گفتگو با پریسا، ستاره ماندگار موسیقی ایران

آگهی

پریسا، خواننده مشهور ایرانی حدود چهل سال است که در ایران برروی صحنه نرفته است و فعالیتهای او در خارج ایران هم بسیار محدود است. اما گذر زمان باعث نشده است که فراموش شود. به همین دلیل کنسرت او در سالن باربیکن لندن که پاییز برگزار شد، با استقبال پرشور دوستداران صدای پریسا مواجه شد.

او پس از این کنسرت، برای اولین بار پس از انقلاب، در یک مصاحبه تلویزیونی در مقابل دوربین تلویزیون یورونیوز نشست و با محمد محمدی، خبرنگار یورونیوز درباره موسیقی و عرفان صحبت کرد.

یورونیوز: خانم پریسا. شما در دوره ای ستاره موسیقی سنتی شدید که این نوع موسیقی در مقایسه با موسیقی پاپ چندان محبوب بود. اما با وقوع انقلاب، شما که به شهرت و محبوبیت باورنکردنی رسیده بودید بنوعی خانه نشین شدید. لطفا درباره این بازنشستگی اجباری صحبت کنید.

پریسا: آخرین برنامه من در واقع سال ۱۳۵۷ بود که خارج از کشور در فستیوالی در ژاپن برنامه اجرا می کردم که همان زمان انقلاب شد و حتی راه های هوایی هم بسته شد. به همین دلیل ما حتی نتوانستیم به ایران برگردیم. بعد از آن به اجبار در سن ۲۶ سالگی بازنشسته شدم، بازنشستگی اجباری. فکر می کنم سال ۱۳۶۷ یا ۱۳۶۸ بود که دوباره از طرف مرکز حفظ و اشاعه موسیقی دعوت شدم که برای خانمها تدریس کنم. مدت کوتاهی در آنجا تدریس می کردم، اما بعد به دلیل مسایلی که پیش آمد از آنجا هم بیرون آمدم و از آن سال به بعد در منزل خودم تدریس می کنم. شاگردان زیادی هستند که با وجود این که ظاهرا امکان خواندن در ایران ندارند، با علاقه و انگیزه بسیاری قوی می آیند و این موسیقی را یاد می گیرند و این جای خوشحالی دارد.

یورونیوز: در آن زمان خیلی از خواننده ها تصمیم گرفتند که مهاجرت کنند. شما از معدود کسانی بودید که در ایران ماندید.

پریسا: خیلی ها این سوال را مطرح می کنند. این موسیقی، موسیقی خارج از کشور نیست. این موسیقی، موسیقی بازار نیست. موسیقی نیست که شما با آن تجارت کنید، کسب شهرت کنید، یا کسب مال و ثروت کنید. این موسیقی، یک نوع موسیقی معنوی است که کاملا ریشه در فرهنگ معنوی و عرفانی مملکت ما دارد. شما چنین چیز باارزش و ریشه داری را نمی توانید بکنید و به سرزمین دیگری ببرید که اصلا آب و هوایش به این موسیقی نمی خورد. خوشحالم که این کار را انجام ندادم و مهاجرت نکردم. به دلیل این که ماندن من در ایران، فرصت خوبی به من داد که بتوانم به عمق و معنویت این موسیقی بیشتر فکر کنم.

یورونیوز: بعضی از منتقدان می گویند که به دلیل جوی که بعد از انقلاب حاکم بود، موسیقی سنتی این شانس را پیدا کرد که در مقابل نوع دیگر موسیقی که چندان مطلوب محسوب نمی شد، رشد کند. نظر شما چیست؟

پریسا: از این نظر بله. چون در آن زمان انواع مختلف موسیقی نبوده است، همه فشارها روی موسیقی سنتی آمد. در هر خانه ای می بینید که یک بچه ای ساز می زند یا آواز می خواند. این فوق العاده است. با این علاقمندی که در میان جوانها می بینم، شاید برای آینده موسیقیدانهای خوبی داشته باشیم. اما در حال حاضر محیط، اجازه رشد کافی به آنها نمی دهد و متاسفانه بعضی مجبور می شوند که مهاجرت کنند.

یورونیوز: در ایران تکخوانی زنها سالهاست که ممنوع است، اما برای اجرای خانمها در حضور خانمها هیچ محدودیتی وجود ندارد. آیا شما از این مساله استقبال کردید یا می کنید؟

پریسا: خانمها در ایران اجازه خواندن را دارند ولی فقط برای خانمها. البته من هیچ وقت از این موضوع استقبال نکرده ام و هیچ وقت هم برنامه ای در ایران به این صورت اجرا نکرده ام. چون اعتقادی ندارم که فقط باید برای خانمها خواند. این نوع موسیقی به جنسیت آدمها کاری ندارد و با روح انسانها سر و کار دارد. قبول کردن این کار که منحصرا برای خانمها اجرا کنیم، خط بطلانی است بر برنامه های قبلی، به این معنی که اشتباه کردیم. این مساله با اعتقادات من جور درنمی آید. بنابراین من هیچ وقت برنامه ای برای خانمها در ایران نداشتم. تمام فعالیت من منحصر به تدریس است در منزل خودم.

یوروینوز: موسیقی اصیل ایرانی ارتباط خیلی نزدیکی با فرهنگ ایرانی و بخصوص زبان و شعر فارسی دارد. فکر می کنید این موسیقی می تواند پیامی برای فرهنگهای دیگر داشته باشد؟

پریسا: صد در صد همین طور است. پیام هنر ایرانی و موسیقی ایرانی در جهت سازندگی روح آدمهاست. مخصوصا موسیقی ایرانی که با عرفان عجین است. پیام عرفان ایران، انسان سازی است. پیام امثال مولانا، کالای روز نیست که از مد بیفتد و به درد نخورد. کما این که بعد از ۷۰۰ سال که از مولانا گذشته است، هنوز پیام جهانی او قابل استفاده است. حالا این موسیقی ما هم که با این شعر و اشعار کلاسیک عجین است همین پیام را دارد. آن چه که مهم است جوهر این موسیقی است. این موسیقی اگر با کیفیت واقعی خود اجرا بشود برای سازندگی روح جامعه است. برای اخلاقیات و تزکیه جامعه است.

گزارش کنسرت پریسا در لندن: پریسا از موسیقی ایرانی و عرفان می گوید
تهیه کنند: محمد محمدی