امرالله صالح: طالبان با لشکر پاکستانی آمدند و تاکستانهای ما را از بین بردند

امرالله صالح: طالبان با لشکر پاکستانی آمدند و تاکستانهای ما را از بین بردند
نگارش از Masoud Imani Kalesar
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied

«هیچ قومی آنقدر بزرگ نیست که دیگر اقوام را از دید سیاسی حذف کند و هیچ قومی قابل حذف نیست.»

گفتگوی اختصاصی با امرالله صالح، رئیس پیشین امنیت افغانستان، قسمت پایانی

آگهی

یورونیوز: شما از منتقدان هر دو دولت حامد کرزی و اشرف غنی بودید و هستید! چرا؟ دولت ایده آلی که برای افغانستان متصورید کدام است؟

امرالله صالح: «من انتقاد کننده ای که بالای همه کاردکردهای این دو شخصیتی که شما یادآوری کردید انتقاد کرده باشم نیستم. در آن نکاتی که از دید ما لغزش و اشتباه صورت گرفته و منافع ملی افغانستان زیر پا شده ما انتقاد کردیم و فکر می کنم که بین انتقاد و اتهام یک فرق کلانی است. ما هیچ وقت اتهامی نبستیم به اینها بلکه انتقاد کردیم. و برای انتقاد خود پایه و اساس هم داشتیم. من فکر می کنم که انتقاد حکومت ها را به مسیر سالمتر سوق می دهد و کمکشان می کند که تصمیم درست بگیرند. چرا انتقاد کردیم؟ ما خود را مالک افغانستان می دانیم و یک ریشه بسیار طولانی مبارزه داریم. در آزادی افغانستان از چنگال تروریسم قربانی دادیم؛ چه قربانی مادی و جانی و معنوی. و هنوز هم قربانی می دهیم. من خود را وابسته به یک جریان فکری مبارزاتی می دانم که در افغانستان زیاد ریشه دارد و امروز هم مبارزه شان ادامه دارد. پس این حس مالکیت به ما اجازه می دهد تا نگذاریم حکومت متوسل به عملکرد نادرست شود.»

یورونیوز: راه از بین بردن قوم گرایی را که گفته می شود پاشنه آشیل افغانستان است در چه می بینید و آیا با این سخن که قوم پشتون به هر تقدیر و شیوه ای که شده، به نام طالبان و با اسلام گرایی و جهاد در پی بدست گرفتن قدرت و تسلط بر افغانستان است موافقید؟

امرالله صالح: «من با تعریف های کلیشه ای که از قوم پشتون افغانستان می شود موافق نیستم. ریشه و اساس من به عنوان یک شهروند این کشور پشتون نیست. ولی ما وجه مشترک بی نهایت زیادی با قوم پشتون داریم. من به هر دو زبان پشتون و فارسی افغانستان تسلط دارم. تاریخ ما مشترک است افتخارات، جنگ ها، سرزمین، رسوم مشترک داریم. هیچگاهی هم مبارزه ما بر ضد قوم پشتون نبوده و نخواهد بود. هیچگاه هم قوم پشتون - من حیث یک ساختار منظم- اعلان نکرده که ما بر ضد اقوام دیگر افغانستان می جنگیم. بلکه عناصری ظهور می کنند به خاطر آسان ساختن مبارزه خود، بحث قومیت را مطرح می کنند. متاسفانه تعدادی از مقامات دولت فعلی افغانستان که نه حزب و نه سابقه مبارزاتی و نه ریشه سیاسی دارند تحریک می کنند مسائل زبانی و قومی را. نتیجه چه می شود؟ ما هر وقتی که توانستیم وحدت ملی را یا بطول کامل یا نیمه ایجاد کنیم افغانستان صاحب ثبات بوده است. هر قومی که کوشیده انحصار کند نتیجه نداده است.

