رئیس جمهوری آمریکا هفته گذشته بصورت تلفنی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان گفتگو کرد و بنا بر اعلام کاخ سفید موضوع این گفتگو راههای «حفظ حداکثر فشار بر ایران» بوده است.
آگهیکاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که دونالد ترامپ معافیتهای خریداران نفت ایران از تحریم‌های آمریکا را که مهلت آنها روز ۲ می (۱۲ اردیبهشت) به‌پایان می‌رسد، تمدید نمی‌کند.
پیش‌تر بامداد دوشنبه رویترز به نقل از یک منبع آگاه این خبر را اعلام کرده بود و تقویت احتمالات دربارۀ لغو این تحریم‌ها، افزایش سه درصدی بهای نفت خام در بازارهای جهانی را باعث شد.
این معافیتهای شش ماهه، اواخر سال گذشتۀ میلادی برای هشت کشور کرۀ جنوبی، چین، هند، ژاپن، تایوان، ترکیه، ایتالیا و یونان تعیین شد.
با انتشار این خبر بهای نفت خام برنت با افزایشی ۳.۲ درصدی به ۷۴.۳۰ درصد در هر بشکه رسید که بالاترین رقم از ماه نوامبر به اینسو محسوب می‌شود. بهای نفت وست تگزاس اینترمیدیت نیز با ۲.۹ درصد افزایش به ۶۵.۸۷ در هر بشکه رسید که بالاترین نرخ از ۳۰ اکتبر به اینسو است.
تحلیلگران بر این باورند که قطع صادرات نفت ایران آن هم در حالی که دو صادر کنندۀ مهم دیگر نفت یعنی ونزوئلا و لیبی با بحران سیاسی دست به گریبانند، بازار نفت جهانی را بطور جدی دچار چالش خواهد کرد.
دونالد ترامپ چند هفتۀ پیش در جریان نشستی با اعضای تیم امنیت ملی آمریکا بطور روشن اعلام کرده بود که قصد دارد با لغو این معافیتها و رساندن درآمد نفتی ایران را به رقم صفر، «حداکثر فشار اقتصادی» ممکن را بر این کشور تحمیل کند.
به نظر می‌رسد که آقای ترامپ قصد دارد با حذف ایران از بازار صادرات نفت، برای حل و فصل مشکل تامین نفت خام بازارهای جهانی بیش از گذشته بر عربستان سعودی تکیه کند.
رئیس جمهوری آمریکا هفته گذشته بصورت تلفنی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان گفتگو کرده و بنا بر اعلام کاخ سفید موضوع این گفتگو راههای «حفظ حداکثر فشار بر ایران» بوده است.
واکنش ایران
خبرگزاری تسنیم به نقل از منبعی ناشناس در وزارت نفت ایران اعلام کرد که آمریکا موفق به رساندن صادرات نفت ایران به رقم صفر نخواهد شد و ایران نیز در قبال هر تصمیم آمریکا برای پایان دادن به این معافیتها آماده است.
این منبع آگاه گفت: «چه معافیتها ادامه یابد یا نه، تا زمانی که مقامات ایرانی برای توقف صادرات تصمیم نگیرند، صادرات نفت این کشور تحت هیچ شرایطی به صفر نخواهد رسید.»
واکنش عربستان سعودی
یک منبع نزدیک به دیدگاههای عربستان سعودی روز دوشنبه به رویترز اعلام کرد که در صورت پایان دادن آمریکا به معافیتهای تعیین شده برای خریداران نفت ایران، عربستان آماده است تا هرگونه کاهش احتمالی عرضۀ نفت خام را جبران کند اما پادشاهی سعودی قبل از افزایش تولید خود، تاثیرات حذف معافیتها را بر بازار ارزیابی خواهد کرد.
او تاکید کرد که هر اقدامی از سوی عربستان سعودی بستگی به عوامل متعددی از جمله اطمینان از این موضوع دارد که خریداران نفت ایران، این کشور را رها کرده‌اند.
واکنش چین و هند
پایان دادن به این معافیتهای شش ماهه، بیشترین تاثیر منفی را بر چین و هند، بزرگترین خریداران نفت ایران خواهد گذاشت.
گنگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور با تحریم‌های یکجانبۀ آمریکا علیه ایران مخالف است و همکاری‌های دوجانبۀ چین با ایران مطابق با قوانین بین‌الملل ادامه دارد. با این وجود او در این باره که آیا پکن به خواست واشنگتن مبنی بر توقف واردات نفت از ایران عمل خواهد کرد یا خیر، پاسخی نداد.
دونگ شیوچنگ، مدیر تحقیقات سیاست انرژی در دانشگاه بین‌المللی تجارت و اقتصاد پکن بر این باور است که احتمالا شرکتهای چینی واردات خود را از ایران کاهش می‌دهند تا سطحی از سازگاری خود را با این تصمیم نشان دهند. اما «غیرممکن است که چین واردات نفت خود را از ایران متوقف کند زیرا چنین کاری با سیاستهای بلندمدت پکن تطابق ندارد.»
در هند نیز پالایشگاهها جستجو برای یافتن منابع جایگزین ایران را آغاز کرده‌اند؛ با این وجود هنوز دولت هند اظهارنظری رسمی منتشر نکرده است.
یک منبع در وزارت خارجه هند به شرط ناشناس ماندن اعلام کرد: «ما در این موضوع در کنار دولت آمریکا هستیم و پس از اعلام رسمی این خبر از سوی آمریکا، موضع رسمی خود را اعلام خواهیم کرد.»
واکنش ژاپن و کرۀ جنوبی
کرۀ جنوبی، متحد نزدیک آمریکا و از خریداران اصلی نفت ایران هنوز واکنشی رسمی به این خبر نداشته است. با این وجود کیم جائه-کیونگ از موسسه اقتصاد انرژی کره می‌گوید که پایان دادن به این معافیت «برای کرۀ جنوبی مشکل آفرین است؛ بویژه اگر سئول نتواند میعاناتی به ارزانی تولیدات ایران برای بخش پتروشیمی خود فراهم کند.»
آگهیژاپن، دیگر متحد نزدیک آمریکا و از خریداران سنتی نفت ایران نیز هنوز اعلامیۀ رسمی منتشر نکرده است اما تاکایوکی نوگامی، رئیس شرکت ملی نفت، گاز و فلزات ژاپن (JOGMEC) اعلام کرد که پایان دادن به سیاست لغو معافیتها «سیاست خوبی از سوی آقای ترامپ نخواهد بود».
بیشتر بخوانید:
پایین‌ترین سطح تولید نفت در ۵ سال گذشته؛ ایران جایگاه چهارم اوپک را به کویت واگذار کرد