آگهییک نظرسنجی جدید در افغانستان نشان می دهد: «بسیاری از کاربران فعال در شبکه های اجتماعی افغانستان بخاطر تهدید جانی، ترس از دست دادن شغل، بی توجهی مقام های حکومتی، متهم شدن به تبارگرایی و حمایت از گروه های خاص سیاسی به خودسانسوری روی آورده اند.»
رسانه های اجتماعی افغانستان، امروز تبدیل به یکی از مهمترین رسانه های تاثیرگذار در افغانستان، شده است و در برخی موارد به عنوان اهرم فشار افکار عمومی برای تغییر در سیاست های حکومت افغانستان استفاده می شود.
خلاف تصورات ما
صدیق الله توحیدی، رئیس دفتر حمایت کننده از رسانه های آزاد افغانستان (نی) که این تحقیق را انجام داده است روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: «پیش از این تصور می شد که رسانه های اجتماعی شامل فیسبوک، توییتر از جمله رسانه هایی است که کاربران بطور آزادانه نظرات خود را در آن بیان می کنند اما نظرسنجی ما از کاربران اصلی شبکه های اجتماعی افغانستان که شامل خبرنگاران و سایر کاربرانی که وظیفه اطلاع رسانی را برعهده دارند، نشان می دهد که ۹۴ درصد این کاربران از نوشتن مطالب انتقاد آمیز در شبکه های اجتماعی، خودداری می کنند.»
این نظر سنجی در ماه سنبله/ شهریور امسال در کابل و پنج زون مهم افغانستان انجام شده است و ۹۰۰ تن از کاربران شبکه های اجتماعی در این نظرسنجی شرکت کرده اند.
براساس این نظر سنجی، تنها ۶ درصد شرکت کنندگان گفته اند؛ سانسور در رسانه های اجتماعی حضور ندارند و می توانند هر نوع مطالب انتقادی و اصلاحی را نوشته و در رسانه های اجتماعی به نشر برسانند. ۵۸ درصد کاربران، بدلیل تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم از سوی برخی افراد و هوادارانشان، ۱۴ درصد بخاطر بی توجهی مسئولان به مطالب انتقادی و ۲۲ درصد دیگر بخاطر ترس از دست دادن جان و دشنام، متهم شدن به تبارگرایی و حمایت از گروه های سیاسی خاص از نوشتن مطالب انتقادی پرهیز می کنند.
دفتر نی، تعداد کاربران شبکه های اجتماعی افغانستان را تا سال گذشته، یک میلیون و سیصد هزار کاربر برآورد کرده بود.
مداخله دولت افغانستان
رئیس دفتر نی، در گفتگو با یورونیوز تاکید کرد: «نتایج نظرسنجی نشان داده که دولت در شبکه های اجتماعی افغانستان دخالت می کند. البته رسانه های سنتی نیز از مداخله دولت مستثنی نیست. وقتی دولت افغانستان، دروازه های انتقاد را بر روی مردم می بندد نارضایتی های عمومی افزایش می یابد و این باعث کنشهای غیرقانونی می شود. بهتر است که دولت افغانستان به کاربران رسانه های اجتماعی اجازه انتقاد دهد و انتقاد منجر به اصلاحات می شود.»
وی به دولت افغانستان توصیه کرد: «عده ای را به عنوان کاربران شبکه های اجتماعی علیه دیگر کاربران تحریک نکند و زمینه نفاق افکنی و افزایش انتقادات علیه دولت را فراهم نسازد.»
به گفته اقای توحیدی، استفاده ابزاری از رسانه های جمعی شامل روزنامه ها، سایت ها، تلویزیون ها و شبکه های اجتماعی به نفع دولت افغانستان نیست و دولت نباید از شبکه های اجتماعی افغانستان استفاده های استخباراتی کند.
وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان نیز اعلام کرده بود که طرحی برای قانونمند شدن فعالیت در شبکه های اجتماعی براساس معیارهای اسلامی و ارزش های سنتی روی دست گرفته است.
آبده ای (نماد) برای کشته شدگان آزادی بیان
رئیس دفتر حمایت از رسانه های آزاد افغانستان در بخش دیگری از سخنانش گفت: «خبرنگاران در کنار سربازان اردوی ملی افغانستان از جمله اقشاری است که بیشترین قربانی را در سال های اخیر داده است و این دفتر با همکاری شهرداری کابل تلاش دارد تا آبده ای برای یادبود از شهدا/ کشته شده های آزادی بیان در نزدیک وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان بسازد.»
پیش از این، یافته های یک تحقیق در مورد شبکه های اجتماعی افغانستان نشان داده بود که استفاده از شبکه های اجتماعی در افغانستان رو به افزایش است و این شبکه ها، دسترسی مقام های دولتی را به مردم آسانتر کرده است. شهروندان افغانستان در این تحقیق گفته بودند که شبکه های اجتماعی تاثیر مثبتی بر شرایط عمومی این کشور داشته است.