اشرف غنی در کنار عبدالله عبدالله

افغانستان دارای یک دولت ضعیف دچار گسست است. این نوع دولت اگر کوشش کند متوسل به قوم‌گرایی شود قبر خود را می کند. قوم‌گرایی این جا ممکن نیست. چرا که هیچ قومی آنقدر بزرگ نیست که دیگر اقوام را از دید سیاسی حذف کند و هیچ قومی قابل حذف نیست. پس حفظ توازن و موازنه راه حل دراز مدت افغانستان است. امیدوار هستم آقای رئیس جمهور با این سه سالی که گذشت متوجه شده باشند که توسل به تعصب قومی و تحریک و دامن زدن به مسائل قومی از محبوبیتشان کاسته، حکومتش را بی ثبات ساخته، به حاکمیت قانون در افغانستان بسیار ضربه زده است و از همه مهمتر دشمن فراخوان اشرف غنی برای مذاکره را رد می کند. چرا؟ چون می بیند که این آقا عقبه سیاسی مستحکم ندارد. ما که عقبه سیاسی ایشان بودیم دیگر نیستیم چون که دیدیم که اعتقاد به افغانستان ندارد بکله به مسائل کوچک و گروهی جهت دارد. و این قسم شخصیتها حتی اگر در قدرت هم باقی بمانند نمی توانند از خود میراث مثبت باقی بگذارند.»

یورونیوز: در پایان چند سوال کوتاه دارم؛ افغانستان کجاست، چگونه کشوری است و رو به کجا دارد؟

امرالله صالح: «افغانستان یک کشور بسیار باعزت، باشهامت و باغیرت است ولی دولت فرومانده دارد. و فروماندگی قدرت دولت ما هیچ تناسبی با غرور ملی ما ندارد. متاسفانه در صد سال اخیر هیچ دولتی در افغانستان نتوانسته غرور ملی این ملت را که یک ارزش است تبدیل به یک حاکمیت قوی دولتی کند، متاسفانه.»

یورونیوز: برخی معتقدند بهترین نظام حکومتی برای افغانستان نظام فدرال است نه ریاستی. شما چه می‌گویید؟

امرالله صالح: «بخاطر این که ما نوع نظام را سرش به توافق برسیم اول نیاز به این است که حالت فکری ملت خود که امروز مردمش در گوشه های از این وطن در چهل سال اخیر دولت ستیز و دولت گریز شده اند تغییر دهیم بعد سر نوع دولت به توافق برسیم. امروز بخش هایی از افغانستان دولت را در کل نمی پذیرند. چه برسد به نوع دولت. ما باید از این حالت در آییم بعد سر نوع نظام به توافق برسیم.»

یورونیوز: فرانسه مدال شوالیه را به شما اهداء کرد، مناسبت آن چه بود؟

امرالله صالح: «این را باید از فرانسه بپرسید من نگفته بودم که به من مدال بدهید. من بسیار آرزو داشتم که افغانستان به من مدال بدهد ولی کشور من قربانی دولتمردانی است با سلیقه هایی کوچک و محدود که پر از تعصب هستند. متاسفانه مدالی را که باید دولت افغانستان به من می داد فرانسه داد که از آنها سپاسگزاری می کنم.»

یورونیوز: چرا افغانستان را «باتلاق» نیروهای مهاجم خارجی می نامند؟

امرالله صالح: «بعضی صفت هایی هست که دیگران به ما داده اند. ما نیاز داریم که قشر تحصیل کرده و هوشیار ما دیگر در دام این توصیفات قرار نگیرند از جمله باتلاق قدرتها. فکر می کنم امروز آن تعریف تغییر کرده و قدرتها تنها نظامی نیستند بلکه اقتصادی و قدرت های نرم هستند. امیدوارم که ما دیگر باتلاق نباشیم و استفاده کنیم، بیاموزیم، تغییر بیاوریم، ملت خود را در قالب یک تمدن قرار بدهیم. من با بعضی از صفت های داده شده به ما موافق نیستم. مثلا: ملت سر به کف، ملت شمشیر بدست، ملت سلحشور، ملت شهیدپرور. بسیار آرزو دارم بیست سال بعد به ما بگویند ملت مهندس پرور، ملت فضانوردپرور. نیاز نداریم بیست میلیون شهید دیگر بدهیم بخاطر این که صفت ما از ما گرفته نشود.»

