مسئول مرگ کیارستمی کیست؟

مسئول مرگ کیارستمی کیست؟
نگارش از Parviz Jahed
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

هیچکس فکر نمی کرد مرگ کارگردانی که همیشه در آرامش و دور از جنجال‌های رسانه‌ای فیلم می ساخت و زندگی می کرد، به جنجالی بزرگ در رسانه های ایران تبدیل شود و نظام پزشکی ایران را در برابر جامعه سینمایی ایران قرار دهد.

اکنون مرگ کیارستمی به یک موضوع بغرنج و مبهم تبدیل شده و به رغم تلاش فرزندان و دوستان فیلمسازش و درخواست مکرر آنها از مسئولان دولتی برای روشن شدن ابهام های موجود در پروندۀ پزشکی کیارستمی و آشکار شدن حقیقت مرگ این فیلمساز برجسته سینمای ایران و جهان، هنوز به نتیجه نرسیده است. الان همه می خواهند بدانند که آیا پزشکان کیارستمی در روند درمان او سهل انگاری کرده و یا دچار خطای مهلک پزشکی شده اند؟ آیا کیارستمی، قربانی خطا، بی توجهی، بی دقتی یا ندانم کاری پزشکان ایرانی شده؟ آیا اگر پزشکان معالج کیارستمی، درست به وظیفه شان عمل می کردند، او اکنون زنده بود و سرگرم ساختن فیلم ها و پروژه های ناتمامش بود؟ آیا واقعا نمی شد برای نجات کیارستمی کاری کرد؟

تنش میان پزشکان و سینماگران بعد از اعتراض تند و خشمگین مهرجویی در مراسم بزرگداشت کیارستمی، بالا گرفت. مهرجویی در حالی که از خشم فریاد می زد و صدایش می لرزید، مرگ کیارستمی را نتیجۀ «سهل انگاری، ندانم کاری و بی مسئولیتی» پزشکان معالج کیارستمی معرفی کرده و گفت: « …من عصبانی هستم. ۳ روز است نخوابیدم. اندوه عمیقی را تجربه می‌کنم. عصبانی از این حادثه‌ای که حاصل سهل‌انگاری، ندانم‌کاری و بی‌مسئولیتی جراحانی است که عباس کیارستمی را کشتند. قاتل میان ما است. پزشکان بی‌عرضه، احمق، گوهر گران‌بهایی را کشتند و ما وظیفه‌یمان این است که آنها را به محاکمه بکشیم. او ۲ هفته پیش سالم بود بی‌عرضگی دکتر جراح که سوگند یاد کرده جان یک انسان هنرمند را گرفت. من عصبانی‌ام از این بی‌مسئولیتی، از این حقارت که گریبانگیر ما شده. »

سخنان مهرجویی، واکنش های متفاوتی را در میان سینماگران و پزشکان برانگیخت. بسیاری از سینماگران، با حرف های او همدلی کرده و آن را نشانۀ تاثر شدید مهرجویی از مرگ یک همکار و درخواست او برای پی گیری پرونده مرگ کیارستمی و معرفی پزشکان خطاکار ارزیابی کردند. اما در مقابل جامعه پزشکی، حرف های او را توهین آمیز تلقی کرده و به شکل تلافی جویانه ای، در صدد تحقیر مهرجویی و تخریب شخصیت او برآمدند. سازمان نظام پزشکی با انتشار اطلاعیه ای، اعلام کرد که با استفاده از تمامی ظرفیت‌های قانونی و مدنی خود در دفاع از جامعه پزشکی، با هرگونه هتک حرمت برخورد خواهد کرد. همچنین یکی از پزشکان بیمارستان جم به نام دكتر حسن عباسى، متخصص ارتوپدى، در حرکتی تلافی جویانه و در حالی که روپوش سفید پوشیده بود و پلاکاردهایی با شعارهایی علیه مهرجویی در دست داشت، در برابر بیمارستان جم تهران، دست به حرکتی نمایشی زد. حرکت نمایشی این پزشک، از سوی بسیاری از اهالی سینما و دوستداران مهرجویی «توهین‌آمیز» تلقی شد خشم آن‌ها را برانگیخت. این حرکت همچنین باعث افزایش تنش میان سینماگران و جامعه پزشکی شد.

