حدود ۲۵ میلیون بیکار در کل اروپا وجود دارند و بیش از ۱۷ میلیون از آنها در حوزه پولی یورو زندگی میکنند. از هر پنج جوان در اتحادیه اروپا دست کم یک نفر نمی تواند کار بیابد(یعنی نزدیک به ۵ میلیون بیکار). در برخی از کشورها نرخ بیکاری در میان جوانان به ۴۰ درصد رسیده است.
فریبا مودت خبرنگار بخش فارسی یورونیوز در این باره بحران بیکاری در اروپا با گای رایدر، رئیس تازه منتخب سازمان بین المللی کار یکی از موسسات وابسته به سازمان ملل متحد گفتگویی اختصاصی داشت که متن کامل آن در پی می آید.
یورونیوز: آقای رایدر، شما در نخستین سخنرانیتان به عنوان مدیر این سازمان گفتید: «یک فرصت فوق العاده در وسط بحران جهانی به وجود آمده تا تغییری در زندگی میلیونها تن صورت بگیرد.» چگونه میخواهید این کار را انجام دهید؟
گای رایدر: شما تصویری درستی از بحران بیکاری در اروپا به دست دادید و من هم عمیقا بر این باورم که بحران بیکاری به راستی جدی است.
آنچه در آن سخنرانی گفتم تاکیدی بر مسئولیت اساسی سازمان بین المللی کار بود. وظیفه ما این است که به طور مستقیم بر زندگی مردم تاثیر بگذاریم. و برای آن، راههای مختلفی وجود دارد: ۱۸۵ کشور با سازمان ما همکاری میکنند، چه از طریق آنها و چه از طریق شرکتها و موسسات غیر دولتی، ما میتوانیم بر منش و روش سیاستگذاریهای بین المللی تاثیرگذار شویم تا اقتصاد جهانی قوت گیرد، رشد اقتصادی افزایش یابد و فرصتهای بیشتر شغلی به وجود آید.
من بر این باورم که سازمان بین المللی کار میتواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند و من تمام تلاشم را در این جهت به کار خواهم بست.
یورونیوز: شما خواستار همکاری دولتها با سازمان تحت مدیریتان هستید، قدرت و نفوذ شما برای قانع کردن آنها چقدر است؟
گای رایدر: مانند اکثر سازمانهای بین المللی ما نیز باید در توضیح اهداف خود کوشا باشیم. ما معتقدیم که باید به همه انسانها نه تنها فرصت داشتن یک شغل را داد بلکه آن شغل باید به اصطلاح یک شغل مناسب و آبرومند نیز باشد.
یورونیوز: خوب، اینکه تنها در یک وضعیت ایده آل روی خواهد داد. در حال حاضر در اروپا، دولتها و شرکتها سعی در ایجاد فرصتهای مختلف شغلی دارند. اما اکثر این شغلها یا کوتاه مدت است و یا پاره وقت. در نتیجه، فضای ناامنی کاری و فقر اجتماعی گسترش یافته است. به نظر شما چگونه میتوان این مشکل بخصوص را بر طرف کرد؟
گای رایدر: حق با شما است؛ نه تنها باید فرصت شغلی بیشتر ایجاد کرد بلکه باید کیفیت شغلها را نیز بهبود بخشید. شغلهای پاره وقت میتوانند جایگاه و نقش خود را در بازار کار به نحوه مناسبی داشته باشند، اما شاغل باید قادر باشد شغل پاره وقت را انتخاب کند نه اینکه از روی ناچاری و به دلیل نبود شغل تمام وقت، آن را برگزیند.
امروزه در جهان به ویژه در اروپا، ما در حال گذار از یک بحران مالی بزرگ هستیم. بحرانی که بسیاری از کشورها را بدهکار کرد و چاه کمبود بودجه دولتها را عمیقتر کرد. به علاوه طرحهای ریاضت اقتصادی نیز مستقیما بر بازار کار تاثیر گذاشته اند.
فکر میکنم در درجه اول باید نحوه اعمال طرحهای ریاضتی را بازبینی کنیم. سپس، باید بازار کار را رونق دهیم، باید تمام تلاش خود را برای ایجاد فرصتهای جدید شغلی به کار ببندیم. باید با طرحهای ویژه و برنامه ریزی دقیق برای جوانان کارسازی کنیم. باید قادر باشیم برای تک تک آنها به محض فارغ التحصیلی فرصت شغلی و یا کارآموزی را تضمین کنیم.
یورونیوز: این حرف کاملا منطقی است اما حقیقت این است که ما شاهد رکود اقتصادی هستیم. دولتها، بیشتر و بیشتر، کمکهای مالی و حقوق بازنشستگی مردم را کاهش میدهند، پس، امکانات مالی کافی برای رسیدن به این اهداف وجود ندارد.
