اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن اقدامات راهبردی و عملیاتی برای رسیدگی به پیامدهای امنیتی و بهداشتی قاچاق مواد مخدر و مصرف آن را تعیین کرده‌اند.
آگهیاتحادیه اروپا چگونه هماهنگی‌های لازم برای مبارزه با مواد مخدر را انجام می‌دهد؟
مواد مخدر پدیده‌ای اجتماعی و بهداشتی پیچیده است که میلیون‌ها نفر را در اتحادیه اروپا تحت تاثیر قرار می‌دهد. مواد مخدر غیرقانونی می‌تواند عواقب منفی زیادی نه تنها برای مصرف کننده بلکه برای خانواده و جامعه در پی داشته باشد.
استفاده از مواد مخدر، هزینه‌های هنگفتی برای سلامت و ایمنی عمومی، محیط زیست و بهره‌وری نیروی کار ایجاد می‌کند و به آن آسیب می‌رساند. همچنین تهدیدات امنیتی مرتبط با خشونت، جنایت و فساد را در پی خواهد داشت.
بازار مواد مخدر غیرقانونی یکی از منابع عمده درآمد گروه‌های تبهکار سازمان‌یافته در اتحادیه اروپا است و ارزش خرده فروشی آن حداقل ۳۰۰ میلیارد یورو تخمین زده شده است.
در اتحادیه اروپا، مانند بسیاری از کشورهای جهان، قاچاق مواد مخدر بر ثبات و حکومت ملی هم تاثیر می‌گذارد.
اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن تعدادی از اقدامات استراتژیک و عملیاتی را برای کاهش عرضه و تقاضای مواد مخدر در اروپا انجام داده‌اند. آنها این سیاست‌ها را از طریق «استراتژی مواد مخدر اتحادیه اروپا» با هم هماهنگ می‌کنند.
استراتژی مواد مخدر اروپا ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ میلادی
در طول دو دهه گذشته، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن رویکرد مشترکی را برای رسیدگی به پیامدهای امنیتی و بهداشتی قاچاق مواد مخدر و مصرف آن ایجاد کرده‌اند. رویکرد اتحادیه اروپا بر این اساس استوار است:
- شواهدی مبنی بر اینکه چه چیزی از نظر سیاست‌ها و اقدامات موثر است و چه مواردی کارساز نیست؛
- تعادل بین کاهش عرضه مواد و کاهش تقاضای آن
- چند رشته‌ای بودن، با توجه به ماهیت مقطعی پدیده مواد مخدر
- نوآوری و آینده نگری، با توجه به پیچیدگی وضعیت مواد و بازار
- احترام به حقوق بشر، برابری جنسیتی و برابری سلامت
- مشارکت جامعه مدنی
این رویکردها در «استراتژی مواد مخدر ۲۰۱۳-۲۰۲۰ اتحادیه اروپا» هم وجود داشت و حالا در «استراتژی مواد مخدر ۲۰۲۱-۲۰۲۵ اتحادیه اروپا» که دسامبر ۲۰۲۰ توسط شورای اروپا تصویب شده، مجدد مورد تایید قرار گرفته است.
این استراتژی جدید برای سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۵ چارچوب سیاسی و اولویت‌های سیاست اتحادیه اروپا در مورد مواد مخدر را تعیین می‌کند و مکمل سیاست‌های ملی است.
هدف اصلی آن تضمین سطح بالای حفاظت از سلامت، ثبات و امنیت اجتماعی و همچنین کمک به افزایش آگاهی است.
استراتژی مواد مخدر بر سه حوزه سیاست اصلی متمرکز است:
- کاهش عرضه مواد
- کاهش تقاضا مواد
- رسیدگی به آسیب‌های مربوط به مواد مخدر
همچنین سه موضوع را در حمایت از حوزه‌های این سیاست شناسایی می‌کند:
- همکاری بین‌المللی
- تحقیق، نوآوری و آینده نگری
- هماهنگی، حاکمیت و اجرا
شورای اتحادیه اروپا همچنین با یک برنامه عملیاتی که ۸۵ اقدام خاص را برای دستیابی به اولویت‌های استراتژی اتحادیه اروپا با مواد مخدر تعیین می‌کند، موافقت کرده است.
