برخی منابع می‌گویند اسرائیل با پرتاب موشک از جنگنده و از خارج از حریم ایران به داخل این کشور حمله کرد. شبکه بریتانیایی اسکای نیوز به چگونگی حمله اسرائیل و واکنش ایران پرداخته و نوشته است که هدف اسرائیل حمله به زیرساخت‌های حیاتی از جمله پایگاه‌های هوایی و تأسیسات هسته‌ای ایران است.
آگهیاسرائیل برای انجام چنین عملیاتی کاملا مجهز است. این کشور ۳۹ فروند جنگنده رادارگریز اف-۳۵، یعنی بیشترین تعداد از این هواپیما در جهان را دارد.
مایکل کلارک، تحلیلگر امنیتی و دفاعی اسکای‌نیوز می‌گوید این هواپیماها برای پدافندها «کاملا نامرئی» هستند. او می‌گوید: «شایعه شده است که اف-۳۵های اسرائیلی قبلاً در اطراف حریم هوایی ایران در مأموریت‌های تجسسی حضور داشته‌اند.»
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
ایران: صد در صد آماده‌ایم
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران چهارشنبه در مراسم روز ارتش نسبت به هرگونه اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل هشدار داد، اما گفت: «ما در تمام جبهه‌های هوایی آمادگی صد درصدی داریم.»
فابیان هینز، پژوهشگر موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی، آی‌آی‌اس‌اس می‌گوید: «ایرانی‌ها در سال‌های اخیر سخت روی بهبود دفاع هوایی خود کار کرده‌اند، اما اینکه اکنون چقدر خوب هستند، یک سوال باز است».
ایران حداقل ۴۲ پرتابگر موشک دوربرد زمین به هوا از جمله ۳۲ پرتابگر اس-۳۰۰ ساخت روسیه را دارد که در سال ۲۰۱۶ آنها را تهیه کرد.
با این حال، در سال ۲۰۱۸، گزارش شد که خلبانان اسرائیلی برای تمرین فرار از پدافند اس-۳۰۰ که اوکراین نیز در اختیار دارد، به این کشور سفر کرده‌اند.
هینز می‌گوید ایران به طور فزاینده‌ای در طراحی سامانه‌های دفاع هوایی خود سرمایه‌گذاری کرده است.
سامانه‌های پدافندی ایران کدامند؟
یکی از نخستین سامانه‌های پدافندی ایران، «سوم خرداد» نام دارد که بر اساس گزارش‌ها، برای سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک آمریکا بر فراز خلیج فارس در سال ۲۰۱۹ مورد استفاده قرار گرفت.
نسخه به روز شده سوم خرداد، یعنی ۱۵ خرداد، در سال ۲۰۱۹ رونمایی شد و اکنون تحت فرماندهی نیروهای نخبه سپاه پاسداران است. ایران مدعی است که با این سلاح می‌تواند با جنگنده‌های دشمن در برد ۷۵ کیلومتری درگیر شود.
ایران در سال ۲۰۲۲ از نسخه به روز شده پدافند موشکی ۱۵ خرداد با نام «صیاد تاکتیکی» رونمایی کرد. ایران می‌گوید برد این سامانه ۱۲۰ کیلومتر است و سامانه موشکی کوتاه برد آن را پشتیبانی می‌کند.
ایران از دو سامانه دفاعی دیگر نیز در ماه فوریه رونمایی کرد، اما هنوز مشخص نیست که آیا آنها عملیاتی هستند یا نه.
طبق گزارش‌ها، پدافند آرمان قادر است همزمان با شش موشک بالستیک در بردهای ۱۲۰ تا ۱۸۰ کیلومتری برخورد کند، در حالی که گفته می‌شود آذرخش می‌تواند اهداف در ارتفاع پایین را در شعاع ۵۰ کیلومتری منهدم نماید.
هینز می‌گوید: «من حدس می‌زنم که اسرائیلی‌ها در از کار انداختن [دفاع هوایی ایران] از طریق پارازیت و جنگ الکترونیک کاملاً خوب عمل می‌کنند، اگرچه ما این موضوع را به طور قطع نمی‌دانیم.»
اگر اسرائیل بخواهد به طور کامل از سامانه‌های پدافند هوایی ایران دوری کند، می‌تواند با هواپیما خارج از حریم هوایی ایران، موشک شلیک کند.
بعید است که کشورهای همسایه به اسرائیل اجازه استفاده از حریم هوایی خود را بدهند، اما هینز می‌گوید که این هم بعید است که آنها بخواهند هواپیماهای اسرائیلی را ساقط کنند.
اطلاعات اندک در مورد موشک‌های جریکو اسرائیل
اسرائیل می‌تواند با استفاده از پرتاب موشک‌های بالستیک از خاک خود از نقض حریم هوایی همسایگانش جلوگیری کند.
