در مقاله پیش رو خبرنگار یورونیوز در بروکسل سعی کرده است تحلیل کوتاه از تمدید مهلت شش ماه برکسیت ارائه دهد.
آگهیتا ساعت سه بامداد پنج شنبه جلسات رهبران اروپایی در ساختمان شورای اروپا به درازا کشید تا نهایتا نخست وزیر بریتانیا، ترزا می، خبری از تمدید نهایی شدن برکسیت بدهد.
اما نه آنگونه که خبرنگاران در ساختمان شورای اروپایی انتظار داشتند، خانم می موفق شد دیگر رهبران اروپایی را برای ۳۱ اکتبر، شش ماه دیگر راضی کند. ابتدا طبق گفته های دیپلمات های اروپایی بحث برسر تمدید نهایی شدن برکسیت تا پایان ماه ژوئن بود.
نکته جالب ۳۱ اکتبر مصادف شدن آن با هالووین، جشن ترس و وحشت است. موضوعی که از همان ساعات اولیه در ساختمان شورای اروپا دست مایه مقالات و تحلیل های متعددی شد.
چشم پوشی اتحادیه اروپا از دموکراسی؟
شاید بتوان گفت که تمدید مهلت برکسیت تا ۳۱ اکتبر کابوس وحشتناک طرفدران برکسیت سخت و اغلب کسانی است که در همه پرسی ژوئن سال ۲۰۱۶ به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بله گفتند.
یکی از انتقادات اصلی طرفداران برکسیت در همان همه پرسی، مداخله بیش از اندازه اروپا در مسائل داخلی بریتانیا بود و حالا با وجود پیروزی برکسیت پس از سه سال می بنییم که هم چنان سرنوشت موافقان جدایی، با تصمیم رهبران اروپایی گره خورده است.
بی شک تصمیم شب گذشته رهبران اروپایی بهانه ای جدید بدست مخالفان اتحادیه اروپا نه تنها در بریتانیا بلکه در فرانسه و دیگر کشورهای مهم اتحادیه اروپا می دهد تا بگویند: « دموکراسی و رای مردم با اتحادیه اروپا امکان پذیرنیست چرا که آنها مرتبا علیه صندوق های رای اقدام می کنند.»
یکی از مهم ترین نمونه های آن یونان در سال ۲۰۱۱ میلادی بود. مردم در این کشور که در ورطه ورشکستگی قرار داشت در یک همه پرسی به عدم بازپرداخت وام های اتحادیه اروپا و اجرایی شدن سخت گیریهای اقتصادی رای دادند و یک هفته بعد اتحادیه اروپا با «قلدری» دولت یونان را وادار کرد برخلاف رای مردم، روش های اتحادیه اروپا در بازپرداخت وام‌ها را بپذیرد و دست به بی سابقه ترین سخت گیری های اقتصادی بزند.
نمونه دیگر آن طرح بودجه سالانه ایتالیا در سال گذشته میلادی بود که دولت ایتالیا پس از کشمکش‌های فراوان نهایتا به خواسته های اروپا در تعیین بودجه سالانه تن داد. البته دولت ایتالیا اعلام کرد که « در صورت مداخله های این چنینی اروپا در مسائل داخلی ایتالیا بی‌تردید این کشور به زودی همه پرسی خروج از اتحادیه را سازماندهی خواهد کرد.»
در فرانسه هم گروه های راست افراطی خواستار «فرکسیت» جدایی از اتحادیه اروپا هستند.
تمدید مهلت برکسیت؛ «گشودن جعبه مارگیری»
تمدید مهلت برکسیت تا شش ماه دیگر البته می تواند منافعی برای هر دو طرف، مخالفان و طرفداران برکسیت سخت داشته باشد. در درجه اول به حامیان برکسیت اجازه می دهد بدانند که دقیقا چگونه می خواهند از اتحادیه اروپا خارج شوند و زمان زیادی برای این کار خواهند داشت. همزمان برای آن دسته که خواهان بازگشت به اتحادیه اروپا هم هستند این شش ماه می تواند تعیین کنده باشد.
درواقع تمدید برکسیت به ماه اکتبر دو وجه «درمان گونه» و یا «مرگزا» دارد.
ترزا می با تمدید مهلت برکسیت به نوعی درِجعبه مارگیری را بازکرده است و معلوم نیست کدام گروه می تواند نیش سمی اش را در شش ماه باقی مانده به بقیه وارد کند.
نخست وزیر بریتانیا، با تمدید مهلت برکسیت به شش ماه بنوعی خود را از کناره گیری و استعفا نجات داد. بی شک فشارها با تمدید مهلت برکسیت بسیار کمتر از هفته های اخیرخواهد شد هرچند که این به معنا نیست که تنش های داخلی در این کشور کاهش پیداخواهد کرد.
از طرف دیگر شش ماه پیش رو احتمال برگزاری همه پرسی دوم را کم می کند مگر اینکه نمایندگان مجلس عوام تصمیم بگیرند در روزها و هفته‌های آینده فشار روی نخست وزیر را افزایش دهند. البته بدون شک سیاستمدارانی که در هفته‌های اخیر مرتبا بر برگزاری همه پرسی دوم، خصوصا از حزب کارگر، تاکید می کردند هم چنان بهانه‌ای خواهند داشت تا بلندتر از همیشه فریاد همه پرسی را سردهند.
برکسیت و پایان اقتدار اتحادیه اروپا
اما مهم ترین و بزرگترین خطری که توافق دیشب بریتانیا و اتحادیه اروپا را تهدید می کند انتخابات جدید و بروی کار آمدن یکی از حامیان برکسیت سخت، به عنوان نمونه محافظه کاری چون بوریس جانسون خواهدبود. بوریس جانسون می تواند کابوس میشل بارنیه کمیسر مسئول مذاکرات برکسیت باشد.
وزیر پیشین خارجه ترزا می و شهردار سابق لندن قادر است با حمایت تندروهای حزب محافظه کار بریتانیا را بدون توافق با اروپا از اتحادیه خارج کند. هرچند شاید تبعات این خروج، برای بریتانیا سنگین تر از اتحادیه اروپا خواهدبود اما همزمان می تواند «اقتدار» اتحادیه اروپا را متزلزل کند. موضوعی که هرگز در جریان بحران مالی یونان و یا بحران بودجه سال گذشته در ایتالیا شاهد آن نبودیم.