دکتر حسن عباسی در دفاع از حرکت خود به ایسنا گفت: « آقای مهرجویی در آن حال خاصی که داشتند به همه جراحان و جامعه پزشکی ناسزا گفتند و ما باز این ناسزاها را فرو خوردیم و خودمان را کنترل کردیم، اما دوباره کمپینی مقابل درب بیمارستان ما راه انداختند و بر داغ ما افزودند. من هم نتوانستم آنجا خودداری کنم و در جواب ناسزا، ناسزا گفتم.»

حرکت این پزشک، خشم دوبارۀ داریوش مهرجویی را برانگیخت و باعث شد با لحن تندی به آن واکنش نشان دهد: « آقای دکتر، سعى نکنید بی‌لیاقتی، بی‌کفایتى و بی‌مسئولیتی خود و برخی همکارانتان را زیر نقاب الفاظی نظیر صنعتی سنتی که فقط خودتان معنای آن را می‌دانید و احتمالا سخت گرفتارش هستید پنهان نمایید. حیف از روپوش سفید پاکى که بر تن شماست. بهتر بود به‌جای این دلقک‌بازی‌ها خود شما به عنوان یک پزشک هرچه زود‌تر آشکار می‌کردید که چه کسی و چه کسانی باعث مرگ دلخراش کیارستمی عزیز ما شدند. انگار باید براى شما بازهم تاکید کنم که خطاب من به کل جامعه پزشکى نبوده و نیست، فقط خطاب به پزشکانى است که در طول درمان کیارستمى سهل‌انگارى کردند و تمام شواهد و مدارک آن نزد خانواده کیارستمى موجود است. بد نیست فیلم آسمان محبوب من را ببیند که چگونه از یک پزشک متعهد و با وجدان که جان خود را فداى بیمارانش مى‌کند، تقدیر کرده‌ام.»

بهمن فرمان آرا نیز همصدا با مهرجویی، طی گفتگویی، صراحتاً مرگ کیارستمی را به گردن سهل انگاری پزشکان او انداخت و گفت: « آنچه که صد در صد و با قاطعیت می‌توانم بگویم این است که در این مسیر، سهل‌انگاری اتفاق افتاده است و طبیعتا باید به این مسئله به طور کامل و شفاف رسیدگی شود. چون هر کاری هم بکنیم عباس دیگر به این دنیا برنمی‌گردد. اما پیگیری این پرونده می‌تواند فرصتی باشد تا خطاهای پزشکی از این دست درباره مردم تکرار نشود؛ مردمی که چندان وضعیت مالی خوبی ندارند و با بروز هر مشکل و خطایی توسط پزشکان نمی‌توانند حقانیت خود را ثابت کنند.»

به اعتقاد فرمان آرا، بزرگ‌ترین خطای تیم پزشکی معالج کیارستمی این بود که پزشک معالج وی بعد از عمل جراحی کیارستمی، به خاطر ایام نوروز، بیمار را رها کرده و به تعطیلات رفت.

