پیش نویس طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در حالی برای تصویب ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی قرار گرفته است که سؤالها و نگرانیهای کاربران و صاحب نظران سیاسی و رسانه ای همچنان پابرجاست.
پیشنویس طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در حالی برای تصویب ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی قرار گرفته که سؤالها و نگرانیهای کاربران و صاحب نظران سیاسی و رسانهای همچنان پابرجاست.
نمایندگان مجلس ایران دیروز ششم مرداد ماه (۲۸ ژوئیه) مصوب کردند که طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» که پیش از این عنوان «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی» روی آن گذاشته شده بود، بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیونی «مخصوص» بررسی شود.
به این ترتیب اگر این طرح در چارچوب اصل ۸۵ قانون اساسی به تصویب برسد، به صورت آزمایشی در مدت زمانی که مجلس تعیین میکند اجرا میشود. اما سابقه اینگونه قوانین نشان میدهد که برخی از آنها برای سالهای طولانی اجرا شدهاند.
نگرانی کاربران زمانی تشدید شد که به گفته برخی از کارشناسان، بندها و تبصرههای پیشنویس طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» منجر به تغییرات اساسی در حوزه اینترنت و شبکههای مجازی میشود که میتواند به محدودیتهای زیاد بیانجامد.
بر اساس این طرح، همه سرویسهای مهم داخلی و خارجی، باید مجوز فعالیت در ایران را دریافت کرده و متعهد به رعایت انبوهی از تکالیف و الزامات شوند، در غیر این صورت با مجازات «مسدودسازی» روبرو خواهند شد.
بنابراین مخالفان و منتقدان این طرح نه تنها روزنامهنگاران، نویسندگان، کنشگران و فعالان سیاسی بلکه صاحبان کسب و کارهای نوپا و شهروندان عادی در ایران هم هستند. آنها هر یک با توجه به جایگاه اجتماعیشان بهخصوص در شبکههای اجتماعی به این موضوع واکنش نشان دادهاند.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «مردم عزیز ایران حق دارند بپرسند در حالی که جامعه با انواع مشکلات و مصائب اقتصادی مواجه است، تصویب طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران اینترنت، چه ضرورتی داشته است؟»
محمد تقی فاضل میبدی، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم نیز در روزنامه «آرمان ملی» نوشت: «اگرنمایندگان محترم دغدغه اخلاق جامعه دارند راه علاج آن این نیست که ایران کرهشمالی شود. بهجای طرح ساماندهی شبکه مجازی، بیایید بحران اقتصادی، بیکاری، بیاعتمادی، تورم و... را دغدغه کار خود قرار دهید که با دادن چنین وعدههایی به مجلس راه یافتید.»
با گسترش انتقادها از اقدام روز چهارشنبه نمایندگان مجلس در خصوص طرح جنجالی «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی»، سید نظام الدین موسوی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس گفت: «موضوعی که در برخی رسانه و شبکههای اجتماعی درباره تصویب این طرح در مجلس منتشر میشود درست نیست و آنچه امروز (چهارشنبه) در مجلس مصوب شد این بود که نمایندگان این طرح را برای بررسی بیشتر به کمیسیون مشترک سپردند.»
قالیباف: مسدودسازی اینستاگرام و واتساپ برنامه مجلس نیست
محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس هم یک روز پس از اقدام مجلس در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «مسدودسازی پلتفرمهای پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتساپ، برنامه مجلس نیست و آن گونه که برخی مطرح میکنند در طرح مذکور وجود ندارد؛ در عین حال به نظر میرسد ابهامات و اشکالاتی در این زمینه وجود داشته باشد که ضروری است حین بررسی طرح، این موضوع بررسی و اصلاح شود.»
اما پیشتر مرتضی آقاتهرانی، عضو ارشد جبهه پایداری و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفته بود: «از بیرون کشور بیش از ۱۳۰ هزار پست در رابطه با طرح ساماندهی پیامرسانها و فضای مجازی که در دستور کار مجلس است گذاشته شده و با آن مخالفت کردهاند و شلوغ کردند؛ چراکه نمیخواهند این کار انجام شود، اما پای آن ایستادهایم، کار خود را انجام دادهایم و قانون آن را آماده کردهایم، به صحن مجلس میبریم و اجرایش خواهیم کرد.»
رضایی: هیچ طرح و لایحهای نباید مغایر سیاستهای کلی نظام باشد
اینک گویا این عضو جبهه پایداری در حال عملی کردن وعده خود است اما محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام امروز پنجشنبه هفتم مرداد ماه در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «در هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام همه جوانب طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را بررسی میکنیم. هیچ طرح و لایحهای نباید مغایر سیاستهای کلی نظام باشد.»
