پناهجویان پس از ورود به اروپا با چه موانعی برای ادغام در جامعه روبر هستند؟ ورود به جامعه یعنی یادگیری قواعد مکتوب و نانوشته فرهنگی و هچنین الگوهای
پناهجویان پس از ورود به اروپا با چه موانعی برای ادغام در جامعه روبر هستند؟ ورود به جامعه یعنی یادگیری قواعد مکتوب و نانوشته فرهنگی و هچنین الگوهای رفتاری که در جامعه وجود دارد. بسیاری از کسانی که به اروپا می آیند افراد ماهری هستند که نمی توانند وارد بازار کار شوند. کارشناسان از «نسل سوخته» می گویند: کسانی که جوامع اروپایی نمی تواند از مهارتهای آنها استفاده کنند. مهمترین عامل در برای ادغام در جامعه جدید، یادگیری زبان خارجی و یافتن شغل است. در این گزارش به آلمان و هلند رفته ایم تا از نزدیک ببینیم این افراد با چه چالشهای روبرو هستند و چه کارهایی در این دو کشور برای ادغام پناهجویان در جامعه صورت می گیرد.
هلند؛ ادغام در جامعه با دوچرخه سواری
مُطیع، پناهجوی سوری در هلند زندگی می کند. او در سوریه مدیر حمل و نقل بوده است، اما الان در هلند بیکار است و به مبتدی ها دوچرخه سواری یاد می دهد. وی از دو سال پیش مهارت های مدیریتی خود را داوطلبانه به کمک به پناهجویان تازه وارد، اختصاص داده است.
از طریق آموزش دوچرخه سواری به پناهجویان تازه وارد، مُطیع و همکار هلندی اش، پترا در جامعه را به روی آنها باز می کنند تا بتوانند راه و رسم زندگی در هلند را بهتر یاد بگیرند.
پترا می گوید: «همه هلندی ها دوچرخه سواری بلدند. وقتی یاد می گیرد دوچرخه سوار شوید به هلندی بودن نزدیک شده اید.»
سعید، پناهجوی سومالیایی می گوید: «در سومالی دوچرخه زیاد نیست و دوچرخه سواری هیچ قاعده ای هم ندارد. معلوم است که ترافیک و قواعد اینجا در اروپا خیلی متفاوت است. برای سلامتی خودمان هم شده است باید قواعد اینجا را یاد بگیریم.»
سیاستهای هلند تغییر کرده است: از مهاجران انتظار می رود که در جامعه و فعالیتهای محلی شرکت کنند. مطیع این رهیافت را می پسندد. او می خواهد شهروند هلند باشد.
به آلمان می رویم، جایی که سال گذشته میلادی یک میلیون پناهجو به آن وارد شدند. حدود ۳۴۰۰ نفر از این افراد به بیلِفلد فرستاده شدند که شهری است با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت و در مجموع ۶۰ هزار مهاجر در آن زندگی می کنند.
در اینجا فارِس پناهجوی سوری را ملاقات می کنیم، فارس می خواهد درآلمان پزشکی بخواند و برای رفتن سرکار نیاز دارد گواهینامه رانندگی داشته باشد. اما گواهینامه سوری او در اینجا معتبر نیست به همین دلیل هم دوره آموزش رانندگی مخصوص پناهجویان را می گذراند.
برای فارِس ۲۳ ساله چیزهای زیادی در جامعه آلمان تازگی دارد، از جمله قوانین و علائم رانندگی. او می گوید: «در شهر من در شمال سوریه، مسیر ویژه برای دوچرخه سوار و هیچ علامتی برای دادن حق تقدم به دوچرخه سوار یا برای توقف اجباری وجود ندارد. هیچ کس مجبور نیست که در تقاطع توقف کند. اما اینها در اینجا برای من تازه است.»
آموزش زبان، اولین راه ورود به جامعه
فارِس به کلاسهای موسسه موسوم به «کافه زبان» می رود که اخیرا شهرداری بیلِفیلد به راه انداخته است. حدود ۲۰۰۰ نفر از شهروندان بطور داوطلبانه در این کلاسها از طریق سرگرمی به پناهجویان زبان آلمانی یاد می دهند.
پناهجویان تازه وارد، بسته به سن و نیازهایشان می توانند ۶۰۰ و حتی ۹۰۰ ساعت آموزش زبان بیینند که از بیشتر کشورهای اروپایی بیشتر است.
موسسه زبان موسوم به «الیسیو» در هلند جایی است که پناهجویان در آن هلندی یاد می گیرند، یکی از مسئولان این موسسه می گوید که در هلند، اگر خود پناهجو برای یادگرفتن زبان تلاش جدی نکند با مجازاتهایی روبرو می شود. وی می افزاید: «هر پناهجو ۱۰هزار یورو وام از دولت هلند دریافت می کند تا برای آموزش زبان هلندی بپردازد و پس از سه سال اگر در امتحانات موفق و قبول شود، این وام پس گرفته نخواهد شد، اما اگر در امتحان رد شود باید پول را به دولت پس بدهد.»