نگرانی و تردید در مورد وضعیت پزشکی کیارستمی و نحوۀ درمان او، از همان زمان بستری شدن او در بیمارستان جم تهران در اسفند ماه سال گذشته به خاطر عفونت روده و خواب مصنوعی او آغاز شد و به شبکه های اجتماعی کشید و شایعه ابتلای کیارستمی به سرطان بر سر زبان ها افتاد. برای دوستداران کیارستمی، این سوال مطرح بود که چرا اطلاعات درستی از سوی خانواده و بستگان نزدیک کیارستمی در مورد نوع بیماری او منتشر نمی شود. اما در واقع، نه کیارستمی و نه اعضای خانواده اش، هیچکدام اطلاع دقیقی از نوع بیماری او و روند معالجه اش نداشتند چرا که پزشکان معالج کیارستمی، بر مبنای این باورغلط در ایران که پزشک موظف نیست اطلاعات پزشکی را در اختیار بستگان بیمار بگذارد، از ارائه اطلاعات دقیق در مورد بیماری کیارستمی و شیوه طبابت شان خودداری کردند. پزشک معالج کیارستمی، در گفتگویی در پاسخ به این سوال که تشخیص بیماری کیارستمی چیست، گفته بود: «این از اسرار پزشکی است و نمی‌تواند تشخیص را حتی به خود آقای کیارستمی هم بگوید». سوال دیگری که مطرح بود این بود که فیلمسازی با موقعیت و اعتبار جهانی کیارستمی، چرا از این موقعیت استفاده نکرده و برای معالجه به کشورهای غربی سفر نمی کند. به گفتۀ بهمن کیارستمی (در گفتگو با بی بی سی فارسی)، بعد از دخالت مستقیم وزیر بهداشت، حال کیارستمی بهتر شد و وضع اطلاع‌رسانی پزشکی هم بهتر شد: «وزارت بهداشت کمک کرد. ما خوشحال بودیم و قدردان. آنها جان پدرم را نجات داده بودند.»
اما به گفتۀ او، پس از انتقال کیارستمی به منزل، روند اطلاع‌رسانی دوباره قطع شد. چنین بود که کیارستمی، پس از چند بار عمل جراحی، سرانجام به خواستۀ خودش و با حمایت مدیر شرکت فیلمسازی MK2 (تهیه کننده فرانسوی فیلم او) با آمبولانس هوایی اختصاصی فرانسوی برای ادامه معالجه به فرانسه رفت و در بیمارستانی در فرانسه بستری شد اما متاسفانه پزشکان فرانسوی نیز نتوانستند مانع از مرگ این فیلمساز بزرگ شوند. هرچند پزشکان معالج کیارستمی و وزارت بهداشت ایران، بعد از مرگ او مدعی شدند که با اعزام او به فرانسه مخالف بودند و این تصمیم خانواده کیارستمی، تصمیم اشتباهی بوده است.

بعد از درگذشت کیارستمی، احمد کیارستمی، پسر بزرگ او اعلام کرد که خانواده‌اش از پزشکانی که آنها را در درگذشت عباس کیارستمی مقصر می‌دانند، شکایت خواهند کرد. به دنبال انعکاس اعتراض های فرزندان کیارستمی در رسانه های داخلی و خارجی، وزیر بهداشت ایران به سازمان نظام پزشکی دستور داد که پروندۀ درمانی کیارستمی را بررسی کرده و گزارشی در این زمینه ارائه کند. حجت الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی نیز با اشاره به تشکیل کمیته های پیگیری دلایل مرگ عباس کیارستمی گفت که این موضوع به عنوان یک اولویت، در دستور کار سازمان امور سینمایی و وزارت بهداشت قرار گرفته و قرار است که با حضور وزارت بهداشت، نظام پزشکی، پزشک معتمد خانواده مرحوم کیارستمی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یک کارگروه ۳۰ نفره پیگیر این موضوع باشد.

در حالی که اغلب سینماگران ایرانی همصدا با داریوش مهرجویی، خواهان معرفی و تنبیه عاملان مرگ کیارستمی اند، رضا میرکریمی، کارگردان و مدیرعامل سابق خانه سینما، در مراسم تشییع جنازۀ جمشید ارجمند (منتقد سینما)، از اهالی سینما درخواست کرد که موضوع بررسی پروندۀ مرگ کیارستمی را در آرامش دنبال کرده و از حرکت های فردی و جمعی بپرهیزند و قبل از هر کاری با خانه سینما هماهنگ کنند. میرکریمی، بدون نام بردن از نام مهرجویی، با اشاره به تنش به وجود آمده بین پزشکان و جامعه سینمایی گفت: «متاسفانه در چند روز گذشته، اخبار و حواشی درباره پرونده پزشکی عباس کیارستمی به وجود آمد که شایسته جامعه سینمایی نیست.»

