آگهیبه گفته یکی از روزنامه نگاران فعال در شمال افغانستان، «نیروهای تحریک اسلامی ازبکستان وابسته به شاخه داعش در حال سربازگیری هستند. این گروه می خواهد پایگاه های خود را در افغانستان تحکیم کند و حملات خود را از شمال افغانستان به آسیای میانه گسترش دهد.»
مختار وفایی، در گفتگو با یورونیوز با اشاره به جبهه بندی های جدید گروه دولت اسلامی (داعش) می گوید: «امسال، تحریک اسلامی ازبکستان در شانزده محل در شمال افغانستان با نیروهای داعش بیعت کرده اند و علاوه بر نیروهای تاجیکستانی، ازبکستانی و چچنی، طالبان ناراضی از ملا اختر منصور، رهبر جدید طالبان هم به گروه تحریک اسلامی ازبکستان پیوسته اند. این گروه در مناطق ناامن شمال افغانستان در حال سربازگیری هستند و مرام های داعش را در بین مردم تبلیغ می کنند و برخی از جوانان افغان بخاطر فقر، ناامنی و بیکاری به این گروه پیوسته اند.»
خطر تصفیه مذهبی و قومی
بگفته این کارشناس در مسائل امنیتی شمال افغانستان، گروه داعش در کوتاه مدت توانسته است در ولسوالی قیصار ولایت فاریاب، دشت ارچی و تعدادی از مناطق ولایت های قندوز و تخار نیروهایش را تجهیز کند. با این حال، این گروه در شرایطی نیست که بتواند حملاتش را از شمال افغانستان به آسیای میانه گسترش بدهد. چون مرزهای افغانستان با کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و روسیه تحت کنترل شدید است. اما این گروه در شمال افغانستان یک خطر جدی است چون در حال قدرت گیری و حضور دراز مدت در افغانستان است و اگر عملیاتش را علیه نیروهای امنیتی افغانستان آغاز کند، به راحتی و به زودی می تواند تسویه های خونین را در بین مردم و نیروهای امنیتی راه بیندازد. بخصوص اینکه از اکنون روی تصفیه قومی در افغانستان تاکید دارد و هشدارهایی به بزرگان قومی و شیعیان مبنی بر پیوستن و کمک مالی به این گروه یا نابودی داده است.»
تقابل طالبان و داعش
حضور گروه های افراط گرای اسلامی و هراس افکن در شمال افغاستان خبر تازه ای نیست و تاکنون، طالبان مهمترین عامل ناامنی های شمال افغانستان به شمار می آمدند اما خطر فعالیت های داعش در شمال افغانستان به تازگی در محافل رسانه ای و حکومتی مهم دانسته می شود.
مختار وفایی، روزنامه نگار در اینباره می گوید: «در حال حاضر دو قرارگاه مجهز تروریستی مربوط به طالبان وفادار به ملا اختر منصور و نیروهای وفادار به گروه دولت اسلامی (داعش) در شمال افغانستان فعال است. هر چند هر دو گروه علیه دولت افغانستان می جنگند اما درگیرهای اندک بین این دو گروه دیده شده و نقطه تقابلشان در قندوز بوده است. حکومت سیاست تدافعی را در پیش گرفته است و برنامه ای برای مقابله با این سازمان ها ندارد.»
عقب نشینی تاکتیکی
پس از تداوم ناامنی ها در ولایت های شمالی، حکومت افغانستان ژنرال دوستم معاون اول رئیس جمهوری را به عنوان فرمانده جنگ به شمال افغانستان فرستاد و این فرمانده جهادی، طی یک ماه به پاکسازی ولایت های ناامن منطقه پرداخت. عملیات ژنرال دوستم با استقبال و حمایت گسترده مردمی در افغانستان مواجه شد اما برخی صاحبنظران می گویند که اقدامات دوستم بیشتر متمرکز بر جنگ با طالبان بود و ریشه های ناامنی در شمال را نابود نکرده و تنها یک اقدام مقطعی بوده است.
به گفته مختار وفایی، گروه های هراس افکن چون توانایی مقابله با نیروهای امنیتی زیر نظر ژنرال دوستم را نداشتند، عقب نشینی تاکتیکی کردند و بعد از خروج دوستم از ولایت های ناامن و به خصوص فاریاب، دوباره این ولایت ها ناامن شد و با شدت بیشتر گروه هایی از مردم به خاطر حمایت از ژنرال دوستم به قتل رسیدند.
امنیت نسبی و راه حل بین المللی
ستار بارز، سرپرست ولایت فاریاب این اظهارات را تایید نمی کند. وی به یورونیوز می گوید: «گروه تحریک اسلامی ازبکستان گروه داعش نیست بلکه تعدادی از جنگجویان تاجیکستانی، ازبکستانی و چچنی هستند و توانایی ناامن کردن این ولایت شمالی را ندارند، چون حکومت دست بالایی در تامین امنیت دارد. طالبان هم پس از عقب زده شدن توسط ژنرال دوستم، گروه نامنظمی است که به شکل مقطعی ناامنی ایجاد می کند. با این حال، سازمان ملل متحد و کشورهای مدافع حقوق بشر باید برای چالش های امنیتی افغانستان راه حل پیدا کنند.»