جرمی بینی، سردبیر بخش خاورمیانه و آفریقا در جینز، نشریه اطلاعات دفاعی، می‌گوید: «اگر اسرائیل حمله موشکی بالستیک مشابه حمله ایران را علیه این کشور انجام دهد، ایران قطعاً برای رهگیری آنها به همان شیوه اسرائیل دچار مشکل خواهد شد.»
آگهیمشخص نیست که آیا اسرائیل توانایی انجام یک حمله مشابه را دارد یا نه.
برنامه موشک بالستیک اسرائیل به نام جریکو (اریحا) بسیار محرمانه است و جزئیات اندکی از آن در اختیار است، اما بر پایه برآوردهای آی‌آی‌اس‌اس، اسرائیل حدود ۲۴ موشک جریکو۲ با قابلیت حمل کلاهک اتمی در اختیار دارد.
فابیان هینز می‌گوید: «اسرائیلی‌ها موشک‌های کروز و بالستیک زیردریایی دارند که تقریباً مطمئنیم از آنها برای بازدارندگی هسته‌ای خود استفاده می‌کنند. اما آیا این موشک‌ها از نمونه‌های استاندارد با هدایت دقیق هستند که آنها بتوانند استفاده کنند؟ ما اصلا نمی‌دانیم.»
آگاهی از توان نظامی حریف؛ فرصتی برای دو کشور
مقامات آمریکایی می‌گویند که ایران در حمله اخیر خود به خاک اسرائیل بیش از ۳۳۰ موشک و پهپاد پرتاب کرده که حدود نیمی از آنها پرتاب ناموفق داشته یا سقوط کرده‌اند.
فقط ۹ موشک به اهداف خود در داخل اسرائیل اصابت کردند و بقیه توسط اسرائیل، اردن و آمریکا و بریتانیا رهگیری و سرنگون شدند.
آگهیبینی به اسکای نیوز می‌گوید: «بدیهی است که از دیدگاه ایران عملیات چندان موفقیت‌آمیز به نظر نمی‌رسد، اما در واقع آنها اکنون به تصویر بسیار دقیق‌تری از توان اسرائیل دست یافته‌اند.»
با این حال، هینز می‌گوید که اسرائیل نیز از این حمله به عنوان فرصتی برای آزمایش دفاع هوایی خود استفاده می‌کند و می‌افزاید: «آنها با هر بار استفاده از سامانه‌های دفاعی‌شان، می‌توانند الگوریتم‌ها و رویه‌های عملیاتی را بهبود ببخشند.»
«گنبد آهنین» نام سامانه‌ای از پرتابگرهای موشک هدایت شونده با رادار اسرائیل است که تاکنون به طور مداوم بیش از ۹۰ درصد موشک‌های کوتاه برد شلیک شده به سمت اسرائیل را سرنگون کرده است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای هینز می‌گوید که این سامانه تحت به‌روزرسانی‌های مداوم نرم‌افزاری قرار گرفته که آن را کارآمدتر کرده است.
آگهیدو سامانه دیگر «ختس» (پیکان) و «فلاخن داوود» قادر به رهگیری موشک‌های بالستیک در فواصل بسیار بیشتر هستند و ختس قادر به پرواز با سرعت مافوق صوت و رهگیری موشک‌های فراتر از جو زمین است.
ایالات متحده گفته است که پدافند هوایی اسرائیل کارآمدی خود را در این حمله به اثبات رسانده زیرا حملات ایران تلفات جانی نداشته و فقط خسارت جزئی به بار آورده است.
با این حال، جرمی بینی با طرح این پرسش که «چقدر می‌توانیم موفقیت اسرائیل را به کمک آمریکایی‌ها و دیگران نسبت دهیم؟» می‌گوید: «آیا نیروی هوایی اسرائیل می‌توانست همه پرتابه‌های ایران را خودش به تنهایی سرنگون کند؟ بهتر است رک و پوست کنده بگوییم ممکن است در انجام این کار با مشکل مواجه شده باشد.»
توان رزمی رو بهبود ایران
این حمله همچنین ممکن است به اسرائیل تصور بهتری از قابلیت‌های تهاجمی ایران داده باشد. ایران قول داده است که در صورت حمله اسرائیل به سایت‌های داخل مرزهایش، حمله «بسیار قوی‌تری» انجام دهد.
روز سه‌شنبه بقایای یک فروند موشک ایرانی «عماد-۱» در یک پایگاه نظامی در اسرائیل نمایش داده شد. این موشک مشابه «موشک قدر» ایران است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۴ آزمایش شد اما نسبت به آن دارای قابلیت هدف‌گیری دقیق‌تری است.
آگهیبرد هر دو موشک بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومتر است که تمام اسرائیل را به خوبی در دسترس آنها قرار میدهد.
