مردم عراق طی دو روز گذشته در اعتراضهای خونینی علیه بیکاری، فساد و سطح پائین معیشتی شرکت کردند، اعتراضهایی که بیش از ۲۰ کشته و ۴۰۰ مجروح به جای گذاشت. اما شرایط اقتصادی مردم عراق در مقایسه با مردم ایران تا چه حد وخیم است؟
مردم عراق طی دو روز گذشته در تعدادی از شهرهای این کشور از جمله بغداد، ناصریه و عماره در اعتراضهای خونینی علیه بیکاری، فساد و سطح پائین معیشتی شرکت کردند.
اعتراضهایی که طی روزهای سهشنبه و چهارشنبه بیش از ۲۱ کشته و ۴۰۰ مجروح به جای گذاشت و اکنون دولت عراق سعی دارد با اجرای قانون منع رفت و آمد در شهرهای بزرگ همچون بغداد بر خشم عمومی علیه شرایط اقتصادی فائق آید.
اما شرایط اقتصادی مردم عراق تا چه حد وخیم است؟
برای یافتن پاسخ ملموستر به این پرسش، در قالب ۶ شاخص و ۶ نمودار شرایط اقتصادی عراق با ایران مقایسه شده است. دوره زمانی مورد مقایسه از سال ۲۰۰۸ میلادی به این سو و پس از پایان گرفتن شوک اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حمله سال ۲۰۰۳ آمریکا به عراق در نظر گرفته شده، هر چند که هر دو کشور ایران و عراق طی سالهای اخیر درگیر جنگ با داعش بودهاند و افزون بر آن ایران دو مرحله متفاوت از تحریمهای اقتصادی آمریکا را نیز متحمل شده است.
تحریمهایی که در فاز جدید آن موجب ایجاد محدودیت از سوی بانک مرکزی عراق برای فعالیت بانکهای ایرانی در این کشور شده و موانعی برای انجام معامله دلاری میان بازار پول دو کشور ایجاد شده است. با این وجود عراق طی سالهای اخیر به مقصد اصلی صادرات ایران بدل شده و در مقابل همسایه غربی ایران جای این کشور را به عنوان دومین تولید کننده نفت اوپک تصاحب کرده است.
اکنون افزون بر سیاست، اقتصاد دو کشور نیز نه تنها به هم گره خورده بلکه شباهت بسیاری پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید:صادرات نفت عراق رکورد زد؛ ایران مقصد گردشگری و مبدا واردات همسایه غربی شد
نرخ تورم
مطابق گزارش صندوق بینالمللی پول، متوسط نرخ تورم نقطه به نقطه که نشان دهنده میزان افزایش قیمت سبدی مشخصی از کالاها و خدمات مورد مصرف یک خانوار در دو مقطع زمانی خاص است، طی ۱۰ سال گذشته برای مردم عراق ۱.۹ درصد بوده است. متوسط این نرخ برای مردم ایران در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ میلادی ۲۰.۴ درصد گزارش شده است.
همچنین صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرده که نرخ تورم نقطه به نقطه در اقتصاد ایران تا سال ۲۰۲۴ همچنان بالاتر از ۲۰ درصد خواهد بود ولی این نرخ در اقتصاد عراق در حد ۲ درصد باقی خواهد ماند.
نرخ رشد اقتصادی
متوسط نرخ رشد اقتصادی عراق نیز طی ۱۰ سال گذشته ۵.۷ درصد بوده است. مطابق برآورد صندوق بینالمللی پول، رشد اقتصادی عراق در سال آینده میلادی از ۸ درصد فراتر خواهد رفت و تا سال ۲۰۲۴ در حد ۲ درصد باقی خواهد ماند. این در حالی است که نرخ رشد اقتصادی ایران در سال جاری میلادی منفی ۶ درصد پیشبینی شده و متوسط نرخ رشد اقتصادی ایران نیز طی ۱۰ سال گذشته ۱.۳ درصد بوده است.
سرانه تولید ناخالص داخلی
سرانه تولید ناخالص داخلی عراق در سال ۲۰۱۸ میلادی از ۵ هزار و ۹۰۰ دلار فراتر رفته و از درآمد سرانه ایرانیان پیشی گرفته است. بنا بر پیشبینی صندوق بینالمللی پول این روند تا سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت.
طی ۱۰ سال گذشته نیز سرانه تولید ناخالص داخلی عراق در سال ۲۰۱۳ اوج ۷ هزار دلاری را تجربه کرده است. البته در همین مدت سرانه تولید ایرانیان در سال ۲۰۱۱ از ۷ هزار و ۶۸۰ دلار فراتر رفته است.
البته طی ۱۰ سال گذشته متوسط سرانه تولید عراقیها حدود ۵ هزار و ۴۰۰ دلار بوده، این رقم در همین مدت برای ایرانیها ۵ هزار و ۶۰۰ دلار بوده است.
شاخص فساد
مطابق گزارشهای «شفافیت بینالملل» که یک سازمان غیردولتی است و سالانه اقدام به انتشار شاخص ادراک فساد بر پایه میزان اختلاس، رشوه، فساد مالی در دولتها وقوه قضائیه کشورها میکند، رتبه جهانی عراق در زمینه فساد طی ۱۰ سال گذشته همواره از ایران بالاتر بوده، هر چند که اوضاع اندکی بهبود یافته ولی همواره یکی از فاسدترین کشورهای جهان رتبه بندی شده است.
نرخ بیکاری
بانک جهانی نرخ بیکاری در میان جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله عراقی را طی ۱۰ سال گذشته در سطحی بالا و بین ۱۶ تا ۱۷ درصد ارزیابی کرده است. اما در این مدت نرخ بیکاری در میان جوانان ایرانی همواره بالای ۲۲ درصد بوده و طی سالهای اخیر نیز از ۲۸ درصد فراتر رفته است.
ارزش پول ملی
تحولات بازار ارز نیز نشان میدهد که دینار عراق طی ۳ سال گذشته در مجموع در مقابل ریال ایران تقویت شده است. به طوری که از نوامبر سال ۲۰۱۶ تا اکتبر سال ۲۰۱۹ از ۲۷۵ تومان به ۹۸۰ تومان رسیده و معادل ۲۵۶ درصد رشد کرده است. در همین مدت ریال ایران در مقابل دلار آمریکا ۲۱۶ درصد تضعیف شده که نشان دهنده تقویت دینار عراق در برابر دلار آمریکا طی سه سال گذشته است.
بنابراین با وجود مهار نرخ تورم در اقتصاد عراق و با وجود افزایش قدرت خرید مردم این کشور به دلیل رشد نرخ برابری دینار عراق در بازارهای جهانی همچنین حاکم شدن روند رو به رشد اقتصاد این کشور، نرخ بیکاری جوانان و به ویژه سطح بالای فساد در عراق طی یک دهه گذشته بهبود ملموسی پیدا نکرده است. در میان ۶ شاخص مورد مقایسه با ایران نیز تنها عامل سطح بالاتر فساد، اوضاع عراق را بدتر از همسایه شرقی خود نشان میدهد.
بیشتر بخوانید: