سازمان ملل: جلوگیری از دسترسی به اینترنت نقض حقوق بشر است

آگهی

کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد هفته گذشته قطعنامه ای را به تصویب رساند که بر اساس آن دولت هایی که عامدانه و با مقاصد خاص دسترسی کاربران خود به اینترنت را قطع کنند، به عنوان دولت ناقض حقوق بشر محکوم خواهند شد.

این قطعنامه فاقد ضمانت اجرایی است و نمی تواند کشورهای عضو سازمان را مجبور به رعایت آن کند، اما تصویب آن می تواند ابزار فشاری بر دولت ها باشد.

این قطعنامه با اجماع اکثریت اعضاء در سازمان ملل تصویب شد و کشورهای روسیه، عربستان سعودی، چین و حتی برخی کشورهای دموکراتیک از جمله آفریقای جنوبی و هند با آن مخالفت کردند. بخشی از این قطعنامه از این قرار است که «هرگونه جلوگیری برای دسترسی به اطلاعات آنلاین یا انتشار اطلاعات به صورت آنلاین محکوم است» و این کشورها خواستار حذف این قسمت شده بودند.

سازمان ملل متحد هرگونه جلوگیری از دسترسی به استفاده از اینترنت را مصداق «نقض حقوق بشر» می داند. این قطعنامه بر مبنای ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی است که در ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ ميلادی (مطابق با ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۴۵شمسی ) در مجمع سازمان ملل متحد تصویب شد و ایران نیز از امضا کنندگان آن است.

در ماده ۱۹ این میثاق بین المللی به صراحت بر این نکات تاکید شده است: «هيچ كس را نمی توان به دلیل عقايدش مورد مزاحمت و آزار و اذیت قرار داد / هر كس حق آزادی بيان دارد و اين حق شامل آزادی جستجو، تحصيل و انتشار و بیان اطلاعات و افكار بدون محدودیت مرزی است که می تواند به صورت شفاهی و یا کتبی باشد.»

این قطعنامه همچنین خواستار احترام به آزادی بیان در اینترنت شده و از کشور های جهان خواسته است تا دسترسی آزادانه شهروندان به اینترنت را تضمین کنند.

دیدگاه های متفاوت مسئولان ایرانی درباره آزادی اینترنت

در میان مقام های جمهوری اسلامی ایران نیز نظرات درباره آزادی استفاده از اینترنت به عنوان یک حق شهروندی کاملا متفاوت است. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سخنانی در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ گفته بود که دوران استبداد و رساندن پیام از طریق بلندگو، منبر و تریبون های یک طرفه و سنتی به سر آمده است. او همچنین خطاب به کسانی که از حضور جوانان در فضای اینترنت نگران هستند، گفته بود: «حق ارتباط با شبکه اطلاعات جهانی را به عنوان یک حق شهروندی در کشور به رسمیت می شناسد.»

در آن زمان سخنان رئیس جمهوری ایران مورد انتقاد شدید برخی از روحانیون محافظه کار قرار گرفت. از جمله احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد و عضو مجلس خبرگان که در واکنش گفته بود: «رھبری دستور دادند که از افزایش سرعت اینترنت پرھیز شود با این حال شاھد این ھستیم که دستورالعمل ایشان زیرپا گذاشته شده و اینترنت امروز در جیب ھمه بچه ھا قرار دارد و این خود به تنھایی باعث توسعه فحشا در جامعه است.»

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی از روحانیون محافظه کار نیز از دیگر مخالفان بحث آزادی اینترنت است و ضمن مخالفت با بحث های مربوط به فیلترینگ در ایران با نقل قولی از علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران گفته بود: «به بهانه آزادی نمی توان همه چیز را باب کرد.»

در آخرین اظهار نظرها نیز دبیر شورای عالی فضای مجازی هم به خبرگزاری ایرنا گفته است، کسانی که در شبکه های اجتماعی فعالیت رسانه ای دارند٬ باید به زودی برای دریافت مجوز اقدام کنند. ابوالحسن فیروزآبادی هدف از این اقدام را «ضابطه مند» کردن فعالیت رسانه ای در شبکه های اجتماعی عنوان کرده بود.

ایران، سومین سانسور کننده بزرگ اینترنت

در گزارش سالانه خانه آزادی (فریدام هاوس) که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد از ایران پس از چین و سوریه به عنوان کشوری که بیشترین سانسور اینترنت را اجرا کرده، نام برده شده است.

در این گزارش با اشاره به بهبود اندک وضعیت اینترنت در دولت یازدهم آمده که همچنان آزادی اجتماعی در استفاده از اینترنت با محدودیت همراه است.

در ایران گروهی از وبلاگ نویسان و فعالان اجتماعی نیز به دلیل فعالیت های اینترنتی و یا انتشار عقاید خود در صفحات اجتماعی آنلاین بازداشت و زندانی شده و به حبس های طولانی محکوم شده اند. از جمله آنها می توان به حسین رونقی ملکی، محمدرضا پورشجری و زین العابدین قائمی اشاره کرد.

ستار بهشتی نیز وبلاگ نویسی بود که در آبان ماه سال ۱۳۹۱ به دلیل نوشتن مطالبی در وبلاگش توسط پلیس فتا (پلیس پیگیری جرایم سایبری) دستگیر شد. او در جریان بازداشت مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفت و جان سپرد.