یافتن شغل، از «پذیرش تا ادغام پناهجویان»
طبق بررسی هایی که اخیرا گروهی از کارشناسان در هلند انجام داده اند از هر سه پناهجوی ثبت شده، تنها یکی به کار مشغول است. مجموعه این تحقیقات تحت عنوان «وقت را از دست ندهیم، از پذیرش تا ادغام پناهجویان» منتشر شده است. این مطالعات نشان می دهد که از ۱۰ سال گذشته، سیاستهای ادغام پناهجویان در جامعه کاملا موثر نبوده و وقت زیادی به هدر رفته است.
مسئله اصلی، تسریع فرآیند ادغام پناهجویان است: پناهجویانی که تخصصهای پیشرفته دارند، بیکار مانده اند و سرمایه های انسانی به هدر می رود. یک جامعه شناس توصیه می کند تا برای بازدهی بیشتر برنامه های آموزش پناهجویان به شهرداری ها کمک شود.
گادفرید انگبرسن، استاد جامعه شناسی دانشگاه اراسموس می گوید: «روند ادغام پناهجویان در جامعه هلند در گذشته فاجعه آمیز بوده است. من وضعیت برخی از آنها را بررسی کرده ام: پنج سال طول کشیده تا بتوانند به بازار کار پا بگذارند باید این فرآیند را تسریع کنید تا پس از سه سال پناهجو بتواند وارد جامعه شود.»
در آلمان هم پناهجویان برای ادغام در جامعه با موانع بوروکراتیک زیادی روبرو هستند. «رگه پورت» طرحی است که با حمایت شهرداری «بیلفیلد» اجرا می شود و هم به پناهجویان و هم به کارفرمایان کمک می کند این موانع را از سر راه خود بردارند.
کلاوس زیگروت مدیر برنامه «رگه پورت» می گوید: «ورود پناهجو به بازار کار خیلی مشکل است. اغلب مهارت های حرفه ای لازم را ندارد. مشکل زبان هم هست. برای این که پناهجو حداقل مهارت های لازم را کسب کند باید دست کم چهار تا پنج سال آموزش ببیند. خیالپردازی است اگر فکر کنیم که یکی دو سال بیشتر لازم نیست برای این که پناهجو وارد بازار کار شود. کاملا اشتباه است و این جور انتظار ها فقط باعث دلسردی می شود.»
فارِس توانسته شغلی پیدا کند: او در یکی از ورزشگاه هایی که به پذیرایی از تازه واردها اختصاص داده شده، به آنها کمک می کند فرمها و مدارک لازم را پر کنند. او زبانهای عربی و کردی می داند، و از وقتی هم به آلمان آمده تمام وقتش را به یادگیری زبان آلمانی اختصاص داده است. فارِس به کسانی که اخیرا از سوریه می آیند، می گوید که بیش از هر چیز روی یادگیری زبان متمرکز شوند.
مشاوره برای ورود به بازار کار
یکی از کارهایی که در طرح «رگه پورت» انجام شده، ساختن مراکزی است که به پناهجویان برای یافتن شغل مشاور می دهد. به محض ورود به این اداره پناهجویان با کراتهای رنگی مواجه می شوند که نشانه شغلهیا در دسترس است: آشپزی، نظافت. این اداره «محل ادغام» نام دارد.
فارس می خواهد در آلمان در رشته پزشکی در دانشگاه ثبت نام کند. یک بار هم تقاضای پذیرش کرده، اما درخواستش رد شده است. یک مشاور کاریابی در این اداره به فارس توصیه هایی دارد: «می فهمم که شما می خواهید به دانشگاه بروید و رشته پزشکی بخوانید. اما اگر موفق نشوید پذیرش بگیرید، خوب است به آموزشهای حرفه ای هم فکر کنید.امکانات زیادی دارید: گزینه های خوبی وجود دارد مثلا پرستاری، مراقبت از افراد سالخورده یا پزشکیاری. به این ترتیب کار عملی یاد خواهید گرفت و بعد هم بخت بیشتری برای گرفتن پذیرش از دانشگاه خواهید داشت.»
سازمان بین المللی همکاری و اقتصادی و توسعه می گوید که برای ادغام مهاجران در جامعه آلمان دسترسی آن ها به بازار کار باید تسهیل شود. باید از مهارت ها هر چه زودتر استفاده کرد.
فارس چه برنامه ای برای زندگی آینده در آلمان دارد؟ وی می گوید: «ایده های روشنی در ذهنم هست: وقتی دکتر شدم و وضعیت سوریه روزی بهتر شد می خواهم در کشور خودم کار پزشکی کنم. می خواهم به مردمم کمک کنم. بله این چیزی ست که می خواهم.»
استاد جامعه شناسی دانشگاه اراسموس: روند ادغام پناهجویان در گذشته فاجعه بار بود
گادفرید انگبرسن یکی از کارشناسان بنام هلندی در امور مهاجران و پناهجویان، و استاد جامعه شناسی در دانشگاه اراسموس است. وی همچنین یکی از نویسندگان گزارش «از پذیرش تا ادغام پناهجویان» است. از نظر او روند ادغام پناهجویان در جامعه باید تسهیل شود و برای این کار بودجه بیشتری باید در اختیار شهرداری ها قرار بگیرد. با وی در آمستردام گفتگویی انجام داده ایم. برای دیدن ویدئوی مصاحبه به زبان انگلیسی روی لینک زیر کلیک کنید.
