آگهیمرگ فرخنده، دختر ۲۷ ساله اهل کابل، مرگ آرامی نبود. مردان خشمگین او را به اتهام آتش زدن قرآن بعد از ضرب و شتم بسیار، سنگسار کردند و به آتش کشیدند. از زمان انتشار خبر مرگ این دختر جوان که بعد مشخص شد به دروغ و از سوی ملای دعانویس زیارتگاه شاه دو شمشیره به قرآن سوزی متهم شده است، صدها زن و مرد در افغانستان در اعتراض به این اقدام وحشیانه به خیابان ها آمدند و خواهان مجازات عاملان این قتل شدند.
دهها پلیس به دلیل اهمال در انجام وظیفه از سوی دولت از کار برکنار شده و چندین نفر نیز در رابطه با این قتل دستگیر شده اند. نام خیابانی که این قتل در آن اتفاق افتاده به نام خیابان فرخنده تغییر یافته و وزیر حج و اوقاف افغانستان نیز اعلام کرده است دکان های دعانویس ها از زیارتگاهها و اماکن مذهبی برچیده می شود.
همه این اقدامات به دلیل فشار نهادهای مدنی نوپای افغانستان و بویژه زنان در مدت کوتاهی عملی شد. تصاویر حمل تابوت پیکر سوخته فرخنده توسط زنان آنهم در یکی از سنتی ترین و اسلامی ترین کشورها در تمام دنیا منتشر شد. اعتراض های خیابانی با برنامه ریزی و وحدت قابل تحسین انجمن های مدنی و مدافع حقوق بشر از کابل به دیگر شهرها نیز کشیده شد و حتی از مرزها فراتر رفت.
این اعتراض ها بموازات راهپیمایی ها در شهرهای افغانستان نظیر کابل و هرات، در کشورهای دیگر نظیر اروپا و استرالیا نیز شکل گرفت. در هر کجای دنیا که یک فارسی زبان یا یک افغان وجود داشت صدای عدالت خواهی برای فرخنده بلند شد.
در شهر لیون، دومین شهر فرانسه نیز روز پنجم آوریل، یک تجمع اعتراضی به همت انجمن پیام دوستی برگزار شد. کریمه شفیع زاده، رییس این انجمن در باره این اقدام گفت: «ما به اینجا آمده ایم تا اعتراض خودمان را به قتل فرخنده شهید به دست اوباش ها و اسلامیستها در کابل نشان بدهیم. ناراحتی ما به این خاطر است که در پایتخت افغانستان و در نزدیکی پایگاه ریاست جمهوری این دختر جوان به شهادت رسیده و مردم به مدت سه ساعت این دختر را لت و کوب می کردند اما دولت هیچ کاری نکرده و او را نجات نداده است. اعتراض ما تنها برای حق زن نیست بلکه قتل این دختر به معنای قتل بشریت است.»
این اتفاق باز هم مساله نابرابری و عدم تامین حقوق زنان را در کشورهایی نظیر افغانستان مطرح کرده است. بویژه آنکه این کشور سالها تحت سلطه طالبان بوده و زن ستیزی این گروه اسلامگرای افراطی بر هیچ کس پوشیده نیست. مدافعان حقوق زن و فعالان جامعه مدنی در افغانستان قتل فرخنده را نشانه ای از اندیشه طالبانی حاکم بر این کشور می دانند که همچنان در جامعه زنده است.
رییس انجمن پیام دوستی می گوید:«در جامعه ای که همیشه جنگ و انسان کشی جریان دارد، روحیه انسان های این جامعه از بین می رود. این دختر را لت کرده اند و کشته اند ولی صدها جوان افغانستان سیر می کنند و لذت می برند. آنها طوری بزرگ شده و تربیت شده اند که از قتل انسانها لذت می برند. متاسفانه کسی در جامعه افغانستان برای تغییر این جوان ها کاری نکرده است.»
