آیا ناآرامی در جمهوری مقدونیه آغاز تنشهای جدید قومی است؟

آیا ناآرامی در جمهوری مقدونیه آغاز تنشهای جدید قومی است؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied

تورگای گاشی، یکی از اعضای سابق ارتش آزادی بخش کوزوو است که در درگیری هایی که روز نهم ماه مه بین افراد مسلح این تشکیلات و نیروهای پلیس دولت جمهوری

تورگای گاشی، یکی از اعضای سابق ارتش آزادی بخش کوزوو است که در درگیری هایی که روز نهم ماه مه بین افراد مسلح این تشکیلات و نیروهای پلیس دولت جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه در شهر مرزی کومانوو رخ داد، کشته شد.

وی به همراه بقیه جان باختگان این واقعه در قبرستانی معروف به آرامگاه شهدا روی بلندی های پریشتینا، مرکز کوزوو به خاک سپرده شده اند. هزاران تن از ساکنان پریشتینا در مراسم تشییع جنازه این سربازان شرکت کردند.

تورگای در چشم اعضای خانواده اش یک قهرمان است. گازمند، برادر این آلبانی تبار می گوید: «این مردان برای دفاع از حقوق آلبانیایی ها جنگیدند، آلبانی هایی که ۴۰ درصد جمعیت را تشکیل می دهند. حقوق این مردم نادیده گرفته شده است. اما می توانم بگویم که خانواده ما به این سربازان افتخار می کند. ما از داشتن چنین مردی در خانواده مان، به خودمان می بالیم.»

شهر کومانوو در شمال جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه، در ۲۰ کیلومتری کوزوو واقع شده است. یک چهارم جمعیت این شهر آلبانی تبارند.

نیروهای مسلح موسوم به ارتش آزادی بخش کوزووو در این شهر، به ظن انجام عملیات تروریستی مورد حمله پلیس قرار گرفتند. در اثر این درگیری ۱۰ نفر از آلبانیایی تبارهای ارتش آزادی بخش کوزوو و هشت تن از نیروهای پلیس جان خود را از دست دادند. دولت کوزوو دخالت شهروندان را در این درگیریها محکوم کرد.

شعبان از نیم قرن پیش در یکی از محله مسکونی در کومانوو زندگی می کند. این محله در اثر این درگیری ها بکلی ویران شده است. هیچکس به سکنه این محله هشدار نداده بود که عملیاتی در حال انجام است. پلیس متوجه حضور خانواده ها در خانه شد و آنها از مرگ نجات یافتند. شعبان وقایع را اینگونه بازگو می کند: «حوالی ساعت پنج صبح بود. من و همسرم در یک اتاق خواب بودیم. مادرم از اتاق دیگر صدای شلیک شنید و فریاد زد: شعبان! به طرف ما تیراندازی می شد. با همسر و مادرم فرار کردیم. در حالیکه هنوز صدای تیراندازی شنیده می شد. تمام خانه آتش گرفته بود.»

ریدان جاشیری یکی دیگر از سکنه آلبانیایی تبار این محله در کومانوو است. وی درباره بی خبری شهروندان از درگیری هایی که بین نیروهای پلیس و افراد مسلح “ارتش آزادی بخش کوزوو” رخ داده است، می گوید: «دولت مسئول است که از مردم در برابر بلایای طبیعی و انواع دیگر بلایا محافظت کند. اینجا عکس این اتفاق افتاده است. در این حمله کسی نپرسید که آیا مردم هنوز در خانه هایشان سکونت دارند یا نه.»

از نگاه خانواده های مقیم این منطقه، برای آنچه در کومانوو رخ داده است، هیچ توجیهی وجود ندارد. از نظر آنها حتی اگر بپذیریم که در بسیاری از مناطق تبعیض وجود دارد، آلبانیاییها و مقدونی ها سالهاست که با آرامش در کنار یکدیگر زندگی کرده اند.

شعبان می گوید: «روابط بین قومیتها خوب است. من ۵۵ سال دارم و همیشه در کنار همسایه های مقدونی ام به آرامی زندگی کرده ام و هیچ مشکلی با آنها نداشته ام.»

مقدونی های اسلاوتبار کومانوو نیز در شوک این حادثه به سر می برند. نیکولای یکی از این افراد است. محل زندگی وی چند کوچه با محل درگیری ها فاصله داشته است. او می گوید که همه یک نگرانی دارند و می افزاید که به نظرش این وقایع تاثیری بر آینده روابط بین قومیتهای مختلف ندارد.

نیکولای می گوید: «من دوستان آلبانی تبار فراوان دارم و بین ما هیچ مشکلی وجود ندارد. همه چیز عادی است و دعوایی وجود ندارد. همه چیز مانند گذشته است و چیزی تغییر نخواهد کرد. با دوستان مقدونی و آلبانیایی خود صحبت کرده ام و هیچکس درست نمی داند چه رخ داده است. خیلی ها فکر می کنند این کار خودی هاست که احزاب سیاسی پشت سرشان هستند. بعضی ها فکر می کنند که عامل این وقایع خارج از کشور است و کشورهای خارجی در آن نقش دارند. اما هیچکس واقعیت را نمی داند.»