مبارزه اتحادیه اروپا با قاچاق مواد مخدر
امنیت تقویت شده
برای کاهش عرضه مواد مخدر و مقابله با جرایم مرتبط با آن، اتحادیه اروپا باید دارایی‌های امنیتی خود را تقویت کند. این اقدامات شامل پیشگیری، منع و اخلال در جرایم مرتبط با مواد مخدر از طریق همکاری قضایی و انتظامی، اطلاعاتی، ممنوعیت، مصادره دارایی‌های مجرمانه، تحقیقات و مدیریت مرزی است.
چنین اقداماتی می‌تواند به رسیدگی به تحولات چالش برانگیز در بازار موادمخدر اروپا کمک کند. مشخصه این تحولات در دسترس بودن انواع مختلف مواد مخدر، افزایش استفاده از خشونت و سود‌های کلان و همچنین استفاده از پلتفرم‌های رسانههای اجتماعی، اپلیکیشن‌ها، اینترنت و دارک‌نت برای قاچاق مواد مخدر است. چنین تحولاتی در طول بحران کووید-۱۹ کمرنگ نشد و برعکس افزایش هم داشته است.
مقابله با قاچاق مواد مخدر یکی از اولویت‌های «پلتفرم چند رشته‌ای اروپایی علیه تهدیدات جنایی» (EMPACT) است. این پلتفرم یک ابتکار امنیتی است که توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای شناسایی، اولویت بندی و رسیدگی به تهدیدات ناشی از جنایات سازمان یافته بین‌المللی راه‌اندازی شده است.
حفاظت از سلامت مردم
خدمات پیشگیری، درمان و مراقبت
برای حفظ سلامت مردم، کاهش تقاضای موادمخدر ضروری است. اقدامات تقویت کننده متقابل می‌تواند به دستیابی به اهدافی مانند پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مداخله، مشاوره، درمان، توانبخشی، ادغام دوباره اجتماعی و بهبودی کمک کند. چنین اقداماتی به شرح زیر است:
- متناسب با بافت اجتماعی محلی و نیازهای جمعیت هدف
- براساس شواهد علمی
- ایمن و موثر
- ارتقای همکاری نزدیک با خدمات حمایتی بهداشتی و اجتماعی
بحران کووید-۱۹ آسیب پذیری‌های بهداشتی مصرف کنندگان مواد مخدر را تشدید کرده و نیاز به تداوم تمرکز بر این حوزه سیاستی را بیشتر نشان می‌دهد.
آگهیرسیدگی به آسیب‌های مربوط به مواد مخدر
اتحادیه اروپا برخی از زمینه‌های عملیاتی برای پیشگیری و کاهش خطرات و آسیب‌های احتمالی ناشی از مواد مخدر برای مصرف کنندگان، جامعه و زندان‌ها را شناسایی کرده است. از جمله:
- کاهش شیوع و بروز بیماری‌های عفونی مرتبط با مواد مخدر
- جلوگیری از مصرف بیش از حد و مرگ و میر ناشی از مواد مخدر
- ارائه جایگزین‌هایی برای مجازات‌های قهری
تاثیر کووید ۱۹ بر بازار مواد مخدر اتحادیه اروپا
همه گیری کووید ۱۹ بازار موادمخدر اتحادیه اروپا را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار داده است. عرضه برخی از مواد مخدر به دلیل اقدامات محدودکننده کووید ۱۹ به طور موقت مختل شد که امروز منجر به افزایش قیمت، کمبود و کاهش خلوص برخی مواد شده است.
