عادل جبیر درحاشیه نشست وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا بار دیگر ایران را به حمایت بین المللی از تروریسم متهم کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، در این دیدار که در ریاض، پایتخت عربستان برگزار شد، آقای جبیر گفت: «به نظر من ایران و آمریکا هرگز در یک راه قرار نخواهند گرفت. ایران رهبر بزرگ حمایت از تروریسم خواهد ماند.» وزیر خارجه سعودی با هشدار ضمنی نسبت به هرگونه همگرایی میان تهران و واشنگتن افزود: «به طور کلی، فکر میکنم ایالات متحده آمریکا کاملا نسبت به خطری که تبهکاریها و رفتارهای سوء ایران در پی دارد، آگاه است. گمان نمیکنم که دولت آمریکا کوچکترین توهمی نسبت به ماهیت دولت ایران داشته باشد.»
وزیر خارجه عربستان بار دیگر نسبت به «مداخلات ایران» در امور داخلی کشورهای عرب هشدار داد.
به نظر میرسد هدف اصلی سفر دو روزه جان کری به ریاض، اطمینان بخشیدن به متحدان سنتی ایالات متحده آمریکا در منطقه نسبت به عدم تغییر نگرش واشنگتن به تهران، پس از اجرای توافق هستهای و رفع تحریمها است.
آقای کری، روز شنبه بار دیگر با دفاع از خط مشی سیاست خارجی واشنگتن گفت: «ایالات متحده کماکان نسبت به بعضی تحرکات ایران از جمله حمایت از گروهای تروریستی مانند حزب الله لبنان و برنامه موشکی این کشور، نگرانیهایی دارد.»
مناسبات بسیار گرم و دیرینه آمریکا با کشورهای نفت خیز حاشیه خلیج فارس از سال ۲۰۱۳، همزمان با گسترش جنگ داخلی سوریه و امکان حل دیپلماتیک پرونده هستهای ایران، به سردی گرایید.
متحدان جدید
روابط ایران و عربستان سعودی، در سالهای گذشته و به ویژه پس از تحولات سیاسی موسوم به «بهار عربی» بیش از پیش تیره شده است. رهبران ایران در زمان وقوع انقلاب در تونس و مصر و سرایت موج تظاهرات ضد دولتی به دیگر کشورهای عرب، این پدیده را «بیداری اسلامی» توصیف کرده و به استقبال آن رفتند. با این حال به قدرت رسیدن جریان نزدیک به اخوان المسلمین در مصر و تبعیت دولت محمد مرسی از مدل اسلام سیاسی ترکیه از یک سو و بالا گرفتن بحران و جنگ داخلی در سوریه از سوی دیگر، باعث شد تا تهران امکان بهره برداری از این تحولات را از دست بدهد.
در سوی دیگر، عربستان سعودی که یکی از محافظه کارترین نظامهای حکومتی در میان کشورهای مسلمان به شمار میرود، در آغاز کار وقوع انقلابهای سیاسی در کشورهای عربی را حداکثر به عنوان یک واقعیت نگران کننده پذیرفت. به قدرت رسیدن خط سیاسی اخوان المسلمین در مصر، به عنوان یک جریان اسلام گرای رادیکال، نگرانی ریاض را نسبت به گسنرش یک گفتمان اسلامی-انقلابی تقویت کرد. حاکمان سعودی – که خود با نارضایتی گروهی از اقلیت شیعه در شرق عربستان مواجه بودند- حتی در زمان مداخله نظامی بین المللی در لیبی در سال ۲۰۱۱، برخلاف ترکیه، قطر، امارات عربی متحده و اردن از شرکت در ائتلاف بین المللی علیه یکی از «دشمنان» خود پرهیز کردند. با این حال توانایی ایفای نقش عربستان در استعفای علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری پیشین یمن و همزمان حمایت از شورشیان مسلح و عموما اسلامگرا در سوریه، بار دیگر وزن ریاض را به عنوان یک قدرت منطقهای تثبیت کرد.
به نظر میرسد دولتمردان سعودی، به ویژه از یک سال گذشته و در پی مرگ ملک عبدالله و به قدرت رسیدن ملک سلمان، میکوشند تا تنش خود را با ایران، در چارچوب رقابتی مذهبی-امنیتی معرفی کنند و به این ترتیب، حمایت کشورهای مسلمان منطقه را به دست آورند. به علاوه اجرای برجام و رفع تهدیدهای بین المللی نگرانی عربستان را نسبت به نزدیکی ایران و غرب در منطقه دوچندان کرده است. در چنین شرایطی به نظر میرسد ریاض و تهران در پی کسب متحدان جدید در عرصه منطقهای و بین المللی هستند.