اوجگیری تنش در روابط ایران و عربستان؛ دلایل و پیامدها

اوجگیری تنش در روابط ایران و عربستان؛ دلایل و پیامدها
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied
آگهی

اعدام شیخ نمر باقر نمر در عربستان و حمله به سفارتخانه و کنسولگری این کشور در تهران و مشهد، روابط نه چندان دوستانه تهران و ریاض را بار دیگر دستخوش بحران کرد.

در برنامه این هفته «همراه با یورونیوز»، دیدگاه های شما درباره ریشه ها و پیامدهای تنش در روابط ایران و عربستان را با شهیر شهید ثالث، روزنامه نگار، تحلیلگر و کارشناس روابط بین الملل در میان گذاشتیم.

چرا عربستان شیخ نمر را اعدام کرد؟

شهیر شهید ثالث، در گفت و گو با یورونیوز گفت: «چهار تحول در منطقه اتفاق افتاد که این ها انگیزه عربستان برای اتخاذ سیاست های تهاجمی شده است. پیدایش و اوج گیری داعش نخستین تحول است. شکل گرفتن داعش باعث شد تا برنامه های عربستان که در صدد مقابله با ایران است از خط خارج شود. یعنی هم قدرت های بزرگ دنیا و هم جامعه بین المللی عقیده دارند که باید با داعش مقابله شود.»

وی افزود: «عربستان به دنبال مفری بود که این مسئله جهانی را از مبارزه با داعش به تضادی که با ایران در منطقه دارد و می خواهد آن را تضاد خطرناکی نشان دهد تبدیل کند.»

وی به گزارش موسسه یوروآسیا – که یکی از بزرگترین شرکت مشاوره در امور امنیتی در دنیا است-اشاره کرد و گفت: «طبق این گزارش، سابقه نداشته است که عربستان در چندین دهه اخیر به این میزان منزوی باشد. این کشور در پی طرحی بود که از انزوا خارج شود. برای همین روی واکنش ایران حساب می کرد. یعنی عربستان فکر می کرد اگر این اعدام صورت گیرد و ایران واکنش سختی نشان دهد می تواند از این واکنش استفاده کند و جامعه جهانی و آمریکا را پشت سر خود ببیند و این تضاد را به تضاد اصلی منطقه تبدیل کند.»

به عقیده این کارشناس ساکن کانادا، عربستان جدیتی در مبارزه با داعش ندارد و به علاوه ائتلاف جدیدی هم که شکل داده، کاملا تزئینی است.
وی افزود: «جنگ اصلی عربستان در یمن و سوریه با ایران است.»

آقای شهید ثالث همچنین اضافه کرد: «مسئله دیگری که باعث شد تا عربستان این سیاست ها را در پیش بگیرد اختلاف های داخلی در سیستم سلطنتی عربستان برای تصاحب قدرت است.»

وی تصریح کرد: «این فرمولی در جنگ های قدرت است. یعنی صاحبان قدرت برای سرپوش گذاشتن یا سرکوب کردن چالش های داخلی، تضادهای خارجی را پررنگ می کنند.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه تحول بعدی را به موضوع هسته ای ایران مرتبط دانست و گفت:«با برطرف شدن مسئله هسته ای، ایران موقعیت جدیدی در منطقه پیدا می کند. این کشور پس از چهار سال برای نخستین بار به مذاکرات صلح سوریه دعوت شد. البته این انتظار هم می رفت چراکه ایران – چه ما دوست داشته باشیم چه دوست نداشته باشیم- قدرت با نفوذی در منطقه است.»

وی افزود: «این تحول باعث شد تا عربستان که ایران را به صورت یک رقیب منطقه ای می بیند، اینبار این کشور را در حالت اوج ببیند. با این اعدام عربستان می خواست واکنش تندی از جانب ایران ببیند تا بر روند پرونده هسته ای و تبعات آن مانند حضور در مذاکرات وین برای سوریه تاثیر بگذارد.»
آقای شهید ثالث درباره تحول چهارم و آخر که به نظر وی مهمترین مسئله است گفت: « آمریکایی ها متوجه شده اند که هم اکنون یکی از دلایل بی ثباتی در منطقه عربستان سعودی است. از طرف دیگر این را هم متوجه شده اند که برای اینکه بتوانند مسائل مهمتر را بر طرف کنند به ایران نیاز دارند. عربستان از این مسئله به شدت در هراس است. عربستان انتظار داشت با دست زدن به چنین عملی یعنی اعدام شیخ نمر، ایران دست به یک واکنش شدید بزند تا موازنه ای که آمریکا اخیر بین دو رقیب برقرار کرده را به نفع خودش بهم بزند و آمریکا را پشت خود داشته باشد.»