فابیان هینز به اسکای‌نیوز می‌گوید: «من می‌گویم آنچه آنها شلیک کردند اساساً همان چیزی است که در زرادخانه خود دارند. اینطور نیست که آنها [خود] را کنترل کرده و فقط از سلاح‌های کمتر پیچیده خود استفاده کرده باشند.»
یکی از استثناهای احتمالی در تسلیحات جمهوری اسلامی، موشک «فتاح»، یک سلاح طراحی ایران است که سال گذشته رونمایی شد.
آقای هینز می‌گوید: «ایرانی‌ها فیلم آزمایش این موشک را به ما نشان دادند، اما ما نمی‌دانیم واقعا عملیاتی است یا نه.»
یک موتور موشک که روی کلاهک فتاح قرار دارد به آن امکان میدهد تا مانورهای گریز را در خارج از جو انجام داده و سرعت فرود نهایی خود را نیز افزایش دهد.
آگهیآقای بینی می‌گوید: «این موشک به طور خاص برای غلبه بر پدافند هوایی اسرائیل طراحی شده است.»
موشک دیگری که سال گذشته رونمایی شد، یعنی «خرمشهر»، هنوز در دست تکمیل است.
جرمی بینی می‌گوید: «خرمشهر یک کلاهک قدیمی بزرگ به وزن ۲ هزار کیلوگرم دارد، بنابراین از نظر تئوریک، سریع‌تر است و رهگیری آن سخت‌تر.»
به هر روی، این سلاح‌ها تا زمانی که واقعاً مورد استفاده قرار نگیرند، نمی‌توان فهمید که در برابر پدافند هوایی اسرائیل چکونه عمل می‌کنند.
هینز می‌گوید: «دقتی که اینها به دست آورده‌اند بسیار چشمگیر است، اما اگر سامانه‌های دفاعی حریف شما کارآمدتر باشد، داشتن این سلاح‌ها واقعاً کمکی نمی‌کند.»
آگهیایران برای اینکه بتواند صدمات قابل توجهی به اسرائیل وارد کند، ممکن است مجبور باشد به جای کیفیت، کمیت موشک‌های خود را افزایش دهد.
آقای بینی در این زمینه می‌گوید: «وقتی موشک‌های بالستیک زیادی پرتاب شود، به بعضی نقاط همزمان شمار زیادی موشک می‌رسد و اسرائیل نمی‌تواند همه آنها را ساقط کند.»
ایالات متحده تخمین می‌زند که زرادخانه ایران شامل بیش از ۳ هزار موشک بالستیک است، اما مشخص نیست که این زرادخانه می‌تواند همزمان چند موشک بالستیک را پرتاب کند یا نه.
به تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای هینز می‌گوید که ایران برای پرتاب همزمان ۱۲۰ موشک عوامل لجستیکی بسیار زیادی را به کار گرفته و احتمالاً صدها یا هزاران نفر درگیر این کار بوده‌اند. آیا ایران می‌تواند برای افزایش پرتاب‌‌ها، این حجم از پشتیبانی را افزایش دهد؟ هینز می‌گوید «بله، ولی شاید نه خیلی زیاد».
آگهیاگر ایران بخواهد بر پدافند هوایی اسرائیل غلبه کند، احتمالاً به کمک شبه نظامیان حزب‌الله لبنان تکیه خواهد کرد. لبنان تنها ۱۱۵ کیلومتر با تل آویو فاصله دارد، در حالی که موشک‌های شلیک شده از ایران باید بیش از هزار کیلومتر را طی کنند تا به این شهر در اسرائیل برسند.
آقای هینز می‌گوید: «آنها (حزب‌الله) به اسرائیل بسیار نزدیکتر هستند و بنابراین می‌توانند از سامانه‌های بسیار ارزان‌تری استفاده کنند. در نتیجه، آنها بسیار بسیار بیشتر از ایران کارآیی دارند.»
سازمان سیا تخمین می‌زند که حزب الله بیش از ۱۵۰ هزار فروند موشک در زرادخانه خود داشته باشد.
خطری که برای جمهوری اسلامی وجود دارد آن است که اسرائیل حزب‌الله را که یکی از ارزشمندترین نیروهای متحد رژیم ایران است، به شدت سرکوب کند. در ماه دسامبر، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تهدید کرد که بیروت، پایتخت لبنان را به غزه تبدیل خواهد کرد.
فابیان هینز می‌گوید که این تنش ممکن است که در نهایت به یک موضوع فرسایشی منجر شود. او تأکید می‌کند: «اگر این تنش به یک رویارویی پایدار تبدیل شود، بالاخره موشک‌های یک طرف تمام می‌شود. آیا ایران موشک‌های بالستیک بیشتری دارد یا اسرائیل موشک‌های رهگیر بیشتر؟ ما نمی‌دانیم.»
آگهی