آگهیدر سی و دومین برنامه «همراه با یورونیوز» درباره واکنش های متفاوت به سفر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران با دکتر بهروز بیات، کارشناس مسائل هسته ای گفتگو کردیم.
وی در این گفتگو، در پاسخ به دیدگاه برخی کاربران یورونیوز که سفر آقای آمانو به ایران را صرفا «نمایشی سیاسی» خوانده بودند گفت: «برای عملیاتی و پیاده کردن نقشه راهی که بین آقایان آمانو و صالحی مورد توافق قرار گرفته است، نیاز به تعامل متقابل است. از این نظر بخشی از سفر آقای آمانو نمایشی است؛ مثلا حضور وی در کمیسیون برجام را می توان اینگونه تفسیر کرد.»
وی افزود: «در توافق برجام موضوعاتی وجود دارد که برای عملیاتی کردن آن به موافقت آژانس بین المللی انرژی هسته ای نیاز است. در بخش های از برجام به این نکته اشاره شده که نظر آژانس چیست؟ نظر آژانس هم طی گفت و گوهای متقابل مطرح و عمل می شود. بنابراین این بخش از ماجرا نمی تواند صرفا یک نمایش سیاسی باشد.»
“ابهام خودخواسته” در نقش ماموران آژانس در نمونه برداری از پارچین
وی درباره نمونه برداری از پارچین گفت: «اطلاعات دقیق در این زمینه وجود ندارد. اما از محتوای سخنان آمانو اینطور برداشت می شود که ماموران آژانس به نحوی در نمونه برداری شرکت داشتند. »
این کارشناس مسائل هسته ای به دو درخواست متناقض در این زمینه اشاره کرد: «یکی طرف ایرانی است که روی خطوط قرمزی که آقای خامنه ای ترسیم کرده- حداقل به ظاهر- پافشاری می کند و البته بخشی از افراطیون با این بهانه به شدت به روی آن تاکید دارند. موضوع دیگر موفقیت آمیز بودن برجام است که برای تحقق آن این موضوع نیاز است که به پرسش های آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ داده شود. این دو متناقض هستند. اگر مثلا بخواهند به پرسش های آژانس درباره پارچین پاسخ دهند به نحوی پا فرانهادن از خطور قرمز آقای خامنه است. و همین مساله هم چالش برانگیز شده است.»
آقای بیات تصریح کرد: «نتیجه این شده است که آقای آمانو بعد از برگشتن از ایران صحبت هایی انجام دهد که برخی از آنها سربسته است. در جاهایی هم صراحت پیدا می کند. جایی که صراحت پیدا می کند می گوید که متخصصان ایرانی هم در روند نمونه برداری ها شرکت داشتند. می توان نتیجه گیری کرد که نظارت آژانس در هر حال بوده است. آقای آمانو می گوید که ما هم تحت مصونیت آژانس و هم تحت نظارت آژانس این کار را انجام دادیم. »
وی به تفسیر سخن آمانو درباره واژه «تحت نظارت» پرداخت و گفت: «تحت نظارت می تواند اینگونه تفسیر شود که ماموران آژانس آنجا بودند و تعیین کردند که از کدام بخش ها نمونه برداری شود و متخصصان ایرانی نمونه برداری ها را انجام داده اند و با دسته بندی ارسال شده است.»
این کارشناس مسائل هسته ای تاکید کرد که دو طرف ماجرا علاقه دارند تا برخی موضوعات سربسته باقی بماند. از طرفی آژانس باید به دیگران بی طرفی، حرفه ای و متخصص بودن خود را نشان دهد. از طرف دیگر، ایرانی ها هم باید خطوط قرمز خود را حداقل به ظاهر حفظ کنند.»
پارچین دیگر اهرم فشار نیست
وی در ادامه به فعالیت های پیشین ایران در عرصه نظامی باتوجه به فعالیت های هسته ای اشاره کرد و گفت: «این فعالیت ها بیشتر معطوف به گذشته است. در حال حاضر کشورهای دخیل در این موضوع نگاهی رو به جلو دارند. این موضوع به این معنا نیست که علاقه ندارند بدانند که حد پیشرفت ایران در عرصه نظامی کردن برنامه هسته ای خود چه حدی بوده است. اما این موضوع اولویت ندارد به این خاطر که برجام راه های ایران را به سمت نظامی کردن برنامه هسته ای را بسته است. بازگشت به گذشته جنبه تکمیلی دارد. اما اهمیت سابق را هم ندارد.»
گفتگو با دانشمندان هسته ای ایران طبیعی است
آقای بیات معتقد است که آژانس با متخصصان ایرانی تماس داشته و صحبت کرده است. وی در یان باره گفت: «اصولا غیر از این ممکن نیست. یعنی تبادل نظر بین متخصصان آژانس و ایرانی باید صورت گیرد. از این نظر نقشه راه با تاکید شدید ایران محرمانه نگه داشته می شود. دولت ایران با تایید رهبری سر راه حلی توافق کرده اند که به اصطلاح نه سیخ بسوزد نه کباب.»
آقای بیات به این نکته اشاره داشت که هم اکنون دیگر بحث سر مناقشه و برخورد نیست بلکه بحث بر سر کنار آمدن است. وی افزود: « دیگر از پارچین به عنوان اهرم فشار استفاده نمی شود بلکه به عنوان موضوعی که باید با حوصله حل شود، مطرح می شود. این موضوعی است که هم از طرف افراطیون ایران و هم به ویژه از سوی افراطیون خارج از ایران مورد نقد قرار می گیرد که مثلا چرا نقشه راه محرمانه است؟»
وی تاکید کرد: «طرفین می خواهند بدون سروصدا ماجرا را مثل مذاکرات ژنو پیش ببرند چراکه اگر مذاکرات ژنو محرمانه نبود نمی توانست به نتیجه برسد. هم اکنون شرایط هم اینگونه است.»