تصمیم ولادیمیر پوتین به تحریم مواد غذایی اروپا به ویژه میوه و سبزیجات، ضربه سختی به لهستان زده است. اکنون لهستان با میلیون ها تن سیب خود چه باید بکند؟
در رستوران آنگلیکا در حومه ورشو پایتخت لهستان هستیم. توماش صاحب رستوران و پسرش آنتوش، تحریم سیب لهستان توسط روسیه را به شوخی گرفته و می گویند سیب لهستانی برای پوتین ممنوع!
اما واقعیت اینست که تحریم متقابل روسیه و اروپا که در لهستان “جنگ سیب” نام گرفته، دشواری های زیادی برای باغداران و بویژه صادرات سیب لهستان ایجاد کرده و جامعه در تلاش است تا با نوعی همبستگی طنزآمیز و تغییر در رژیم غذایی سنتی خود با این مشکل کنار بیاید. روزنامه ها با چاپ تصاویر انواع غذای سیب و رستوران ها با ارائه این غذاها از مردم می خواهند که این تحریم را به شوخی بگیرند. در ورودی رستوران ها از مشتریان می خواهند یک سیب مجانی بردارند و دندان های خود را به پوتین نشان دهند!
توماش صاحب رستوران انگلیکا می گوید: “ما در این همبستگی شرکت می کنیم زیرا می خواهیم با بالا بردن مصرف سیب به تولیدکنندگان این محصول کمک کنیم.”
شهر ورشو با پوسترهای سیب پوشانده شده که نشانگر نوعی همبستگی تاریخی و یادآور مقاومت علیه حاکمان تمامیت خواه است. روی پوستر ها به علامت یک طنز سیاسی نوشته شده: “سیب بخورید، این یک وظیفه ملی است!”
رئیس انجمن پرورش دهندگان میوه لهستان در گفتگو با یورونیوز می گوید: “محصولات میوه و سبزیجات لهستان امسال به خاطر تحریم از سوی روسیه خسارتی حدود ۴۰۰ میلیون یورو متحمل می شود. در مقابل، اتحادیه اروپا ۱۲۵ میلیون یورو غرامت پیشنهاد کرده که کافی نیست و بسیاری از کشاورزان لهستان به خاطر کمبود بودجه از این غرامت سهمی نمی برند.”
تحریم مواد غذایی اروپا توسط روسیه در ماه اوت یعنی زمانی آغاز شد که اتحادیه اروپا به خاطر عملکرد کرملین در قبال بحران اوکراین تصمیم به تحریم بانکی، نفتی و بخش های دفاعی روسیه گرفت.
مناطق مختلف لهستان از تحریم مواد غذایی اروپا توسط روسیه زیان دیده است. برای نمونه شهر قدیمی ساندومیرز در جنوب شرقی این کشور است که دارای سنت دیرپای پرورش و تولید سیب از قرن دوازدهم تا کنون است.
در یکی از مزارع تعاونی این منطقه امسال حدود ۵۰ کارگر مشغول برداشت سیب شدند. این تعاونی شامل ۱۵ تولیدکننده سیب است که در استفاده از ماشین های کشاورزی و فوت فن کار مشارکت دارند و از مزارع آن سالانه ۱۰ هزار تن سیب برداشت می شود. اکنون به خاطر تحریم روسیه، تولیدکنندگان در فکر دادن بخشی از تولید به انجمن های خیریه و یا نابود کردن محصول اند و این وضع کارگران فصلی را نیز ناراضی کرده است.
سال گذشته اتحادیه اروپا بیش از یک میلیارد یورو میوه به روسیه صادر کرد. لهستان بزرگترین تولید کننده سیب اروپاست و به همین خاطر باغداران منطقه ساندومیرز بیش از دیگر تولیدکنندگان اروپایی زیان دیده اند.
آدام، که در برداشت محصول شرکت دارد می گوید: “پوتین و دیگر تصمیم گیران رده بالا از تحریم زیان نمی بینند، بلکه مردم عادی که کار می کنند و در این اطراف سرگرم تولید و برداشت محصول هستند زیان می بینند. وقتی مالک این باغ ها نتواند درآمدی داشته باشد، نخواهد توانست ما را که اینجا کار می کنیم استخدام کند و زندگی ما نیز نمی گذرد.”
در حالی که سیب های کوچکتر برای گرفتن آب میوه دسته بندی می شود، رئیس تعاونی تولید کنندگان سیب برای نجات صنایع تولید میوه در این منطقه به هر اقدامی متوسل می شود. از جمله تماس تلفنی با بازارهای چین، هند، الجزیره ، مصر، قزاقستان وآذربایجان. زیبیگنیو رورا، یکی از مالکان باغ های سیب منطقه ساندومیرز می گوید: “ما به طور معمول ۶۰ تا ۷۰ درصد تولید سیب را به بازارهای روسیه می فروشیم. اما اکنون با تحریم های روسیه علیه اتحادیه اروپا، ناچار به جستجوی بازارهای دیگری چه در لهستان و چه در اروپا، آسیا و آفریقا هستیم.”