فشار میان تامین کنندگان و توزیع کنندگان ادامه دارد و گروه‌های تبهکار سازمان یافته با تطبیق مدل‌های حمل و نقل، مسیرهای قاچاق و روش‌های پنهان سازی، فعال و انعطاف پذیر باقی مانده‌اند.
به نظر می‌رسد اینترنت، دارک‌نت، پلتفرم‌های رسانههای اجتماعی و برنامه‌های ارتباطاتی رمز گذاری شده نقش برجسته‌ای در تامین مواد مخدر داشته‌اند.
همکاری بین‌المللی
تولید، قاچاق و استفاده از مواد مخدر در مرزها متوقف نمی‌شود. رسیدگی به پدیده مواد مخدر غیرقانونی مسئولیت مشترک همه کشورهای جهان است.
آگهیهمکاری با کشورهای غیر اتحادیه اروپا بخش مهم سیاست اتحادیه اروپا در مورد مواد مخدر است. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن، برنامه‌های همکاری برای رسیدگی به مشکل مواد مخدر را تامین مالی می‌کنند و با تعدادی از کشورهای جهان به گفتگو نشسته‌اند. این گفتگو‌ها رویکردی متعادل و مبتنی بر شواهد را ترویج می‌کند و اساس آن، حقوق بشر است.
سایر اقدامات
تحقیق، نوآوری و آینده نگری
اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن باید از ظرفیت‌های تحقیقاتی و آینده‌نگری لازم برای رسیدگی به چالش‌های مواد مخدر به شیوه‌ای چابک‌تر و فعال‌تر برخوردار باشند.
هماهنگی، حاکمیت و اجرا
برای اطمینان از اجرای بهینه استراتژی مواد مخدر، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن باید جامعه مدنی را درگیر کنند و منابع کافی تخصیص دهند.
آژانس‌های اتحادیه اروپا در زمینه مواد مخدر
«مرکز نظارت اروپا برای مواد مخدر و اعتیاد به مواد مخدر» (EMCDDA) مرجع اصلی رسیدگی به مساله مواد مخدر غیرقانونی در اتحادیه اروپا است.
این آژانس در لیسبون مستقر است و شواهد علمی مستقل و تجزیه و تحلیل در مورد تمام جنبه‌های این تهدید را ارائه می‌دهد. اقدامات این آژانس به سیاست‌های ملی و اتحادیه اروپا برای محافظت از شهروندان اروپا در برابر آسیب‌های مرتبط با مواد مخدر کمک می‌کند.
آگهیشورای اتحادیه اروپا ۹ ژوئن ۲۰۲۲ مذاکره در مورد پیشنهاد آژانس مواد مخدر اتحادیه اروپا را تصویب کرد.
با تبدیل «مرکز نظارت اروپا بر مواد مخدر و اعتیار به مواد مخدر» به یک آژانس پیشرفته و با تقویت نقش آن، قوانین جدید مبارزه با مواد مخدر غیرقانونی تشدید خواهد شد. ۲۸ مارس ۲۰۲۳، ریاست شورای اتحادیه اروپا و پارلمان اروپا به توافق موقت در مورد این مقررات دست یافتند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این مقررات ابزارهای زیر را در اختیار این آژانس قرار می‌دهد:
- به چالش‌های جدید بهداشتی و امنیتی ناشی از مواد مخدر غیرقانونی به روشی کارآمدتر پاسخ می‌دهد
- از کشورهای عضو بهتر حمایت می‌کند
- به بهبود وضعیت در سطح بین‌المللی کمک خواهد کرد
سایر آژانس اتحادیه اروپا که در زمینه مواد مخدر کار می‌کنند عبارتند از:
آگهی- آژانس اتحادیه اروپا برای همکاری در اجرای قانون (Europol)
- آژانس مرزی و گارد ساحلی اروپا (Frontex)
- آژانس اتحادیه اروپا برای همکاری عدالت کیفری (Eurojust)
- آژانس اتحادیه اروپا برای آموزش اجرای قانون (CEPOL)