارند می توانند به همه دستور دهند، سخت در اشتباهند.”

یورونیوز:
شما انتقادات فراوانی به آلمان و فرانسه در مورد نحوه مدیریت بحران کشورهای ضعیف تر اتحادیه اروپا وارد دانسته اید. آیا واقعا فکر می کنید که خانم مرکل دچار یک غرور ملی گرایانه شده و آقای سارکوزی هم با او همداستان است؟ و این کشورهای ثروتمند هستند که قواعد را به بقیه دیکته می کنند؟

ماریو سوآرش:
“نه آنها نمی توانند و نباید این کار را بکنند. این اشتباه است. اما حقیقت این است که خانم مرکل طوری رفتار می کند که انگار رییس اروپاست؛ در حالیکه نیست. فرانسه هم پشت سر اروپا حرکت می کند و هیچکس از سیاست های آقای سارکوزی مطلع نیست. همین چند وقت پیش، او هواپیماهای فرانسوی را برای بمباران لیبی اعزام کرد، بعد هزاران پناهجو را که از شمال آفریقا توانسته بودند ابتدا خود را به ایتالیا برسانند، سر کار گذاشت. سیلویو برلوسکونی که کشورش با انبوه پناهجویان وارد بحران شده بود، از فرانسه و دیگرهمپیمانانش تقاضای کمک کرد؛ ولی خوب پاسخ این بود که ایتالیا باید به تنهایی مشکلش را حل کند و هیچکس مایل نبود خودش را درگیر این مسئله کند. بنابراین شرایطی بوجود آمده که در حال از بین بردن هسته مرکزی و روح حاکم بر اروپاست.”

یورونیوز:
بارها شنیده ایم که گفته می شد پرتغال، یونان نیست و حسابهایش درست است. ولی خیلی زود این اسطوره فرو ریخت. آیا فقدان شفافیت می تواند یک عامل بازدارنده در سلامت اقتصادی کشورها باشد؟

ماریو سوآرش:
“بین نئولیبرالیسم و این عقیده که پول بر دنیا حکومت می کند، ارتباط وجود دارد. این شرایط اول بار در آمریکا بوجود آمد ولی اکنون از بین رفته؛ برای اینکه خوشبختانه آقای اوباما طرفدار ایجاد تغییرات و مدل توسعه اقتصادی جدید است. اما امروز همه می دانند که اگر ما به ادامه دادن در این مسیر اصرار کنیم، اروپا هیچ آینده ای در دنیا نخواهد داشت و متاسفانه به غده آپاندیس آسیا تبدیل خواهد شد.”

یورونیوز:
شما مثل آقای اوباما طرفدار تغییر مدل توسعه اقتصادی فعلی هستید. با این حال خواهان مبارزه با مافیای اقتصادی هم هستید؟ آیا مبارزه با مافیای اقتصادی اروپا عملی است؟

ماریو سوآرش:
“البته که عملی است. برای این کار باید بدانیم چه کسانی مسئول بوجود آمدن بحران اقتصادی در اروپابودند؛ بحرانی که در حال سرایت به تمام دنیاست. باید آنها را به دادگاه کشاند و محکوم کرد؛ نه اینکه دوباره مدیریت مالی را بدست همان افرادی سپرد که مسئول این بحران بوده اند و آنها هم برای فرار از شکست دائما به بانکها پول تزریق کنند. چه بگویم، دنیای امروز یک دنیای وارونه شده است.”

یورونیوز:
روزی که پرتغال تصمیم گرفت از کمکهای خارجی استفاده کند، فایننشیال تایمز نوشت: بانکها برنده شدند. شما با این مطلب، با توجه به حضور دوباره صندوق بین المللی پول در پرتغال، موافقید؟

ماریو سوآرش:
“بله موافقم. وضع به اینجا رسیده. واقعیت این است که بانکها در مرحله ای دشوار قرار داشتند، نه تنها به این علت که اوضاع بازار خراب بود، بلکه نکته منفی دیگری هم وجود داشت و آنهم وجود آژانسهای رتبه بندی بود. این آژانسها بیهوده و غیرقانونی اند و هیچ مسئولیتی هم برعهده نمی گیرند. آنها برای چه و به چه حقی دولتهای عضو را متهم می کنند؟ اگر کسی بفهمد که این آژانسها را چه کسانی اداره می کنند و در پی چه چیزی هستند، خوب است.”

یورونیوز:
اگر نهادهای اروپایی کاری نکنند بحران بازار به پرتغال متوقف نخواهد شد. آیا در این صورت باید پروژه اروپای متحد و واحد پولی یورو را شکست خورده بدانیم؟

ماریو سوآرش:
“بله. اگر اوضاع به همین صورت ادامه پیدا کند، شکی باقی نمی ماند که پروژه اروپا به خط پایان رسیده است. اما به نظر من شاهد واکنشهای بسیاری از جانب مردم نسبت به این موضوع خواهیم بود. تنها در جهان اسلام نیست که مردم به پا خاسته اند. این خطر محتمل است که شاهد شورشهای بزرگی داخل خاک اروپا هم باشیم. مردم حق دارند چنین اروپایی را نپذیرند. اروپای واقعی فضای گفتگو، رفاه اجتماعی و احترام به دیگران است نه این چیزی که امروز می بینیم.”

یورونیوز:
شما با حکومت سالازار جنگیده اید و بخوبی با وجهه منفی ناسیونالیسم و دیکتاتوری آشنا هستید. قدرت گرفتن راستگرایان افراطی همزمان با بحران اقتصادی در اروپا شما را نگران نمی کند؟

ماریوسوآرش:
“وقتی من مثلا اوضاع امروز فنلاند و گفتمان حزب فنلاندیهای واقعی را تحلیل می کنم که بی هیچ دلیلی پرتغال را مورد انتقاد قرار داده، موضوع بنظرم نگران کننده می آید. گویا آنها فراموش کرده اند که آلمانها و شوروی ها به فنلاند تجاوز کردند و اروپاییها و غرب همیشه از فنلاند حمایت کرده اند. چگونه شده که امروز فنلاندی ها اینقدر بسته شده اند، اینقدر نژادپرست و محافظه کار. این موضوع نه تنها برای آنها جای تاسف دارد، بلکه برای کل اروپا هم شرم آور است.”

یورونیوز:
هیولاهایی که اتحادیه اروپا را تهدید می کنند؛ بحران اقتصادی و سیاسی که بر دوش دمکراسی سنگینی می کنند و خطر بازگشت عقاید ناسیونالیستی افراطی ، نگرانی های عمده ماریو سوآرش بود در گفتگو با یورونیوز.