هیچ چیز آنطور که پیشبینی شده بود پیش نرفت. طبق نتایج آخرین نظرسنجیها، رقابت میان جاستین ترودو و ارین اتولو، رهبر حزب محافظهکار تنگاتنگ است. این در حالی است که کاندیدای اپوزیسیون تا همین چند هفته پیش برای بسیاری از شهروندان ناشناخته بود.
جاستین ترودو که در سال ۲۰۱۹ برای دومین بار به مقام نخست وزیری کانادا رسید و چهار سال پیش از آن ورودی درخشان به بازی بزرگان حاکم کانادا داشت، احتمالا در زمانی که درخواست انحلال مجلس عوام و برگزاری انتخابات زودهنگام را به فرماندار کل تحویل میداد، گمان میکرد که مدیریت موفقش در رویارویی با بیماری کووید، راه را برای پیروزی وی و حزب لیبرال هموار میکند. اما از قرار معلوم نخست وزیر محبوب باید برای بقای سیاسی بجنگد.
نگاهی به صحنه کارزارهای انتخاباتی نشان میدهد که ترودو درخشش سال ۲۰۱۵ را ندارد. دو سال بعد از آغاز نخستین دوره نخست وزیری جاستین ترودو، مجله رولینگاستونز در سال ۲۰۱۷ و در حالی که ایالات متحده درگیر دونالد ترامپ بود با چاپ عکس رئیس لیبرال دولت کانادا روی جلد نوشت: «چرا او نمیتواند رئیس جمهوری ما باشد؟»
در روزهای پایانی تعطیلات تابستانی، جاستین ترودو با اعتماد به نفس اعلام کرد که تصمیم برگزاری انتخابات زودهنگام به این دلیل گرفته شده است که به دلیل شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ کشور در یک موقعیت تاریخی قرار دارد و باید به شهروندان کانادایی اجازه سخن گفتن و تصمیمگیری داد.
با این حال هیچ چیز آنطور که پیشبینی شده بود پیش نرفت. طبق نتایج آخرین نظرسنجیها، رقابت میان جاستین ترودو و ارین اتولو، رهبر حزب محافظهکار تنگاتنگ است. این در حالی است که کاندیدای اپوزیسیون تا همین چند هفته پیش برای بسیاری از شهروندان ناشناخته بود.
ژنوویو تلییه، استاد علوم سیاسی دانشگاه اوتاوا میگوید: «او دیگر جاستین ترودویی نیست که در سال ۲۰۱۵ برنامه تغییر را پیش چشم [مردم] گذاشت. این درحالی است که او همین محبوبیت را هم بدهکار بیماری کووید و کرونا است. ماجرا فراتر از تحلیل رفتن قدرت [در طول زمان] است. او قولهای بسیاری داده بود. قطعا بسیاری را سرخورده کرده است.»
نگرانی حزب لیبرال کانادا از امکان شکست در انتخابات حتی به دغدغههای جوانان و بخشهای «چپ» جامعه هم رسیده است. ماکسول کامرون، از دانشگاه کلمبیا در این باره میگوید: «حتی در مسائلی نظیر تغییرات اقلیمی یا آشتی با مردمان بومی، ترودو آن مصلحی که بسیار امیدش را داشتند نبود.»
مشکل دیگر جاستین ترودو تصویر (ایماژ) کارزار انتخاباتی است. در دوره فاصلهگذاری اجتماعی و بیماری، خبری از تجمعات بزگ انتخاباتی و هواداران پرشور در برنامههای تلویزیونی نیست. آنچه در هفتههای اخیر در اخبار به کرات دیده میشود تظاهرات مخالفان ترودو و هو کردن و حتی سنگپراکنی به نخست وزیر است.
«تماشاگر به جای بازیگر»
حتی در زمان مناظرات انتخاباتی، جاستین ترودو درخشش دورههای پیشین را نداشت. او به وضوح نتوانست جواب رقیبانی را بدهد که او را در مقام «حاکم» به بیعملی و حسابگری سیاسی متهم میکردند. مهمترین مورد هم همین انحلال پارلمانی بود که به هر حال و با وجود نداشتن اکثریت مطلق کارش را انجام میداد. بهعلاوه، برگزاری انتخابات «غیر ضروری» در دوران شیوع بیماری و محدودیتها، بیعملی در سیاست خارجی و چالشهای اقلیمی از دیگر محورهای انتقادی رقبای نخست وزیر کانادا بود.
ژوسلین کولون، پژوهشگر روابط بینالملل و مشاور پیشین جاستین ترودو میگوید: «کانادا همیشه یک شخصیت قوی در صحنه بینالمللی بود. اما در دوره ترودو جای ما از هنرپیشه به تماشاگر تبدیل شد. این در حالی است که در سال ۲۰۱۵ جهان با شوق و ذوق نخستین گامهای این رهبر چندجانبه گرا را به نظاره نشسته بود. ترودو در آن زمان میگفت کانادا به عرصه بینالمللی بازگشته است.»
از بوکس آماتور تا قانونی کردن مصرف ماریجوانا
جاستین ترودو در ۲۵ دسامبر ۱۹۷۱ به دنیا آمد. پدرش، پییر الیوت ترودو، نخست وزیر پیشین کانادا بود که در سال ۲۰۰۰ درگذشت. جاستین ترودو در دانشگاه ادبیات انگلیسی و علوم تربیتی خواند و پیش از ورود به سیاست مدتی بوکسور آماتور، مراقب اسنوبورد، استاد زبان انگلیسی و فرانسوی بود.
سرانجام در سال ۲۰۰۷ جای پای جای پدر گذاشت و وارد سیاست شد. یک سال بعد از مونترآل بهعنوان نماینده وارد انتخابات شد و در سال ۲۰۱۳ به ریاست حزب لیبرال رسید.
جاستین ترودو در دوران نخست وزیری کانادا را به دومین کشور جهان بدل کرد که استعمال ماری جوانا در آن قانونی شد. اندکی بعد کمک پزشکی به بهمرگی (اوتانازی) هم قانونی شد. دولت لیبرال بهعلاوه به آلایندههای ذرات کربن مالیات بست، به هزاران پناهجوی سوریهای اجازه اقامت داد و نسخه به روز شده معاهد تجارت آزاد آمریکای شمالی را امضا کرد.
محبوبیت جاستین ترودو اما در سالهای اخیر و در پی یک رشته رسوایی سیاسی به شکل قابل ملاحظهای کاهش یافت. در اواخر سال ۲۰۱۷ کمیسر اخلاق کانادا تحقیق درباره دو سفر آقای نخست وزیر به همراه همسر و سه فرزندش با هزینه دولتی به جزیره خصوصی آقاخان در باهاماس را آغاز کرد.
در سال ۲۰۱۹ یک گزارش رسمی پای او را به یک پرونده تضاد منافع باز کرد. آقای ترودو متهم است که بر وزیر دادگستری برای مداخله در یک پرونده علیه یک شرکت کبکی، فشار وارده کرده است.
به این رسواییها باید آتشسوزی و موج گرمای تابستان امسال در کانادا را هم افزود. بروز بحران و آسیبها و خسارات آن، همیشه جایی را برای انتقاد از رهبران سیاسی باز میگذارد.
ترودو حتی اگر بار دیگر به ریاست دولت کانادا برسد، اگر حزب لیبرال موفق به کسب اکثریت مطلق کرسیهای مجلس نشود، قطعا با چالشهای بیشتری در اداره امور روبهرو خواهد بود.