خانواده موشکهای پرتابگر وگا در کارخانه ساخت موشک «آویو» در ایتالیا متولد شد و نسل آینده موشکهای وگا هم اینک در اینجا ساخته میشوند. کمتر پیش میآید بتوان از داخل کارخانههای موشکسازی فیلمبرداری کرد. گزارش ویدئویی یورونیوز از داخل کارخانه «آویو» ببینید.
مهندسان اروپایی فضا در کارخانه ساخت موشک آویو در جنوب رم در حال ساخت نسل جدیدی از موشکهای پرتابگر وگا هستند که از جنس فیبر کربن هستند. منظور از موشک پرتابگر، موشکی است که ماهواره یا فضاپیما را به فضا پرتاب میکند.
جرمی ویلکس، خبرنگار یورونیوز به این کارخانه رفته است تا از نزدیک بینیم در این کارخانه چه میگذرد.
پارامتر اصلی در موشک «وگا سی»، وزن آن است
کارخانه ساخت موشک آویو یکی از معدود کارخانههای ساخت موشک در اروپاست. خانواده موشکهای پرتابگر «وگا» Vega در اینجا متولد شد و نسل آیندۀ موشکها نیز هم اینک در اینجا ساخته میشوند.
طراح آنها اتوره اسکادکیا، مدیر بخش طراحی نسل جدید موشکهای وگا موسوم به «وگا سی» (VEGA C) درباره این موشکها به یورونیوز میگوید: «در اینجا به طور خاص بدنههای مراحل اول و دوم و سوم پرتابگر ساخته میشود. این بدنهها، سازههایی است که وزن موتورها را تحمل میکند. در این ساختمان کار را با مواد خام آغاز میکنیم: ورودی، لاستیک و فیبر کربن و خروجی، بدنه موشک است. بدنه آماده است برای اینکه با سوخت موشک پر شود.»
معمولا بدنه موشکهای بزرگ فضایی را با فلزاتی مثل آلومینیوم میسازند اما در کارخانه آویو، بدنه «موشک وگا» با فیبر کربن ساخته میشود. ساخت بدنه با روش سیم پیچی منحصر به فردی انجام میگیرد که حق اختراع آن برای این کاخانه به ثبت رسیده است.
هدف، استفادۀ حداکثر از مواد اولیه است. همانطور که مدیر بخش طراحی نسل جدید موشکهای وگا میگوید پارامتر اصلی در این طراحی، وزن است. برای اینکه موشک به مدار زمین برسد باید توان فراوان داشته باشد اما باید تا آنجا که ممکن است سبک هم باشد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
حدود ۵۰۰۰ کیلومتر فیبر کربن روی بوبین پیچیده میشود
موشک وگا سریع است اما پروسه ساخت آن به زمان و دقت زیادی نیاز دارد. ساخت آن یکسال طول میکشد. اولین گام در ساخت آن، بهکاربردن قالبی عظیم است که ماندرل نام دارد.
ماسیمو اپیفانی، مدیر بخش تولید کارخانه موشک سازی آویو به یوورنیوز میگوید: «برای ساخت موتور موشک از فیبر کربنی، با ابزاری شروع میکنیم که آن را ماندرل مینامیم و از سرهم کردن قطعات مختلف فلزی ساخته شده است. فیبر کربن را روی این بوبین میپیچیم.»
او میافزاید: «درجه حرارت موتور موشک طی پرواز به بیش از ۳۰۰۰ درجه سانتیگراد میرسد. برای حفاظت کل ساختار از این حرارت بالا این عایق حرارتی را به کار می بریم که از جنس کائوچو بسیار نازک است و اولین چیزی است که روی ماندرل قرار میگیرد.»
به گفتۀ مدیر بخش تولید کارخانه آویو، استفاده از فیبرکربن در موتور موشک اختراعی است که به نام شرکت آویو ثبت شده است.
او میافزاید: «با بوبینهایی مثل این کار میکنیم و حدود ۵۰۰۰ کیلومتر از این نوع فیبر کربن را روی مندرل میپیچیم و ساختار را میسازیم. این فیبرکربنی از پیش تقویت شده با رزین هیپوکسی، اختراعی است که به نام شرکت آویو ثبت شده است.»
رقابت با هند، چین و آمریکا
آخرین محصول این نوع پیچیدن فیبرکربنی بزرگترین موتور از نوع خود است که تا کنون ساخته شده و موتور p120c نام دارد.
اولین آزمایش این موتور بهتازگی در پایگاه فضایی گویان فرانسه، که محل پرتاب موشکهای فضایی سازمان فضایی اروپا است انجام شده است.
موتور p120c در دو موشک جدید «وگا سی» VEGA C که قویتر است و «آریان ۶» مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اما این موتور چه مزیتی دارد؟
هزینه ساخت موشک کاهش پیدا میکند و اروپا میتواند با هند، چین و آمریکا رقابت کند.
بخش دیگری از کار، تغییرات روی بخش فوقانی موشک وگا متمرکز است. این بخش از موشک است که وارد فضا میشود و ماهوارهها را در مدارهای مختلف قرار میدهد.
مهندسان هم اکنون مشغول طراحی و ساخت فناوریهایی شبیه به چاپگر سه بعدی و همچنین پیشران الکتریکی هستند تا بدون افزایش هزینه، بتوان مسافتهای بیشتری را در فضا طی کرد.
این مرحله موشک میتواند ماهواره مشتریها را در هر ارتفاعی بین ۲۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر بالای سر ما قرار دهد.
ایرن کروچیانی، رئیس بخش مهندسی کارخانه آویو میگوید: «موشکهای وگا سی مرحله چهارم را طراحی کردیم. این موشک قادر به حمل ماهوارههای بسیار سنگینتر از ماهوارههایی است که با وگا به فضا پرتاب میشود. این موشک را همچنین میتوان چندین بار پرتاب کرد. با این قابلیت، پرتابگر جدید ما بسیار انعطافپذیر میشود و با آن میتوان ماهوارکهای کوچک چند کیلویی و ماهوارههای بزرگ ۲۵۰۰ کیلویی را که برای پرتابگر فعلی بسیار سنگین است، به فضا پرتاب کرد.»
بیشتر بخوانید: بلندپروازیهای صنعت هوا فضای اروپا در ساخت سکوی پرتاب موشک آریان ۶
«اولین پرتاب مثل اولین تجربه عاشقانه است»
از سال ۲۰۱۲ میلادی تاکنون۱۱ موشک وگا به فضا پرتاب شده است. اولین موشک وگا سی Vega C قرار است در سال ۲۰۱۹ میلادی پرتاب شود.
هنوز هم در هر پرتاب موشک، قلب مهندسان پرواز سخت میتپد.
اتوره اسکاردکیا میگوید: «چه به شعلههایی نگاه کنید که از نازل خارج میشود [قسمت مخروطی شکل انتهای موشک که گاز داغ از آن خارج میشود، شیپوره یا ناوک] یا چه صدای کرکنندهای (گوشخراشی) را بشنوید که پرتابگر و موتور ایجاد میکنند، توان موتور واقعاً استثنایی و فوقالعاده است. اولین پرتاب مثل اولین تجربه عاشقانه است که نمیتوان آن را فراموش کرد.»