موسوی، نماینده اصولگرای مجلس هم در گفتگو با ایرنا گفت: «تصویب کلیات و جزییات این طرح در کمیسیون مشترک نیاز به دو سوم آراء اعضای کمیسیون دارد بعد از این که طرح در کمیسیون مشترک تصویب شد به صحن میآید و نمایندگان در آنجا درباره این که دوره اجرای آزمایشی طرح چقدر است تصمیم میگیرند. سپس طرح به شورای نگهبان میرود و منتظر میمانیم شورا نظر خودش را اعلام کند.»
همزمان آقای قالیباف که به هنگام تصویب بررسی طرح حمایت از کاربران در کمیسیون مخصوص ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی در سفر خارجی به سر میبرد، وعده داده است: «بدلیل اهمیت این مسأله برای آحاد مردم و ضرورت ابراز نظر کارشناسی، مذاکرات این کمیسیون بصورت علنی و شفاف خواهد بود.»
با این حال محمدحسین فرهنگی، نماینده مجلس و از مخالفان بررسی این طرح ذیل اصل ۸۵ گفت: «با توجه به حساسیت بالای مردم در خصوص متن و محتوای طرح صیانت، باید موضوعات طرح به صورت شفاف در صحن علنی بررسی و تصویب میشد.»
نوروزی: از آزادی گردش اطلاعات میترسند
کامبیز نوروزی، دانش آموخته حقوق و دبیر کمیته حقوقی انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران هم در خصوص مذاکرات غیرعلنی نمایندگان پیرامون این طرح در کانال تلگرامی خود نوشت: «وقتی (نمایندگان) اصرار دارند که در پشت درهای بستۀ مجلس و مخفیانه در مورد این طرح حرف بزنند و از آشکار شدن مقاصدشان نگرانند معلوم میشود که اهدافشان چیزهایی است که مردم آنها را قبول ندارند. آنها از آزادی گردش اطلاعات میترسند و نمیخواهند ترسشان را آشکار بگویند.»
گزارشگران بدون مرز: طرح مجلس برگرفته از روش سانسور در چین است
سازمان «گزارشگران بدون مرز» در فرانسه هم ششم مرداد با محکوم کردن طرح «محدودکننده اینترنت» در ایران، این قانون را «تبعیض دیجیتال» علیه حق دانستن مردم و برگرفته از روش «سانسور در چین» با هدف «مسدودسازی کامل» دسترسی به شبکههای اجتماعی و اینترنت جهانی معرفی کرد.
به این ترتیب آیا میتوان گفت که اصرار برخی نمایندگان مجلس برای ارجاع تصویب طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی ناقض اصول این قانون «مادر» است؟
باقی: طرح مجلس خلاف فصل سوم قانون اساسی است
عمادالدین باقی، نویسنده و فعال حقوق بشر در خصوص این موضوع در کانال تلگرامی خود نوشته است: «براندازان واقعی آنانند که در درون سیستم جا خوش کردهاند و هر روز طرحهایی بر خلاف فصل سوم قانون اساسی (حقوق ملت) در جهت سلب حیات و سلب آزادی های مشروع، انتخابات استصوابی، و محدود کردن حقوق مختلف شهروندان ارائه میکنند که تازهترینش طرح صیانت از فضای مجازی (بخوانید صیانت از قدرت) بود.»
البته مخالفان و منتقدان این طرح فقط به محدودیتهای اطلاع رسانی که در پی اجرای آن ایجاد میشود، اکتفا نمیکنند بلکه به هزینههایی که تحمیل میشود نیز اشاره میکنند. چرا که اجرای آزمایشی طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در صورت تصویب برای چند سال هزینهبر خواهد بود، آن هم در زمانی که وضعیت معیشت و آب و برق مردم ایران بحرانی است.
به این ترتیب رفتار نمایندگان مجلس برای تصویب طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در آستانه تشکیل دولت سیزدهم، میتواند چالشی جدی برای آن ایجاد کند.
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
حال طرحی که گمان میرفت برای تبدیل شدن به قانون راه طولانی در پیش دارد با اقدام دیروز نمایندگان مجلس که خود را «انقلابی» می نامند، راهش را خیلی کوتاه کرده است.
البته حسن خمینی، نوه آیتالله خمینی نیز در صفحه اینستاگرامش با انتشار فیلمی از سخنان خود در خصوص بیاثر بودن برخوردهای سلبی با تکنولوژی و فضای مجازی نوشته است: «بزرگترین شرط توفیق یک قانون آن است که عموم مردم آن را یک هنجار لازم بدانند؛ در غیر این صورت جامعه آن را تحمیل غیرلازم میداند.»