به اعتقاد این کارشناس،این چهار تحول باعث شد تا عربستان شیخ نمر را اعدام کند.

چرا ایران امنیت مراکز دیپلماتیک عربستان را تامین نکرد؟

وی درباره حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در ایران گفت: «نیروی انتظامی ایران هم توان مقابله با تظاهرکننده ها را نداشتند و هم نمی خواستند با تظاهر کننده ها مقابله کنند. افرادی که آنجا حضور پیدا کردند به نحوی با مراکز قدرتی در ایران وصل هستند یا مثلا بسیجی هستند و از سوی دیگر وقتی ماجرا شدت پیدا می کند و مثلا بمب آتش زا پرتاپ می شود و تعداد هم بین دو تا پنج هزار نفر گزارش می شود کار کنترل مشکل می شود.»
وی موجی که اعدام شیخ نمر ایجاد کرد را ضعیف دانست و گفت:«با این شرایط عربستان نتوانست از آن استفاده کند و حتی باعث شد تا در غرب بحث های جدیدی ایجاد شود که در ارتباط با عربستان تجدید نظر کنند.»

آقای شهید ثالث گفت: «اگر حمله به سفارت پنج سال پیش یعنی دوران آقای احمدی نژاد رخ می داد من مطمئنم که یکسری تحریم های جدید علیه ایران توسط آمریکا وضع می شد. اما هم اکنون هیات تحریریه دو روزنامه پرنفوذ در آمریکا یعنی واشینگتن پست و نیویورک تایمز دو مطلب درباره عربستان نوشتند و حمله شدیدی به این کشور داشتند. این نشان می دهد که در بالاترین سطوح در آمریکا به فکر تجدید نظر در روابط خود با آمریکا هستند.»

افزایش فشار آمریکا بر عربستان

وی در عین حال گفت: «من بیش از ۵۰ درصد احتمال می دهم که این برخوردها در مذاکرات صلح سوریه یا ماجرای یمن تاثیری نخواهد داشت.»
اما تاثیر ماجراهای اخیر با جنگ قدرت در داخل خاندان سلطنتی موضوع دیگری بود که از کارشناس برنامه پرسیده شد. آقای شهید ثالث در این باره گفت: «این حادثه به تنهایی نمی تواند در مناسبات قدرت در عربستان سعودی تاثیر بگذارد اما این اتفاق برای عربستان تبعات دارد. کار در اینجا تمام نمی شود چون عربستان به هدفش نرسیده است چراکه این هدف را داشت تا آمریکا را با ایران درگیر کند. هدف عربستان این بود که ایران دست به یک واکنش سخت بزند تا اهداف خود را دنبال کند که این اتفاق هم نیافتاد.»

وی این سوال را مطرح کرد که آیا عربستان دست از این نوع اقدام ها می کشد؟ و خود پاسخ داد: « به نظرم این کار را نمی کند. گزارشی که گفتم در این زمینه تهیه شده می گوید انتظار اقدام های خطرناک تر را باید از عربستان به خاطر اختلاف های داخلی داشت یعنی عربستان کار را در اینجا خاتمه نمی دهد. چون می خواهد تضاد داخلی را برطرف کند.»

آگهی

علی پایانی دانشجوی حقوق در هامبورگ آلمان و از مخاطبان یورونیوز هم در این برنامه حضور داشت. و دیدگاه های خود را درباره تنش در روابط دو کشور توضیح داد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

درباره ناوچه «زال» نیروی دریایی شاهنشاهی ایران که با نام «البرز» اکنون در دریای سرخ است چه می‌دانیم؟

حمایت مسکو از موضع شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه‌گانه؛ ایران سفیر روسیه را احضار کرد

گفتگوی اختصاصی؛ آیا توافق تهران و ریاض نشانه کاهش وابستگی عربستان به آمریکا است؟