جمهوری اسلامی ایران برای دهه‌ها درگیر رویارویی نامتقارن با رقبای منطقه‌ای در سراسر خاورمیانه بود اما حالا با حمایت از گروه‌های شبه نظامی خارجی از طریق در اختیار گذاشتن سخت‌افزارها و آموزش‌های نظامی، نفوذ خود را گسترش داده است.
آگهیبه نظر می‌رسد در چند سال گذشته ایران در حال گسترش و تعمیق نفوذ خود در حوزه جدیدی بوده است؛ قاره آفریقا. ظاهرا تهران با تسلیح و آموزش گروه‌های شیعه شورشی در کشورهایی مانند سنگال، آفریقای مرکزی و نیجریه درصدد است تا حوزه نفوذش را به ورای خاورمیانه تسری دهد.
انتقال پهپاد از طریق الجزایر
وب سایت «دِ دفنس پست» در نوشتاری به تحلیل نقش «خرابکارانه» رژیم جمهوری اسلامی ایران در منطقه صحرای بزرگ آفریقا واقع در شمال غرب آفریقا پرداخته و نقش تهران را عنصری خوانده است که می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی بزرگتری در پی داشته باشد.
به باور این نوشتار، ایران با حمایت فزاینده خود از مخالفان دولتی و غیردولتی مراکش، به دنبال تضعیف یکی از متحدان سرسخت غرب، مراکش است؛ متحدی که بستر ثبات در همسایگی منطقه‌ای بی‌ثبات است.
بیشترین نگرانی مراکش، تامین پهپادهای تهاجمی از سوی ایران برای جبهه پولیساریو است؛ گروهی چریکی که چندین دهه است برای جدا کردن صحرای غربی از مراکش مبارزه می‌کند و از حمایت مستمر الجزایر، رقیب منطقه‌ای مراکش برخوردار است.
عمر هلاله، نماینده دائم مراکش در سازمان ملل متحد بارها نسبت به انتقال پهپادها از طریق الجزایر هشدار داده و گفته است که مراکش به شیوه‌ای مناسب واکنش نشان خواهد داد.
با این وجود نویسنده «دِ دفنس پست» بر این باور است که «نقش مخرب ایران» با پافشاری‌اش برای رادیکالیزه کردن و عضوگیری از اعضای ناراضی اقلیت شیعه پادشاهی مراکش، تا به عمق این کشور ریشه دوانیده است.
تهران از مدتها پیش با الجزایر روابط اقتصادی و نظامی برقرار کرده و به فروش پهپاد به الجزایر اذعان کرده است. عمر منصور، وزیر داخله خودخوانده پولیساریو سال گذشته گفت که این گروه قرار است پهپادهای ایرانی را تحویل بگیرد و از آنها علیه نیروهای امنیتی مراکش استفاده کند.
مقامات ارشد مراکشی توضیح داده‌اند که چگونه ایران از طریق نیروهای نیابتی حزب الله لبنان برای ارائه آموزش نظامی و پشتیبانی از جبهه پولیساریو مستقر در اردوگاه آوارگان «تندوف» در الجزایر استفاده می‌کند. به گفته آنها ایران از سال ۲۰۱۷ حمایت خود از این گروه را آغاز کرده است، حمایتی که بی‌شک در تضاد با منافع رباط است.
رباط در مه ۲۰۱۸ میلادی برای سومین بار روابط دیپلماتیک خود را با ایران به دلیل حمایت از این گروه شبه نظامی قطع کرد. به ادعای نگارنده این مطلب در «دِ دفنس پست»، تهران پا را از این هم فراتر گذشته و اخیراً واحدهایی از سپاه پاسداران خود را در الجزایر مستقر کرده است تا بر آموزش جنگجویان پولیساریو شدت بخشد.
به گفته مقامات مراکش، اطلاعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد چگونه الجزایر باندهای هوایی کم استفاده خود در مناطق متروک در نزدیکی مرز مراکش را برای عملیات پهپادها بهینه کرده است.
مقامات مراکشی همچنین ارسال محموله‌های سخت افزار نظامی از طریق ایران به کشورهای نامعلومی در شمال آفریقا را ردیابی کرده‌اند. این محموله‌ها که از طریق الجزایر به جنگنده‌های پولیساریو تحویل داده شده‌اند، شامل هواپیماهای بدون سرنشین، تجهیزات راداری و سامانه‌های موشکی بالستیک بوده است.
جبهه موسوم به پولیساریو چیست؟
جبهه موسوم به پولیساریو، سازمانی سیاسی-نظامی، در سال ۱۹۷۳ میلادی علیه تسلط استعماری اسپانیا بر صحرای غربی و با هدف استقلال این منطقه ایجاد شد. جبهه پولیساریو پس از خروج اسپانیا در سال ۱۹۷۶ از این منطقه و تقسیم آن بین مراکش و موریتانی به مخالفت با هر دو کشور پرداخت. موریتانی با پولیساریو در سال ۱۹۷۹ صلح کرد اما پس از آن که مراکش تمام منطقه صحرای غربی را ضمیمه خاک خود کرد، پولیساریو از ضدیت با مراکش دست برنداشت. جنگجویان پولیساریو اغلب حملات خود علیه مراکش را از طریق پایگاه‌هایشان در الجزایر سازماندهی و اجراء می‌کنند.
ایران و ثبات منطقه‌ای در شمال آفریقا
به باور نوشتار «بی‌ثبات کننده آفریقا: پهپادهای ایرانی مراکش را تهدید می‌کنند» در «دِ دفنس پست»، حمایت فزاینده ایران از الجزایر و پولیساریو نه تنها مراکش، بلکه ثبات منطقه مرزی را نیز تهدید می‌کند چرا که مراکش از دیرباز خاکریزی راهبردی در شمال آفریقا بوده است، یک کشور اسلامی میانه رو با اقتصادی رو به رشد و روابط اقتصادی عمیق با سایر کشورهای آفریقایی.
چنین بنیان‌های اقتصادی و سیاسی زمینه‌ساز ظهور مراکش به عنوان یک پیونددهنده استراتژیک و قابل اعتماد برای آمریکا و اروپا و کل قاره آفریقا است.
یکی دیگر از دلایل تلاش‌های ایران برای بی‌ثبات کردن مراکش می‌تواند رابطه رباط و تل‌آویو باشد چرا که روابط مراکش و اسرائیل پس از امضای توافقنامه ابراهیم در سال ۲۰۲۰ میلادی به سرعت در حوزه‌های دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی گسترش یافته است.
با امضای این توافقنامه، همکاری غیررسمی چند ده ساله مراکش و اسرائیل صورت رسمی به خود گرفت است و بر نقش محوری پادشاهی مراکش در سیاست تقویت روابط آمریکا با متحدان استراتژیک کلیدی‌اش در خاورمیانه صحه گذاشته است.
هرچند توافق اخیر عربستان سعودی و ایران برای عادی سازی روابط دیپلماتیک ممکن است فشار بر برخی از نقاط اصلی تنش‌زا در خاورمیانه را کاهش دهد، اما بعید است که باعث کاهش فعالیت‌های توسعه طلبانه ایران در آفریقا شود.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آگهیدر چند سال گذشته، بحث‌های ژئوپلیتیک حول محور آفریقا بیشتر درباره آنچه که آمریکا و متحدانش می‌توانند یا باید برای مقابله با فعالیت‌های چین و تا حدی روسیه در سراسر آفریقا انجام دهند، متمرکز شده بود. حالا اما باید نقش ایران در این منطقه را نیز در نظر گرفت.