از نظر پکن، توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران که این غول آسیایی نیز آن را امضا کرده، مزایای اقتصادی کمی دارد و شرایط کنونی بوجود آمده برای ایران در عرصۀ بینالملل احتمالا برای چین، جذابتر است.
کشور چین بزرگترین شریک تجاری ایران، این توان را دارد که تحریمهای وضع شده از سوی آمریکا علیه تهران را نادیده بگیرد و بر میزان سرمایهگذاریهای خود در این کشور بیفزاید.
از نظر پکن، توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران که این غول آسیایی نیز آن را امضا کرده، مزایای اقتصادی کمی دارد و شرایط کنونی بوجود آمده برای ایران در عرصۀ بینالملل احتمالا برای چین، جذابتر است.
شرکتهای چینی در ایران دست به سرمایهگذاریهای عظیمی زدهاند. بطور مثال از ماه ژوئن ۲۰۱۷ میلادی درگیر پروژهای به ارزش ۳۳ میلیارد دلار در زمینه فعالیتهای زیربنایی ایران شدهاند؛ پروژهای که بخشی از برنامۀ اقتصادی بلند پروازانۀ «جاده ابریشم» است که از سوی پکن در سراسر آسیا به اجرا گذاشته شده است.
چین در سپتامبر گذشته نیز با اعطای اعتباری به ارزش ۱۰ میلیارد دلار به پنج بانک ایرانی با هدف سرمایه گذاری در پروژههای زیربنایی موافقت کرد. راه اندازی خط آهن ایران-چین که شهر بایانور را به تهران وصل میکند، از دیگر پروژههای مشترک دو کشور است.
تحمیل دوبارۀ تحریمهای آمریکا، تمام شرکتهایی را که دارای همکاریهای اقتصادی با آمریکا هستند یا با دلار کار میکنند از جمله شرکتهای اروپایی و ژاپنی را به خطر میاندازد اما به گفته شماری از اقتصاددانان این تحریمها میتواند فرصتهایی را برای چین و شرکتهای چینی، بویژه در زمینه تامین نفت خلق کند و با توجه به رقابتهای سیاسی و اقتصادی پکن و واشنگتن، چین تمایلی به جلب رضایت آمریکا برای ادامه و تعمیق همکاری با ایران ندارد.
پکن از هم اکنون بهره گیری از مزایای اعمال تحریمهای جدید علیه ایران را آغاز کرده زیرا این احتمال وجود دارد که شرکت ملی نفت چین (CNPC) جایگزین توتال فرانسه در قرارداد گازی پارس جنوبی در ایران شود.
معاملات نفتی چین در بورس شانگهای که از ماه مارس و مبتنی بر ارز یوان راه اندازی شده، پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ درباره برجام با رشد قابل توجهی روبرو شد. تنها یک روز پس از اعلام این تصمیم، حجم نفت معامله شده در بورس شانگهای به رکورد ۲۵۰ هزار بشکه رسید که بیش از دو برابر روز قبل بود و در زمانی کمتر از یک ماه نیز تقریبا سه برابر شده است.
انصراف خریداران اروپایی از معامله با تهران نیز باعث کاهش بهای نفت ایران میشود و این موضوع برای چین به عنوان اولین واردکننده نفت خام در جهان و ایران به عنوان پنجمین تولید کننده نفت این کشور مهم است. ایران در حال حاضر بیش از یک چهارم از تولیدات نفت خود را به این کشور میفرستند و ارزش مبادلات تجاری دو کشور در حوزه نفت در سال ۲۰۱۷ میلادی ۳۷ میلیارد دلار بوده است.
واشنگتن معاملات با دلار را برای ایران محدود کرده و این نیز فرصتی برای توسعۀ داد وستدها بر اساس یوان چین است. به ویژه آنکه پکن مشتاق توسعۀ بینالمللی ارز خود است و میتواند این ارز را به تهران تحمیل کند.
مایکل کوهن، تحلیلگر موسسه مالی بینالمللی بارکلایز میگوید: «ایران طی سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ میلادی حسابهایی را بر اساس ارز برخی از کشورهای خریدار نفت باز کرده است. ارزهایی که ایران از آن برای واردات کالاها استفاده میکند... و تا زمانی که چین، هند یا کره جنوبی بانک مرکزی ایران را مجازات نکنند، بعید است که داد و ستد ایران با این کشورها متوقف شود.»
چنگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در همین زمینه اعلام کرده است: «تا زمانی که تهران به قوانین بینالملل احترام بگذارد، چین به همکاریهای شفاف خود با این کشور ادامه خواهد داد.»
با این وجود آن دست از شرکتهای چینی که با آمریکا یا دیگر کشورهای غربی همکاری تجاری دارند، با احتیاط به بازار ایران مینگرند تا فعالیتهای خود را در سرزمینهای غربی به خطر نیندازند.
منبع: اقتباس از تحلیل Julien GIRAULT خبرگزاری فرانسه (AFP)
بیشتر بخوانید: