آگهیبلافاصله پس از سرنگونی حکومت محمدرضا شاه پهلوی در ایران در سال ۱۹۷۹ میلادی، گروه کوچکی از رهبران جوان انقلاب نوپای ایران پیشنهاد تشکیل گاردی ملی را دادند که از انقلاب محافظت کند و فعالیتهایش با دیگر نیروهای مسلح در این کشور هماهنگ باشد.
روح الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با تشکیل چنین نیرویی موافقت کرد و برای نام گذاری آن از کلمه فارسی «سپاه» استفاده کرد که عنوانی تاریخی برای سربازان ایرانی بود. به این ترتیب نیروی جدیدی با نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» شکل گرفت.
این نیرو ۳۸ سال بعد، دارای نقشی کلیدی هم در داخل ایران و هم در منطقه خاورمیانه شد و قدرت و حوزه فعالیتهایش تا به آنجا گسترش یافت که آمریکای دونالد ترامپ از احتمال قراردادن این نیرو در فهرست گروههای تروریستی سخن گفت. ایالات متحده آمریکا منتقد حمایتهای سپاه پاسداران از حزب الله لبنان و حماس است و دونالد ترامپ چنین فعالیتهایی را ناقض روح توافق هسته‌ای می داند.
در واکنش، مقامات ایران هشدار داده اند که هر اقدامی علیه سپاه پاسداران، قدمی فراتر از خطوط قرمز بوده و حتی می تواند دو کشور را تا آستانه جنگ پیش ببرد.
بیشتر بخوانید: صالحی: تروریستی خواندن سپاه را اعلام جنگ تلقی می‌کنیم
محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران اعلام کرده است که چنانچه از نیروهایش به عنوان یک گروه تروریستی یاد شود، آنگاه نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید: هشدار شدید محمدعلی جعفری نسبت به قرار گرفتن نام سپاه در لیست گروههای تروریستی آمریکا
وزارت خارجه ایران نیز اعلام کرد که واکنش تهران در این باره «سخت، قاطع و کوبنده» خواهد بود. حتی حسن روحانی، رئیس جمهور میانه‌روی این کشور نیز که پنج ماه پیش در اقدامی نادر به انتقاد از سپاه پرداخته بود، به حمایت از این نهاد نظامی پرداخت و اعلام کرد که سپاه در قلب مردم جای دارد.
از نظر فريده فرهی استاد روابط بين الملل دانشگاه هاوايی، توصیف سپاه به عنوان یک گروه تروریستی، اقدامی بی‌سابقه است. به گفته او سپاه پاسداران بخشی جدایی‌ناپذیر از نیروی دفاعی ایران است که در قانون اساسی این کشور نیز از آن نام برده شده است. توصیف مقامات نظامی کشوری دیگر به تروریست که برای اولین بار اتفاق می افتد، راه را برای انجام رفتار متقابل در قبال ارتش آمریکا باز می کند.
از نظر خانم فرهی این کار بویژه خطراتی را برای آن دسته از نیروهای آمریکا به همراه دارد که در منطقه خاورمیانه حضور دارند.
سپاه پاسداران در آغاز فعالیت، به عنوان یک نیروی محلی در سراسر ایران وارد عمل شد اما بسرعت بویژه پس از حمله عراق به ایران در سال ۱۳۵۹ فعالیتش گسترش یافت و آیت الله خمینی به این نیرو اجازه داد تا بتواند نیروی زمینی، هوایی و دریایی خود را داشته باشد.
این نیرو نقشی کلیدی در دفاع از ایران بویژه در تنگه هرمز داشت یعنی در جایی که با هدف متوقف کردن تانکرهای نفتی مورد استفاده صدام حسین و متحدانش، وارد عمل شده بود.
مهرزاد بروجردی، استاد علوم سیاسی دانشگاه سیراکیوز در نیویورک می گوید که قبل از جنگ، نیروهای سپاه پاسداران تنها محافظان روحانیون بودند. اما عملکرد آنها در دوران جنگ به آنها اجازه داد تا وارد حوزه قدرت شوند.
با این وجود آیت الله خمینی افزایش قدرت آنها را زیر نظر داشت و بر این اساس دستورالعمل صریحی نوشت تا آنها را از سیاست دور نگه دارد.