ابهامات موجود در علل حواث خونین کومانوو

وقایع نهم ماه مه، خونین ترین رخدادها از زمان آغاز مبارزات ارتش آزادی بخش کوزوو با نیروهای دولت جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه در سال ۲۰۰۱ تا کنون، برآورد می شود. بحران سال ۲۰۰۱ منجر به امضای توافق موسوم به اوهرید شد که هدفش تضمین حقوق اقلیت آلبانی تبار بود.

اما علت اصلی درگیری های خونین بین ارتش آزادی بخش کوزوو و جمهوری یوگسلاوی سابق چه بود؟ ابهام های زیادی در مورد علل حوادث نهم ماه مه وجود دارد. بسیاری از تحلیلگران، امکان محاسبات سیاسی از سوی دولت جمهوری سابق یوگوسلاوی مقدونیه را مطرح می کنند.

ساشو اردانووسکی، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی می گوید: «هر چه بیشتر می گذرد شواهدی به دست می آید مبنی بر اینکه ادارات امنیتی دولت جمهوری سابق یوگسلاوی یا عناصری از این ادارات در کل ماجراهایی که پیش آمده است، نقش داشته اند. تردیدی نیست که لازم است تمام این ماجراها به دقت و به شکل کامل بررسی شود. در غیر این صورت فکر می کنم هدف این ماجراها تغییر دینامیک وضعیت داخلی کشور بوده است. دولت به علت اعمال مجرمانه و غیرقانونی تحت فشار زیادی قرار دارد و می خواهد توجه افکار عمومی را منحرف، و در گیر روابط بین قومیت ها کند.»

پس از آغاز پروژه موسوم به “اسکوپیه” در سال ۲۰۱۴، پروژه ای که هدفش بازسازی موزه ها و بناهای تاریخی پایتخت پس از زلزله سال ۱۹۶۳ بود، اسکوپیه تحت تهاجم ساختمانهای جدید و مجسمه ها قرار گرفته است. از دید عده ای، هزینه هنگفتی که برای ساختن این بناها صرف شده است، نشانه ای از ناکارآمدی دولت است.

دولت نیکولای گرویوفسکی ۹ سال است زمام امور را به دست دارد و اینک درگیر رسوایی های پرشمار برخاسته از فساد و سوء استفاده از بودجه های عمومی است.

ای در حالی است که سی درصد جمعیت جویای کار، بیکارند و ده درصد جمعیت، با درآمد کمتر از ۴۰ یورو در ماه زندگی می کنند. نارضایتی رو به افزایش است.

یاسمینه گولوبووسکا از کمیته حقوق بشر هلسینکی می گوید: «دولت نزدیک به نیم میلیارد یورو برای ساخت و سازها هزینه کرده است در حالی که مردم در فقر زندگی می کنند. فکر می کنیم که رسانه ها به عمد تنش بین قومها را برجسته می کنند تا توجه مردم را از کمبودهای اقتصادی، بهداشتی، ناامنی اجتماعی و همچنین احساس ناامنی عمومی مردم منحرف کنند. اوضاع آشفته و مغشوش است نهادهای قضایی و دادگاه ها کار خود را بدرستی انجام نمی دهند. خدمات اجتماعی بخوبی ارائه نمی شود و مردم ناراضی اند.»

این مشکلات همراه با رسوایی گسترده مربوط شنود غیرقانونی مکالمات شمار زیادی از شهروندان و دیپلماتهای خارجی، بسیاری از مردم اسکوپیه را در ماه مه گذشته به خیابانها کشاند. افرادی از همه قومها و گروههای مختلف در کنار یکدیگر در این تظاهرات شرکت کردند.

نمایندگان بخشهای مختلف این جنبش اعتراضی گسترده همچنان بیرون مقر دولت، تحصن کرده و خواستار استعفای دولت هستند.

نخست وزیر جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه، پذیرفته است که تحت نظارت و با حمایت اتحادیه اروپا برای برگزاری انتخابات زودتر از موعد در سال آینده میلادی، با احزاب مخالف مذاکره کند.

ژدراوکو ساوفسکی، یکی از رهبران تظاهرات ماه مه می گوید برگزاری انتخابات جوابگوی مشکلات پیش روی این کشور، نیست. وی می افزاید: «فکر می کنیم اتحادیه اروپا می خواهد ثبات در مقدونیه برقرار بماند و تنها خواستش این است که احزاب سیاسی به هر صورتی که بتوانند، به سازش برسند. دموکراسی مهم نیست ثبات مهم است اما ما از اتحادیه اروپا انتظار داریم به ما کمک کند دموکراسی به مقدونیه بازگردد.»

این خواستی است که بسیاری آن را پیش شرطی برای ثبات منطقه و جلوگیری از تکرار وقایعی می دانند که در کومانووا رخ داد.

ساشو اردانوفسکی، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی می گوید: «این وقایع می تواند خیلی جدی باشد. می تواند بر منطقه و بر وضعیت همسایگان تأثیر بگذارد. انتظار جنگ یا بحران بزرگ دیگری ندارم. اما این اتفاقات می تواند وضعیت امنیتی را بی ثبات کند، هم از نظر اقتصادی، هم از سرمایه گذاری، و هم از جهت ثبات سیاسی و جنبه های دیگر.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

کارگران نامرئی در مزارع اروپا؛ حقوق کم، استثمار و در معرض خطر سلامت

زغال‌سنگ، طلای سیاه یا بلای جان لهستان؟

مسیر بالکان غربی، دروازه جدید مرگ برای پناهجوها