یک دختربچه بی‌خانمان در راه اردوگاهی در حاشیه کابل صورتش را با ماسک پوشانده است، عکس از رویترز

یورونیوز: با جنبش روند سبز بدنبال چه هستید؟

امرالله صالح: «من در روند سبز مردم را نه به مرگ بلکه به زندگی دعوت می کنم. مرگ آمدنی است. انسانها نباید مرگ را بیاورند. خدا مرگ می دهد. وظیفه ما دعوت به زندگی است. در روند سبز ارزش های نسبی نوینی را ترویج می کنیم. به هیچ صورت به هیچ کس نمی گوییم که بیایید خود را قربانی کن. می گوییم بیایید و از آنچه که ما را در دور باطل فقر، بیچارگی، پراکندگی و جنگ قرار داده بیرون بیاییم و اگر قرار است که ما از ملت و کشور خود دفاع کنیم باید در چارچوب دولت دفاع کنیم و این ملت را از شخصی سازی و قومی سازی و محلی سازی جنگ بیرون بکشیم. مثل کشورهای پشرفته صلاحیت جنگ و صلح باید در اختیار دولت باشد و اساس دولت باید رای مردم باشد. والا اگر شما ۳۰ سال قبل در افغانستان می آمدید هر دهکده یک ماشین جنگ و فرمانده جنگ خود را داشت، خود اعلان جنگ و صلح می کرد. ما آهسته آهسته از آن وضعیت درآمدیم.»

یورونیوز: آیا قصد دارید روزی کاندیدای ریاست جمهوری شوید؟

امرالله صالح: «نظرم این است که اگر آدم تنها یک کرسی و یک جایگاه را مجرای خدمت بداند افسرده می شود. من هر روز برای وطنم یک کار کوچک می کنم و مجموعه این کارهای کوچک زمانی به یک کار بزرگ تبدیل می شود و اگر بتوانیم یک انتخابات شفاف را بنیان بگذاریم و انتخابات سال ۲۰‍۱۹ یک محک است، هر کسی که شفاف قدرت ریاست جمهوری را در دست بگیرد من احساس می کنم که خود در صحنه هستم چرا که برایش مبارزه کرده ام و اگر شفافیت نباشد حتی رئیس جمهور شدن معنی نخواهد داشت چون نوع دیگری از کودتاست.»

شماری از جنگجویان طالبان در حال تحویل اسلحه خود

یورونیوز: بعنوان دشمن و منتقد سرسخت طالبان و پاکستان از جان خود نمی ترسید؟

آگهی

امرالله صالح: «سوال بسیار مشکلی است. این که روزی کشته شوم، نه نمی ترسم. بخاطر این که محاسبه شده در این راه گام نهادم و مبارزه کردم علنی و آشکارا مبارزه کردم اگر روزی دولت افغانستان با طالبان صلح کند من از دید فکری و عقیدتی و سیاسی هیچگاه با این گروه صلح نمی کنم و هیچ گاه اشکی را که هموطنانم بر تابوت کودکان و جوانان خود ریختند فراموش نمی کنم. هیچ گاه امکان ندارد از ذهنم برود که چطور این ها با لشکر عرب و پاکستانی آمدند و تاکستانهای ما را از بین بردند، زن ها و مردها را از هم جدا کردند و به دو نقطه مختلف انتقال دادند، هیچگاه از یادم نخواهد رفت که این ها چطور آمدند و بدتر از مغول می خواستند تا فرهنگ این ملت را کلا از بین ببرند، هیچگاه یادم نمی رود که در کابل فارسی صحبت کردن جرم بود، این ها کتاب های مکاتب ما را به آتش کشیدند. هیچگاه امکان ندارد که من با این گروه، حتی اگر همه صلح کنند، که من شاید آن صلح را استقبال کنم ولی حاضر نیستم جرم طالبان را ببخشم. این ها وحشی هستند. این ها در کالبد انسانی هستند ولی خصلت شیطانی دارند.»

یورونیوز: راه نجات کشور خود را چه می بینید؟

امرالله صالح: «در ایجاد دو تا نقطه بسیار ساده؛ وحدت ملی و ایجاد دولت قوی.»

بیشتر بخوانید:

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

حمله به دفتر امرالله صالح همزمان با نخستین روز تبلیغات انتخاباتی افغانستان

«ترامپ از پاکستان برای کمک به مذاکرات صلح با طالبان کمک خواسته است»

آثار تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر اقتصاد افغانستان