به عقیده این فعال مدنی افغان، هر چند دولت افغانستان می گوید که حقوق زنان و مردان برابر است اما هیچ مساواتی در این کشور وجود ندارد و زن ها باید بیشتر جرات کنند و برای گرفتن حق خودشان وارد جامعه بشوند. کریمه شفیع زاده می گوید: «در پارلمان ما الان وقتی از مثلا ۶۰ نماینده فقط ۶ نماینده زن هستند چطور حقوق برابر و مساوات هست؟ دولت باید از تعیین همین چوکی ها [مقام های دولتی] شروع کند و تعداد زن ها را بیشتر کند. چوکی های دولتی بیشتر به زن ها داده شود تا آنها احساس کنند حقوق مساوی دارند. و اگر ظلمی به زنان می شود دولت باید پرسان کند و حق زن ها را حفظ کند.»
در طی دو هفته ای که از قتل فرخنده گذشته، و علیرغم قولی که دولت برای مجازات مجرمان داده است معترضان این اقدامات را کافی نمی دانند و همچنان به تظاهرات خود در شهرهای افغانستان ادامه می دهند. آنچه که در این میان بیشتر به چشم می خورد همراهی مردان افغان با زنان در اعتراض به این واقعه است. مردان جوان افغان دوش به دوش زنانی که فریاد عدالتخواهی برای فرخنده سر می دهند، از این اقدام مردان تندرو ابراز انزجار می کنند. برای بسیاری این حادثه تلخ، زنگ خطر مرگ انسانیت را در این کشور به صدا در آورده است.
وحید نوابی، رییس “انجمن فرهنگی همگی برای افغانستان” که از شهر گرونوبل فرانسه برای شرکت در این تجمع به لیون آمده بود، معتقد است:«قتل فرخنده و این اقدام وحشیانه، دوران طالبان را دوباره به یاد ما آورده، اما تفاوت این است که در زمان طالبان و در زمان جنگ، اقدامات ضد زن از جمله اعدام زنان در مکان هایی مانند استادیوم و توسط یک نهاد فاشیست و وحشی که نام دولت بر خود قرار داده بود، صورت می گرفت. اکنون فرخنده توسط مردم و در محیط آزاد شهر و به دستور یک ملای معمولی به قتل رسیده است و نشان از خشونت های روزانه علیه زنان در این کشور دارد. متاسفانه این به معنای رسیدن به یک نقطه بی بازگشت در جامعه این کشور است. بیش از هشتاد درصد از زنان در افغانستان در معرض خشونت های روزانه قرار دارند و مورد فرخنده اوج این خشونت ها بود.»
اکثر خشونت هایی که نسبت به جامعه زنان در کشورهایی مانند افغانستان صورت می گیرد مخفی می ماند اما پخش تصاویر قتل فرخنده در شبکه های اجتماعی علاوه بر اینکه موجب اطلاع رسانی و بالا رفتن حساسیت جامعه شد بلکه به دستگیری عاملان این جنایت نیز کمک کرد. ضمن آنکه دولت نیز با مردم معترض همراه شد و نتوانست بی تفاوت از کنار این واقعه دردناک بگذرد.
با اینحال فعالان مدنی افغانستان می گویند حقوق زنان با حضور اشرف غنی، رییس جمهوری این کشور در مراسم ختم قران برای «فرخنده شهید» و اعلام عزای عمومی تامین نمی شود بلکه خواهان وضع قوانین علیه زن ستیزی و حمایت از حقوق زنان هستند و از دولت می خواهند با قاطعیت، از بروز چنین رفتارهایی در این کشور خسته از جنگ و خشونت ممانعت بعمل آورد.
همینکه بسیاری توانسته اند صدای خود را بلند کنند و ملایان افغانستان و عالمان دینی تندرو را هدف انتقادهای خود قرار بدهند، گام بسیار بلندی در این کشور محسوب می شود. افغانستان هنوز کاملا از زیر بار فشار طالبان خلاص نشده اما جامعه مدنی و بویژه زنان جوان این کشور نشان دادند که حریف قدری برای تعصب مذهبی طالبان هستند.