از سوی دیگر علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز اعلام کرد که دخالت‌های افراد غیرمسئول در مورد پرونده کیارستمی، مشکلی را حل نمی‌کند. به گفتۀ نوبخت، رفتارهایی که در اعتراض به این پرونده از سوی هنرمندان و پزشکان صورت گرفته، در شان هیچیک از این دو گروه نیست و نباید مطالبی را علیه یکدیگر در رسانه‌ها منتشر کنند. نوبخت همچنین تاکید کرد که پرونده پزشکی کیارستمی باید از کشور فرانسه به ایران آورده شود تا مورد مطالعه قرار گیرد. نوبخت گفت: «اگر آقای کیارستمی در سفر به کشور فرانسه با یک فرد مطلع مشورت می‌کردند، شرایط بهتر می‌شد. در این میان به دنبال آن هستیم که چه کسی به وی اجازه این سفر را داد؛ زیرا در هر حال از نظر علمی صلاح نبود که یک بیمار با آن سوابق جراحی، متحمل سفر چند ساعته شود و این مهم از نظر پزشکی قابل قبول نیست و لذا هرکس به مرحوم کیارستمی اجازه سفر به کشور فرانسه را داد با وی دوستی نکرد.»

بزرگمهر حسین پور، کاریکاتوریست و طنزپرداز، در واکنش به سخنان علی نوبخت، متن کوتاه و طنزآمیزی در شبکه های اجتماعی منتشر کرد: «اینطور که پیش میره چند تا از دوستاي نزديكش رو دستگير كنن، پسراش رو زنداني كنن، مهرجويي رو هم حبس ابد بِدن قضيه ختم به خير بشه! از پزشك غيوري هم كه عملش كرد تقدير بشه جريان زودتر بخوابه.»

این تنها سینماگران ایرانی نیستند که از عملکرد نظام پزشکی ایران و پزشکان غیرمسئول در مرگ کیارستمی عصبانی و خشمگین اند بلکه این موضوع، خشم بسیاری از مردمی را که از وضعیت پزشکی و درمان در ایران ناراضی اند و تجربه های تلخی از برخورد پزشکان با بیماران شان دارند، برانگیخته است. علت اصلی این نارضایتی ها، در بسیاری موارد، برخورد متفرعنانه، کاسبکارانه و غیر انسانی پزشکان در مواجهه با بیماران عنوان شده است. به اعتقاد بسیاری از منتقدان، بی مسئولیتی و سودجویی پزشکان باعث بی اعتمادی و شکاف بین جامعه پزشکی و مردم شده است. به اعتقاد آنها، جامعه پزشکان ایران در هاله‌ای از مصونیت قرار دارند و هرگونه اعتراض به آنها، می تواند تبعات سنگینی برای فرد یا افراد معترض داشته باشد.

عباس کیارستمی، سینماگری بود که همیشه در فیلم هایش، راه حل های مختلفی را برای مسائل ساده پیشنهاد می کرد. دو راه حل برای یک مسئله و قضیه شکل اول، شکل دوم، نمونه هایی از این دست اند. اکنون که مسئله مرگ کیارستمی به موضوعی بغرنج و چالش برانگیز تبدیل شده، به این فکر می کنم که اگر او زنده بود، چگونه به این ماجرا نگاه کرده و چگونه آن را با دوربینش ثبت می کرد. هرچند درخبرها آمده که کیومرث پوراحمد، فیلمسازی که زمانی دستیار کیارستمی و همکار او در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود، دست به کار شده و می خواهد فیلمی در مورد «مرگ مشکوک» کیارستمی بسازد. شاید نتایج تحقیقات تیم پزشکی در مورد پروندۀ مرگ کیارستمی به جایی نرسد اما می توان امید داشت که فیلم پوراحمد بتواند، نور تازه ای بر زوایای تاریک پروندۀ پزشکی و مرگ این سینماگر بی‌همتا بیافکند و حقایق تازه ای را برملا کند.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

حکم قطعی برای پزشک عباس کیارستمی صادر شد

کشته شدن ۹ نفر در یک تصادف؛ مرگبارترین حادثه رانندگی نوروزی ایران رخ داد

محققان در آلمان: رانش شدید زمین در روستای حسین‌آباد ایران نتیجه ساختن یک سد بود