گای رایدر: چرا وجود دارد. بگذارید با مثال تضمین آینده شغلی برای جوانان شروع کنم که به نظر من، آنقدرها هم برای دولت ها هزینه بردار نیست. مطابق محاسبات ما، این کار با تنها ۵. ۰ کل هزینه دولتی قابل اجرا است. می بینید که اصلا خرجی به همراه ندارد. کشورهای سوئد و فنلاند این تجربه را با موفقیت پشت سر گذاشتهاند. آنها این طرح را یک سرمایه گذاری تلقی کردند نه یک هزینه زیادی. کشورهای دیگر نیز کاملا قادر به انجام این کار هستند.
یورونیوز: بگذارید این موضوع را بیشتر بشکافیم، از کارآموزی گفتید. دوره کارآموزی محدود است. یک بار که تمام شد به شما خواهند گفت: خیلی ممنون حالا میتوانید به خانهتان باز گردید! اما جوانی که کار آموخته توقع یافتن کاری با شرایط مناسب دارد، و به رغم این خانه نشین میشود چرا که کاری نیست.
گای رایدر: خوب این یک احتمال است. این طرح ممکن است شکست بخورد اما تجربه نشان داده چنین طرحهای شانس یافتن کار بهتر را بیشتر میکنند. برای نمونه در سوئد، نزدیک به ۵۰ درصد آنهایی که از طریق این طرح به دنبال کار رفتهاند موفق به یافتن یک شغل مستقل دائمی شدهاند.
یورونیوز: ببخشید گفتید یک شغل مستقل دائمی؟
گای رایدر: بله، یک شغل ماندنی. یعنی طرح کارآموزی باید به نحوی باشد که جوان بلافاصله پس از پایان دوره کارآموزی بتواند شغلی بیابد که وابسته به کمکهای و یا یارانههای دولتی و حتا خصوصی نباشد. اخیرا این بحث در کنفرانس اتحادیه اروپایی در مورد اشتغال مطرح شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت. فکر میکنم این مسیر درستی است. مردم هم متوجه هستند که سیاستگذارها در زمینه بهبود شرایط بیکاران جوان در اروپا شکست خورده و باید روشهای دیگر را آزمایش کرد.
یورونیوز: قدمهایی کوچک در مسیری درست که با ایده آل فاصله دارد. امروزه بسیاری نسل این دوره را نسل از دست رفته می خوانند. میخواهم از این هم جلوتر برم و از “نسلهای” از دست رفته با شما حرف بزنم. چرا که اگر این نسل شکست بخورد، نسلی بعدی نیز تحت تاثیر آن، شکست خواهد خورد.
موضوع زمان مطرح است. دولتهای اروپایی فرصتهای محدود کارآموزی برای تعداد محدودی از جوانان فراهم میکنند و انتظار دارند آنها یک نسل را به پیش ببرند. این اقدامات کافی نیست و صحبت از نسلهای است که از دست میروند.
گای رایدر: به نظر من اصطلاح نسل از دست رفته اصطلاحی بجاست. براساس مستندات، آنهایی که پس از دوران تحصیل ابتدایی به مدت یک یا دو سال از بازار کار دور میشوند، به سختی قادرند شغل جدیدی بیابند. اگر هم بیابند شرایط شغلی بسیار نابرابری خواهند داشت و این شرایط، کل زندگیشان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد، و اینجاست که اصطلاح نسل از دست رفته معنی پیدا میکند.
به همین دلیل هم هست که من بر طرح کمک و تضمین آینده شغلی جوانان تاکید دارم. بدون شک کافی نیست و شما کاملا حق دارید. اما باید امیدوار بود که کمی از این سو و کمی از آن سو، دست کم بهبودی در شرایط ایجاد کند. ما نیازمند سیاستهای جامع و کامل در این زمینه هستیم. باید فضای را ساخت که موجب رشد اقتصاد شود و فرصتهای شغلی بیشتر ایجاد گردد. من کاملا درک میکنم که شرایط موجود، در حالی که هر روز شاهد رکود اقتصادی بیشتر هستیم، نتوان به راحتی از به اجرا گذاشتن طرحهای ویژه کارآفرینیِ موثر حرف زد. به همین دلیل هم هست که من بر ایجاد فضای مناسب اقتصادی سیاسی تاکید دارم. فضایی که متاسفانه امروز وجود ندارد.
یورونیوز: برای رسیدن به این وضعیت ایده آل زمان زیادی لازم است. آینده را چگونه پیش بینی میکنید؟
گای رایدر: برای بهبود شرایط بیکاران و کاهش نرخ بیکاری در اروپا به زمان بیشتری نیازمندیم و تاخیر برای ایجاد فضای مطبوع جایز نیست. یک ضرب المثل چینی میگوید: یک سفر طولانی با قدم اول آغاز میشود. قدم اول را باید امروز بر داشت. در کنفرانس اتحادیه اروپا در مورد اشتغال شاهد نشانههای مثبتی از سوی سران عالی رتبه اتحادیه اروپا بودیم. سیاستمداران اروپایی میدانند که وضعیت نگران کننده است. وضعیت امروز حساس است و باید بلافاصله فکری کرد، حتی اگر نتایج مورد نظر وقتگیر باشند.