مذاکرات در پاریس حول کاهش خطرات استفاده از پلاستیک با حضور ۱۷۵ نماینده از کشورهای جهان و با میانجی‌گری برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) از روز دوشنبه آغاز شد.
آگهیاین مذاکرات در دومین دور پنجگانه خود با هدف دستیابی به یک معاهده قانونی الزام آور تا سال ۲۰۲۴، برای تصویب در سال ۲۰۲۵ صورت می‌پذیرد.
امید می رود که تا زمان جمع بندی مذاکرات در روز جمعه، نمایندگان ۱۷۵ کشور بتوانند به توافق بر سر رویکردی برای کاهش میزان زباله‌های پلاستیکی انباشته شده در اقیانوس‌ها و اکوسیستم‌های جهان نزدیک شوند.
ممنوعیت تولید پلاستیک یا مدیریت بازیافت پس از تولید؟
طرفین بر سر یک اصل اساسی مذاکره می کنند: اینکه آیا پلاستیک در منبع تولید کاهش یابد و صنعت را الزام به کاهش تولید آن کنیم یا اینکه بر مدیریت بهتر و بازیافت پلاستیک پس از دور ریختن آن تمرکز شود؟
چین و ایالات متحده به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان پلاستیک در جهان طرفدار راه‌حل دوم هستند. هر دوی این کشورها خواستار معاهده‌ای جهانی هستند که بازیافت را ترویج می‌کند. آن‌ها سایر اقدامات سخت‌‌گیرانه‌تر از جمله ممنوعیت پلاستیک‌های یک‌بارمصرف یا ممنوعیت استفاده ازمواد شیمیایی خطرناک در تولید را به خود هر کشوری واگذارمی‌کنند.
اما کشورهای دیگر استدلال می کنند که مدیریت زباله به تنهایی نمی‌تواند کافی باشد.
هشدارها به دلیل آلودگی پلاستیکی در اقیانوس‌ها به سطح بی سابقه‌ای می‌رسد
پالائو، به عنوان کشوری جزیره‌ای که پلاستیکی تولید نمی‌کند، اما وارد کننده آن است، خواهان برخورد قاطعانه با تولید پلاستیک در مذاکرات است. این کشور استدلال می‌کند که معاهده پلاستیک باید شامل محدودیت‌های جهانی در زنجیره تامین به صورت کامل باشد تا میزان پلاستیک جدید در جهان حتی قبل از تبدیل شدن به زباله کاهش یابد.
ائتلافی متشکل از ۵۵ کشور جهان از جمله فرانسه و سایر اتحادیه اروپا، خواهان ممنوعیت پلاستیک‌های غیرضروری، مانند لیوان ها و ظروف یکبار مصرف و نیز محدودیت استفاده ازمواد آسیب‌رسان به انسان یا محیط زیست در پلاستیک هستند.
مدیراجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در مصاحبه با رادیوبین‌المللی فرانسه گفت: «ما باید هر ذره از پلاستیک‌هایی که دور می‌ریزیم را بازیافت کنیم، اما تنها بازیافت راه‌حل خروج از این وضعیت نیست.»
وی بازنگری اساسی برای تغییر بسته بندی‌های پلاستیکی به سمت ظروف قابل استفاده مجدد را حتی بدون اعلام ممنوعیت ضروری دانست.
سازمان ملل متحد پیش از این مذاکرات هشدار داده بود که نباید برای کاهش آلودگی پلاستیکی وقت تلف شود.
اقتصاد «چرخشی» در صنعت پلاستیک
(UNEP) به دلیل تأکید بیش از حد بر استفاده مجدد و بازیافت پلاستیک مورد انتقاد قرار گرفته است. امری که برخی آن را امتیازی برای صنایع پلاستیک و پتروشیمی می‌دانند.
در گزارش منتشره در اوایل این ماه، برنامه محیط زیست خواستار اقتصاد پلاستیک «دایره‌ای» شامل کاهش میزان پلاستیک تولید‌شده و همچنین طراحی انواع جدیدی از پلاستیک با قابلیت استفاده مجدد یا کمپوست آسان‌تر به طور انبوه شد.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
اما فعالان محیط زیست با اشاره به محدودیت‌های بازیافت آن را از نظر لجستیکی دشوارو انرژی بر می‌دانند که خطراتی را برای کارگران در معرض مواد شیمیایی سمی در پی دارد. همچنین تولید میکروپلاستیک‌ها به طور فزاینده‌ای دریاها، هوا و مواد غذایی را آلوده می‌کنند.
مطالعه صلح سبز نیز بازیافت پلاستیک را یک مفهوم شکست خورده دانسته است.
تیم گرابیل، وکیل محیط زیست در این‌باره گفت: «اگر هیچ محدودیتی [بر تولید] اعمال نکنیم، هرگز به اقتصاد دایره‌ای پلاستیک نخواهیم رسید. با این حجم پلاستیک که هر ساله به بازار عرضه می شود، حتی داشتن زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری و پردازش جداگانه‌ی آن‌ها غیرممکن است.»
سابقه معاهده پاریس و موانع تحقق معاهده پلاستیک
فعالان محیط زیستی نگرانند که بدون محدودیت های الزام آور برای همه کشورها، اولین معاهده آلودگی پلاستیکی در جهان ممکن است با موانعی مشابه توافقنامه تغییرات آب و هوایی پاریس در سال ۲۰۱۵ مواجه شود.
سازمان ملل گزارش می دهد که تعهدات آب و هوایی پاریس به دلیل الزام آور نبودن آن برای همگان به خوبی رعایت نشده است.
آگهیباید توجه داشت که اگر آلودگی پلاستیک را متوقف نکنیم و به استفاده از آن بدون بازیافت ادامه دهیم، شاهد پیامدهای فاجعه باری برای اکوسیستم‌های آبی و زمینی خواهیم بود.