بنا بر گزارش فعالان حقوق بشر، بسیاری از خانوادههای سوری که به دلیل ورود غیرقانونی به خاک مصر دستگیر شدهاند، اکنون در معرض اخراج از این کشور قرار دارند و مقامات مصر آنها را تهدید کردهاند که آنها را دوباره به کشور جنگزدۀ سوریه برخواهند گرداند.
عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر میگوید که کشورش حدود ۵ میلیون پناهنده را پذیرفته و معتقد است که قاهره به خوبی پذیرای این پناهندگان بوده است.
رسانههای دولتی مصر نیز بر این موضوع تاکید دارند که در این کشور بهندرت در میان مردم کلمۀ «پناهنده» برای اشاره به غیرمصریهای مقیم استفاده میشود؛ دیگر اینکه مصر هیچ اردوگاهی برای پناهندگان نساخته و به گفتۀ آقای سیسی، هرگز نیز اجازه نداده است که قایقی مملو از مهاجر ساحل این کشور را به مقصد اروپا ترک کند.
اما در حالی که آقای سیسی در رسانهها اعلام کرده است «سوریها باید مصر را مانند خانه خود بدانند»، گزارشهایی که از داخل این کشور توسط فعالان حقوق پناهندگان منتشر میشود، گویای حکایتی دیگر است.
بنا بر گزارش فعالان حقوق بشر، بسیاری از خانوادههای سوری که به دلیل ورود غیرقانونی به خاک مصر دستگیر شدهاند، اکنون در معرض اخراج از این کشور قرار دارند و مقامات مصر آنها را تهدید کردهاند که آنها را دوباره به کشور جنگزدۀ سوریه برمیگردانند.
این در حالی است که بر اساس کنوانسیونهای بینالمللی که مصر امضا کرده است، اخراج پناهجویان به کشوری که به دلیل خطرات جانی از آن گریختهاند حتی اگر غیرقانونی وارد کشور مقصد شده باشند، جرم محسوب میشود.
بنا بر اعلام کمیسیون حقوق و آزادیهای مصر (ECRF) که نهادی غیردولتی است، طی سه ماه گذشته دهها خانواده سوری در مرز مصر و سودان دستگیر شدهاند. این کمیسیون در ۲۹ سپتامبر با انتشار بیانیهای شرایط بازداشت این سوریها را در مصر، غیرقابل قبول توصیف کرد و به قاهره یادآور شد که این پناهجویان در صورت ورود دوباره به خاک سوریه، به دست رژیم بشار اسد میافتند.
در یکی از آخرین گزارشهای این کمیسیون، به پنج خانواده سوری از جمله ۱۳ کودک آنها اشاره شده است که با وجود بیماری، ضعف جسمانی و نیاز جدی به مراقبتهای درمانی، از سوی مقامات مصر به اتهام ورود غیرقانونی به خاک این کشور بازداشت شدهاند.
به این بازداشت شدگان اجازه ارتباط با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد داده نشده است و در وضعیتی غیرانسانی به سر میبرند.
بنا بر اعلام هاله حسن درویش، فعال حقوق پناهندگان نیز پناهجویان سوریِ حاضر در مصر با انواع آزار و اذیتها روبرو هستند و در موضوع اقامت، کار یا امکان اتحاد اعضای خانواده کمترین کمک را دریافت میکنند.
فعالان حقوق پناهندگان از عملکرد آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد در مصر نیز ناراضی هستند و میگویند این نهاد قدمی در راستای حل مشکل پناهجویان برنمیدارد. به گفتۀ خانم درویش، کمکهای این آژانس به پناهندگان سوری در مصر از سال ۲۰۱۵ میلادی به اینسو ۷۰ درصد کاهش یافته است.
آوارگان فلسطینی نگونبختتر از سوریها
پناهجویان فلسطینیِ ساکن سوریه نیز از این وضعیت مستثنی نیستند و پس از جنگ داخلی سوریه و ترک اجباری این کشور، به سختی در کشور مصر پذیرفته میشوند.
وضعیت زندگی آنها در مصر پیچیدهتر است زیرا آژانس پناهندگان سازمان ملل حاضر به کمک به این افراد نیست؛ با این استدلال که این فلسطینیها در خارج از پنج حوزۀ عملیاتی آنها یعنی اردن، غزه، کرانه باختری، لبنان و سوریه هستند و حمایت از این دست از فلسطینیها در وظایف آنها گنجانده نشده است.
فلسطینیهایی که از سوریه رهسپار مصر میشوند، از حقوقی همچون اقامت قانونی، دریافت اسناد پناهندگی، اسکان ایمن، دریافت خدمات اساسی و کمکهای امدادی، دسترسی به کار و آموزش و رفت و آمد آزادانه در این کشور محرومند.
بر این اساس شمار فلسطینیهای مقیم سوریه که در این سالها به مصر مهاجرت کردهاند بطور قابل توجهی کاهش یافته است و از ۶۰۰۰ نفر در سالهای گذشته به ۳۵۰۰ نفر در سال ۲۰۱۸ میلادی رسیده است.