زیبیگنیو رورا ادامه می دهد: “لهستانی ها می توانند بیشتر سیب بخورند. در حال حاضر مصرف سیب هر نفر ۱۴ تا ۱۵ کیلوگرم در سال است که به آسانی می توان این سرانه مصرف را تا بیش از ۲۰ کیلوگرم افزایش داد و به این ترتیب همه مسائل را حل کرد!”
شاید راه حل های بیشتری نیز بتوان یافت. به شهر کوچک بیلگورای در نزدیکی مرز اوکراین می رویم که در قرن شانزدهم ساخته شده است.
بیلگورای یک مرکز مهم تولید شراب سیب در لهستان است. با مدیران یک واحد تولیدی در میان تانک های تخمیر حدود ۵۰ هزار لیتر شراب به گفتگو می پردازیم. آنها به دلیل شغل خود مقدار زیادی سیب مصرف می کنند و اکنون به تولید برند های تازه ای از شراب با تلفیق انواع سیب دست می زنند. تحریم سیب توسط روسیه به نحو شگفت آوری به رونق شراب سیب لهستانی منجر شده است.
آرتور، مدیر یک تولیدی شراب در بیلگورای می گوید: “سال گذشته تولید شراب سیب در لهستان دو میلیون لیتر بود، اما امسال چشم انداز این تولید به ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر رسیده و ظرف دو تا پنج سال آینده می تواند به ۱۰۰ میلیون لیتر برسد.”
آرتور می افزاید: “ما به زودی برای تولید شراب سیب، سالانه به ۱۰۰ تا ۱۴۰ هزار تن سیب نیاز داریم. قبلا تا یک میلیون تن سیب به روسیه صادر می شد و اکنون رونق صنایع تولید شراب سیب لهستان می تواند ده تا پانزده درصد این صادرات را به خود جذب کند.”
به طرف مناطق مرزی لهستان با بلاروس می رویم که به تولید فراوان گوشت خوک و انواع دیگر گوشت مشهور است. واحد های تولید گوشت این منطقه به خاطر ممنوعیت ورود گوشت به روسیه از ماه فوریه و در ارتباط با تب خوکی، بیش از یک میلیون یورو خسارت دیده اند. اگرچه منشاء سرایت این بیماری از مناطق غرب روسیه بوده، اما به خاطر ناتوانی دامپزشکان روسیه از کنترل آن، دولت روسیه ممنوعیت ورود گوشت را ترجیح داده است.
یک مالک تولیدی گوشت می گوید: “اتحادیه اروپا باید یک صندوق همبستگی در این زمینه ایجاد کند که دربرگیرنده همه دولت های عضو باشد. برخی کارخانه های تولید گوشت در بازپرداخت وام های خود مشکل دارند و نیازمند کمک اند. با این صندوق همبستگی می توان محصولات گوشت این کارخانه ها را خرید و به کشورهای فقیر در آفریقا صادر کرد و یا به موسسات خیریه اوکراین داد. زیرا همسایگان ما اکنون با عواقب یک جنگ وحشتناک روبرو هستند.”
به یک مزرعه پرورش خوک و گوسفند سری می زنیم. داریوش مالک حدود ۱۰۰۰ خوک و گوسفند در اینجاست. بعضی دامداران کوچکتر تعداد احشام خود را تا ۴۰ درصد کاهش داده اند. در سال ۲۰۱۳ اتحادیه اروپا تا یک میلیارد یورو گوشت خوک به روسیه فروخت که این حدود ۲۰ درصد مصرف روسیه است. در ماه آوریل امسال کمیسیون اروپا دعوایی را علیه تحریم گوشت خوک اروپا در سازمان تجارت جهانی مطرح کرد.
داریوش: “مزارع ما کاملا سالم و حصار بندی شده اند. سیستم کنترل دامپزشکی ما جدی است و همه چیز کاملا تحت کنترل است. تحریم های روسیه انگیزه های سیاسی دارد. مسئله سیاسی است و نه هیچ چیز دیگر.”
تحریم های روسیه شامل خطرهایی برای هر دو طرف است.سال گذشته بیش از یک سوم واردات مواد غذایی روسیه از اتحادیه اروپا بود و اروپا مواد غذایی به ارزش ۱۲ میلیارد یورو به روسیه فروخت. اما اکنون در روابط سنتی بازارها تجدید نظر شده و در حالی که قیمت غذا در روسیه بالا رفته، محصولات غذایی اروپایی در جستجوی مشتریانی در جاهای دیگر است.