پس از درگذشت روح الله خمینی در سال ۱۳۶۸ خورشیدی، جانشین او علی خامنه‌ای با ایجاد نیروی قدس، ابعاد جدیدی را برای توان عملیاتی سپاه تعریف کرد. این نیرو مسئولیت عملیات خارج از کشور را برعهده گرفت و از نزدیک با حزب الله لبنان و حماس در فلسطین همکاری داشت.
به گفته علی علیزاده تحلیلگر سیاسی در لندن، تهران هرگز حمایت خود از حماس و حزب الله را پنهان نکرده است و از نظر او این گروهها احزاب سیاسی مشروعی هستند که بطور قانونی در انتخابات پیروز شده اند.
چنین فعالیتهایی اگرچه آمریکا و رقبای منطقه‌ای ایران را خشمگین کرد اما درمقابل، عملیات سپاه در لبنان، بوسنی، عراق و در سوریه در حمایت از بشار اسد، بسیار خوشایند علی خامنه‌ای بود. بگونه‌ای که به گفته مهرزاد بروجردی استاد علوم سیاسی در نیویورک، در حال حاضر سپاه توانایی قابل توجهی برای تاثیرگذاری بر سیاستهای داخلی و خارجی و منطقه‌ای ایران دارد و بر این اساس در وضعیت پرتنش کنونی خاورمیانه، علی خامنه‌ای بیشتر به سخنان محمدعلی جعفری و قاسم سلیمانی گوش می دهد تا سخنان حسن روحانی و محمدجواد ظریف.
ایالات متحده آمریکا همچنین ادعا می کند که ایران در پشت مجموعه بمبگذاری‌هایی است که در عراق روی داده و منجر به مرگ پرسنل نظامی آمریکا شده است؛ اتهامی که مقامات ایرانی آن را بی‌اساس می دانند.
آگهیسپاه پاسداران ایران علیرغم میل آیت الله خمینی اکنون به یک مهرۀ فعال سیاسی تبدیل شده است و یکی از بدترین اقدامات این نیروها زمانی بود که نیروهای بسیجی به عنوان یکی از «بازوان» سپاه، پس از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ به سرکوب معترضان پرداختند.
در مقاله‌ای که به این بهانه در نشریه گاردین منتشر شده اینگونه آمده است که پس از این وقایع، سپاه برای بازسازی تصویر خود در داخل کشور، به تبلیغ در اطراف قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس پرداخته است. او یک قهرمان ملی معرفی شد که از کشور در قبال گروههای تروریستی دفاع کرده است.
به این ترتیب و پس از سالها عملیات در سایه، قاسم سلیمانی در معرض دیدها ظاهر شد و در رسانه‌های ایران بطور گسترده از حضور او در میدان جنگ عراق و سوریه سخن گفته شد و بر این موضوع تاکید گردید که نیروهای سپاه پاسداران، مدافعان ملت هستند.
همچون نظامیان در چین و پاکستان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نیز بطور گسترده در فعالیتهای اقتصادی ایران، چه قانونی و چه غیرقانونی حضور دارد. فرماندهان سپاه صاحب املاک و مستغلات بسیاری در تهران و شهرهای بزرگ هستند و این شائبه وجود دارد که در فعالیتهای قاچاق سودآور مرزی نیز دخالت دارند.
در این مقاله به نقل از محسن سازگارا که پیش از این از بانیان تشکیل سپاه پاسداران بود و اکنون به منتقد حکومت ایران تبدیل شده، نقل شده است که: «ما یک ارتش مردمی ایجاد کردیم تا از کشور دفاع کند و در شرایط اضطراری به کمک بیاید، اما این ارتش اکنون به یک هیولا تبدیل شده است.»
آگهیقدرت گیری سپاه در جریان جنگ ایران و عراق، ایجاد سپاه قدس، دخالت‌های این نهاد در فعالیتهای اقتصادی و نقش آن در حذف اصلاح طلبان، همه این موارد اکنون سپاه را به «دولتی در درون دولت» و به «سازمانی تبدیل کرده است که هیچ معادلی برای آن در جهان نمی توان یافت» و مانند «رودخانه‌ای شده که طغیان کرده و همه چیز را در خود فرو برده است».