در این برنامه فضا می بینیم ماهواره ها چه نقشی در حفظ امنیت کشتی ها هنگام گذر از دریا دارند و چگونه از فناوری ماهواره ای برای نجات جان پناهجویان استفاده می شود
آگهیکارکنان اتاق مخصوص رسیدگی به وضعیتهای اضطراری در گارد ساحلی ایتالیا روزهای پرکاری را برای کمک به پناهجویانی که در دریای مدیترانه به دام افتاده بودند، از سر گذرانده اند. برای نجات جان این افراد، لازم است تا مکان دقیق قایقها در دریا تشخیص داده شود. به این منظور در گارد ساحلی ایتالیا از فناوری ماهواره ای استفاده می شود.
سیریو فائه، معاون بخش هماهنگی عملیات نجات دریایی می گوید: «معمولا پناهجویان بین ۱۶ تا ۵۰ کیلومتری ساحل لیبی با گوشیهای شان به ماهواره سیگنال درخواست کمک می فرستند. با استفاده از فناوری ماهواره ای می توانیم مسیر دقیق کشتی های تجاری و ماهیگیری را در محوطه اطراف قایق پناهجوها مشخص کنیم و بعد ببینیم برای کمک به آنها کدام کشتی در بهترین موقعیت قرار دارد.»
در حفظ امنیت و سلامت کشتیها در دریاها، ماهواره های مختلفی نقش دارند. برخی از این ماهواره ها مانند ناوگان ماهواره های اروپایی موسوم به «سنتینل» (Sentinel) مجهز به رادار و ابزارهای اپتیکی هستند و برخی دیگر مثل مجموعه ماهواره های کانادایی موسوم به “اگزکت ارت” (exactEarth) پیامهای شناسایی خودکار کشتیها را دریافت می کنند.
کارستن توبن، مدیر پروژه مجموعه ماهواره هایی که پیامهای شناسایی خودکار کشتیها را در سازمان فضایی اروپا دریافت می کند (sat-AIS) می گوید که ماهواره ها در لایه های مختلفی از جو زمین قرار دارند: « اولین لایه، ماهواره هایی هستند که در مدارهای پایین در ارتفاع ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتری قرار گرفته اند و عمدتا ماهواره های هستند که زمین را زیر نظر دارند. لایه بعدی در فاصله ای از سطح زمین هستند که ما مدار میانی زمین می گوییم و حدود ۳۰هزار کیلومتر از سطح دریاست. سیستم های جهتیابی مثل “گالیله” و “جی پی اس” در این فاصله از زمین قرار دارند. تراز بعدی که معمولترین هم هست “مدار زمین ثابت” یا “مدار زمین مرجع” است که ۳۶۰۰۰ کیلومتراز سطح دریا فاصله دارد و برای ماهواره های تله کمونیکاسیون (مخابرات از راه دور) و ماهواره های خبرگیری از وضعیت آب و هوا بکار برده می شود.»
کار پردازش این داده که از منابع مختلف بدست می آید در «آژانس امنیت کشتیرانی اروپا» (European Maritime Safety Agency) در لیسبون انجام می شود. در این آژانس، مسیر کشتهایی که از آبهای اروپا می گذرند، ثبت می شود. این اطلاعات هم تقریبا در زمان واقعی به بخشهای مخصوص که وظیفه شان حفاظت از مرزهاست، مخابره می شود.
فناوری ماهواره ای، کاربردهای دیگری هم دارد. می توان از آن برای کنترل ماهیگیری غیر قانونی، عملیات جستجو و نجات، مبارزه با آلودگی محیط زیست، مبارزه با دزدان دریایی، و مبارزه با تروریسم و البته هر مأموریت دیگری که بخشهای دیگر پلیس برای حفظ امنیت ملی به ماموران گارد ساحلی ایتالیا محول می کند، استفاده کرد.
اطلاعات دیگری که ماهواره ها ثبت می کنند، ردگیری لکه های نفتی روی سطح دریاست. اما برای ردگیری آلودگیها، محدودیتهایی وجود دارد. زیرا ماهواره های مخصوص این کار، روزانه دو بار از فراز آبهای اروپا عبور می کنند و صاحبان کشتی ها می دانند چه هنگام ماهواره بر فراز اروپا نیست و در این مواقع خیلی راحت می توانند مواد را دور بریزند و این مسئله بزرگی است.
در این جاست که آژانس فضایی اروپا وارد صحنه می شود این آژانس با کاربران و صنایع ماهواره ای همکاری می کند تا برای افزایش امنیت دریاها راه حل های تازه پیدا شود.
کارستن توبن در این باره می گوید: «نیازهای فعلی کاربران چه هستند؟ چه ابزارهایی در اختیار هست؟ چه کمبودهایی وجود دارد؟ چه نقاطی روی بخش آبی نقشه و اقیانوس های زمین، پوشش ماهواره ای ندارند؟ بعد از یافتن پاسخ این سؤالها می توانیم نوع خدماتی را که نیاز است و همین طور اطلاعاتی را که موجود نیست، مشخص کنیم. در آخر می توانیم ابزارهای لازم برای پردازش داده ها روی سطح زمین، یا یافتن الگوریتم های جدید یا ابداع فناوریهای نسل جدید برای ماهواره از نوع تلکام زمین نگر یا رادار را فراهم کنیم.»
طی ساری جاری میلادی و سال آینده ماهواره های بیشتر به فضا در مدارهای مختلف پرتاب خواهد شد که بخش بزرگتری از دریاها را پوشش خواهند داد.
در این بین، گارد ساحلی همچنان ماهواره ها را برای مهم ترین عملیات شان که جستجو و نجات جان انسانهاست به کار خواهد برد.