گزارش تحلیلی
درست دهم آوریل دو سال پیش، هواپیمای حامل لخ کاچینسکی، رییس جمهوری فقید لهستان در هنگام فرود در فرودگاه اسمولنسک، سقوط کرد و تمامی 96 سرنشین آن جان باختند.
مرگ رییس دولت و همسرش، رییس ستاد دفاع، تنی چند از نمایندگان مجلس و رییس بانک مرکزی لهستان این کشور را سوگ فرو برد.
هیات لهستانی برای بزرگداشت هفتادمین سالگرد قتل عام کاتین، عازم روسیه بودند، حادثه ای که روابط دو کشور را برای مدتها تحت تاثیر قرار داده است. هنوز هم این این فاجعه ملی از یاد و خاطره لهستان زدوده نشده است.
تحقیقات روسیه و لهستان در ارتباط با حادثه سقوط هواپیمای توپولف 154 از خطای خلبان، وجود مه، سرعت، نور ضعیف در فرودگاه نظامی و دستورالعمل های نامناسب برج مراقب پرواز روسیه حکایت دارد.
لهستان نتیجه تحقیقات روسها را از نزدیک دنبال می کرد.اما آخرین افشاگری ها در ارتباط با این حادثه همچون یک بمب واقعی برای دولت لهستان عمل کرد تا جایی که دو سال پس از این حادثه، روابط سیاسی دو کشور به شدت تحت تاثیر آن قرار گرفته است.
دونالد توسک که به تازگی به نخست وزیری این کشور انتخاب شده هنوز با این انتقاد روبروست که چرا لهستان بطور مستقیم تحقیقات حادثه سقوط هواپیمایی که هنوز هم در دست روسیه است را پیگیری نکرد؛ هیچ یک از اعضای گروه تحقیق لهستان به محل حادثه نرفت و یا در کالبدشکافی اجساد قربانیان حضور نداشت. هیچ تحقیقی هم در مورد عملکرد و راهنمایی های برج مراقبت فرودگاه اسمولنسک صورت نگرفته است.
چنین انتقادی به دونالد توسک، به عنوان یک امتیازی برای یاروسلاو کاچنسکی، برادر دوقلوی رییس جمهوری فقید لهستان به شمار می رود. او که دومین مرد قدرتمند این کشور و اولین چهره مخالفان دولت است در حال آماده سازی خود برای انتخابات آینده ریاست جمهوری در سال 2015 است. یاروسلاو کاچنسکی دونالد توسک را مسوول حادثه ای می داند که به بهای مرگ برادرش انجامید و از تز سوء قصد دفاع می کند.
طبق نظرسنجی های اخیر، 32 درصد لهستانی ها بر این باورند که مقصر این حادثه روسها هستند. 28 درصد آنها خلبان را مقصر و 27 درصد مسوولان دولت لهستان را مقصر می دانند و 18 درصد هم از موضوع سوءقصد سخن می گویند.
در همین زمینه یورونیوز با دکتر بارتلومیه بیسکاپ از دانشگاه ورشو گفتگویی انجام داده که متن آن در ادامه آمده است.
یورونیوز: آیا می توان گفت ماجرای سقوط هواپیما در اسمولنسک، همچنان در قلب سیاستهای لهستان جا دارد؟
بارتومیه بیسکوپ :
بله همین طور است. اما این جامعه است که می خواهد بداند واقعا چه اتفاقی افتاده است.
یورونیوز: پس آیا می توان گفت اگر شما در لهستان سیاستمدار باشید همچنان می توانید از موضوع اسمولنسک، بهره برداری کنید؟
بارتومیه بیسکوپ :
فکر می کنم شما به دنبال دانستن جزئیات این فاجعه هستید. هنوز مسائل مبهم زیادی در طرف روس وجود دارد. لاشه این هواپیما همچنان در اختیار این کشور است در حالی که آن متعلق به لهستان است. روند تحقیق در این باره طولانی است و با توجه به تاریخ مشترک دو کشور ممکن است زمان زیادی بطول بینجامد. بخصوص که این مسئله در روسیه از اهمیت برخوردار است.
یورونیوز: آیا می توان گفت که این حادثه یک سوء قصد بوده ؟
بارتومیه بیسکوپ :
تا آنجایی که من می دانم سوء قصد نبوده. هنوز همه چیز مشخص نشده است.
یورونیوز: پس چه کسی می توانست از کشته شدن هیئت لهستانی سود ببرد؟
بارتومیه بیسکوپ :
گروههای زیاد سیاسی و اقتصادی از جمله گروههایی که در زمینه تجارت نفت و گاز فعالیت دارند وجود دارد. باید بخاطر داشته باشیم که لخ کاشینسکی در تلاش برای ایجاد یک گروه قوی از کشورهای اروپای مرکزی، شرقی و جمهوریهای شوروی سابق بود. او از استقلال و تقویت اقتصادی آنها حمایت می کرد. همچنین لهستان بود که در منطقه منافع حیاتی داشت.
یورونیوز: شما فکر می کنید جهانیان راجع به حادثه اسمولنسک چه فکری می کنند؟ بنظر می رسد که رسانه های جهان این موضوع را فراموش کرده باشند. آیا این به آن معناست که حادثه اسمولنسک دیگر برای کسی اهمیتی ندارد؟
بارتومیه بیسکوپ :
من فکر می کنم که این موضوع برای جهانیان اهمیتی ندارد. این موضوع برای اتحادیه اروپا هم هیچ منفعت سیاسی و یا اقتصادی ندارد. لهستان هرگز در این زمینه کمک رسمی از اتحادیه اروپا نخواسته است. برای همین این اتحادیه کار زیادی در این زمینه نمی تواند انجام دهد و وارد شدن درآن سودی هم برایش نخواهد داشت. اروپاییها به لهستان می گویند خود به تنهایی به این موضوع بپرداز و چون لهستان همسایه روسیه است، آنها معتقدند که این مشکل باید در چهارچوب روابط دوجانبه حل شود.
یورونیوز: پس لهستان تنهاست. از مصاحبه ای که با ما داشتید سپاسگزارم.