رسانههای مختلف در ایران نگاهی متفاوت به شصت و ششمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت محمد مصدق داشتهاند.
سالگرد کودتای ۲۸ مرداد در ایران امسال، دستکم در فضای رسانهای با سالهای دیگر تفاوت داشت.
هرچند جریانهای سیاسی مختلف در ایران تلاش میکنند رخدادهای تاریخی را با عنایت به منافع سیاسی خود تحلیل کنند، اما این تحلیلها امسال و در آستانه شصت و ششمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت محمد مصدق رنگ و بوی دیگری داشت.
در حالی که رسانههای اصلاحطلب سعی داشتند بر این بعد موضوع تمرکز کنند که بیتوجهی سیستم به آرای عمومی (دولت مصدق) میتواند عواقب خطرناکی برای خود سیستم (انقلاب ۵۷) داشته باشد، رسانههای اصولگرا بر مذاکرات مصدق با آمریکا مانور میدانند و فروپاشی دولتش را نتیجه اعتماد به ایالات متحده ارزیابی میکردند.
بیشتر بخوانید:
در این میان روزنامه کیهان با تیتر یک «مصدق از پل مذاکره با آمریکا سقوط کرد» تمام مسئولیت را بر گردن نخست وزیر وقت ایران انداخت و نتیجه گرفت چون او به آمریکا اعتماد کرده، چنین سرنوشتی پیدا کرده است.
روزنامه کیهان مشابهت سازیهایی هم با وضعیت مذاکرات برجام داشته و آمریکا را در همه زمانهها و تاریخ غیر قابل اعتماد خوانده است که هرکه با او دست داده است، فرجام خوبی پیدا نکرده است.
روزنامههای اصلاحطلب اما رویه دیگری را در پیش گرفتهاند. روزنامه همشهری تیتر «حمله به انتخاب مردم» را برگزیده و با گزارشها و مصاحبههایی بعد کودتایی و اقدام غیرقانونی علیه یک دولت قانونی را پررنگ کرد.
اما شاید جالبترین رسانه، روزنامه وطن امروز باشد که به نظر میرسد به صورت مستقیم دولت حسن روحانی را به کودتا تهدید کرده است. این رسانه جریان رادیکال اصولگرا، با انتخاب عکسی از جلسه جواد ظریف و جان کری، در حالیکه وزیر خارجه ایران دست زیر چانهاش گذاشته و این تصور را به ذهن مخاطب متبادر میکند که مسحور صحبتهای طرف آمریکایی شده است، با تیتری بزرگ عبارت «عبرت نگرفتند، عبرت شدند» را برگزیدند.
دقت در رنگ عکس انتخابی این روزنامه نشان میدهد وطن امروز، احتمالا با تغییر فیلتر عکس، تلاش کرده، عکس را به تصویری قدیمی تغییر دهد تا مخاطب بیشتر بین دولت روحانی و مصدق مشباهت سازی ذهنی کند.
وطن امروز در گفتگو با یکی از دیپلماتهای بازنشسته وزارت خارجه رسما دولت روحانی را تهدید کرده، در صورتی که از تجربه محمد مصدق درس گیرد، کودتا در انتظارش خواهد بود.
روزنامه اعتماد در یک گزارش تحلیلی و تاریخی به قلم یکی از بهترین روزنامهنگاران تاریخی ایران یعنی مهدی غنی، مسئله عاقبت کودتاگران را بررسی کرده است.
روزنامه اعتماد این گزارش تاریخی را با تیتر «کودتا با کودتاچی چه کرد؟» منتشر کرده و در طول این مطلب نتیجه گرفته تمام کسانی که در این کودتا در ایران نقش داشتند، سرنوشت خوبی پیدا نکردند.
واقعه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از مهمترین رخدادهای معاصر سپهر سیاسی ایران به شمار میرود. با وجود گذشت ۶۶ سال از این اتفاق، بسیاری از نیروهای سنتی عرصه سیاست ایران، بخشی از هویت خود را در رخدادهای روز کودتا و نسبت سازمان و حزبشان با آن جریان تعریف میکنند. اما شاید تازهترین جنبه بازخوانی کودتا ۱۳۳۲، تغییر شعار سیاسی دو جریان اصلاحطلب و اصولگرا در تحلیل اتفاقات ۲۸ مرداد ۳۲ باشد. اصولگرایان، که دستکم بنا به تعریف، خود را ملتزم به اجرای اصول و وظیفه میدانند، کارنامه مصدق را، فارغ از پایبندی وی به مرامش، به صرف اینکه از سوی نیروهای غیرقانونی و با قوه قهریه از کار برکنار شده، یکسره ناموفق ارزیابی میکنند.
از سوی دیگر اما اصلاح طلبان ایرانی که دستکم دو دهه است «پراگماتسیم [عملگرایی/سودانگاری] سیاسی» را سرلوحه کار خود قرار داده اند، مصدق را، با وجود پایبندی غیرپراگماتیک به مرامش، مبرا از خطا و تقصیر میدانند.