«فکر میکنم ما در اتحادیهٔ اروپا باید رابطهمان با ترکیه را سامان بدهیم، بهویژه با توجه به تبعات بحرانهای احتمالی خاورمیانه که میتوانند به نوبهٔ خود به بحرانهای تازهٔ پناهجویان و مهاجران تبدیل شوند.»
کرواسی تازهترین عضو اتحادیهٔ اروپا است و به تازگی گامی بزرگ در راستای پیوستن به منطقهٔ شنگن برداشته است. در حالیکه به نظر میرسد کشورهای غرب بالکان از قافله عقب ماندهاند، کرواسی کشورِ موفق این حوزه بوده است.
یورونیوز با آندرهٔ پِلِنکوویچ، نخست وزیر این کشور، دربارهٔ دستاوردها و چالشهای منطقهای کرواسی گفتگویی انجام داده که مشروح آن را در زیر میخوانید.
یورونیوز: کمیسیون اروپا اخیرا برای عضویت در منطقهٔ شنگن به شما چراغ سبز نشان داده، که باعث شگفتی خیلیها شد، چون اروپا اکنون بیشتر در حال بستن مرزهای خود است تا توسعهٔ آنها. نگران این تصمیمگیری نیستید؟
آندرهٔ پِلِنکوویچ: «پیش از هر چیز تصمیم هفتهٔ گذشتهٔ کمیسیون اروپا و ژان کلود یونکر در استراسبورگ، در واقع ثمرهٔ چهار سال کار مداوم برای تحققِ معیارهای عضویت در شنگن بوده که در هشت فصل تنظیم شده است. ما در هر کدام از این موارد توانستیم قابلیت کرواسی را بالا ببریم تا مطابق معیارهای شنگن باشد. کمیسیون اروپا ارزیابیِ فنیِ بسیار جامعی دربارهٔ ما انجام داده است.»
یورونیوز: پرسشم دربارهٔ کشمکش شما با اسلوونی بر سر خلیج پیران است. اسلوونی گفته اگر راهحلی برای این منطقه پیدا نشود ممکن است حتی عضویت شما در شنگن را وتو کند. آیا در آیندهٔ نزدیک راه حلی میبینید؟
پِلِنکوویچ: «پیش از هرچیز کشمکش مرزی بین کرواسی و اسلوونی مسألهای ۳۰ ساله است. اگر این مسأله شرطِ عضویت هر کدام از دو کشور در اتحادیه یا منطقهٔ شنگن بود، اسلوونی عضو اتحادیه اروپا و شنگن نشده بود. ما معتقدیم که عضویت کرواسی در شنگن باید کاملا از مسألهٔ مرزی دو کشور جدا باشد. آنجا برای ما خلیج ساوودریا و برای آنها خلیج پیران است. بالاخره به راهحلی میرسیم.»
یورونیوز: ما در یونان برای کنترل قایقهای پناهجویان در دریا چالشی جدی داریم حال آنکه مرز دریایی کرواسی طولانی است و از این گذشته ۱۳۰۰ کیلومتر مرز زمینی هم با کشورهای غیرعضوِ اتحادیه دارد. برای محافظت از مرزها برنامهٔ خاصی دارید؟
پِلِنکوویچ: «نه فقط برنامه داریم بلکه اقداماتی را هم به اجرا گذاشتهایم. ما در کرواسی، بسیار بر قابلیت نیروی پلیس تکیه میکنیم و برای حفاظت از مرز شنگن ۶۵۰۰ افسر پلیس تعلیمدیده و مجهز داریم. ما نه دیوار و حصار ساختیم، و نه مانند برخی کشورها در مرزمان سیمخارادار کشیدیم. چون پیش از هر چیز، نوع رابطهمان با بوسنی مناسبِ چنین کاری نیست. بنابراین ما با پلیس بوسنی و هرزگووین، صربستان و مونتنگرو همکاری میکنیم.»
یورونیوز: برخی سازمانهای غیرانتفاعی میگویند شما باید بیشتر در این زمینه تلاش کنید. به خشونت پلیس علیه مهاجران اشاره شده است. آیا این اتهامات را بررسی کردهاید؟ آیا حقیقت دارند؟
پِلِنکوویچ: «قطعا، ما همیشه به قوانین خودمان احترام گذاشتهایم، و بالاترین استانداردها را رعایت کردهایم. اما همیشه از مرزهایمان محافظت میکنیم. ما هر اتهامی را بررسی کردهایم و تا اینجا در مورد رفتار مأموران پلیسمان فقط میتوان گفت از آنها بابت حفاظت از مرزهای خودمان و دیگر اعضای اتحادیه اروپا قدردانی میکنیم.»
یورونیوز: اروپا نگران موج مهاجران است. آیا از این رو نیست که فرصت گفتگو برای عضویتِ اتحادیه به مقدونیه و آلبانی داده نمیشود؟
پِلِنکوویچ: «هر دو کشور برای تطابق با معیارهای اتحادیه تلاش زیادی کردهاند. برای همین کمیسیون اروپا اخیرا اعلام کرد که وقت شروع گفتگوهای عضویتِ این کشورها رسیده است.»
یورونیوز: پس چه شد که گفتگوها آغاز نشد؟
پِلِنکوویچ: «دلایل زیادی در کار بود نظیر تحلیل برخی اعضا از اوضاعِ این کشورها، و اینکه آیا همه چیزشان آماده و امورشان کاملا شفاف هست یا نه، و دلیل دیگرش ملاحظات کلیتر دربارهٔ گسترش مرزهای اتحادیه بوده، یعنی ملاحظاتی دربارهٔ عملکرد بهتر اروپای کنونی با ۲۸ عضو.»
یورونیوز: پس، تنها مخالف این طرح، فرانسه نبوده؟
پِلِنکوویچ: «خیر. متأسفانه چند کشور دیگر هم بودند.»
یورونیوز: آیا نباید نام آنها را بدانیم؟
پِلِنکوویچ: «خب ما قانون نانوشتهای داریم که طبق آن بحثهای شورای اروپا را فاش نمیکنیم. من هم چنین نمیکنم. فکر میکنم رسانهها کم و بیش دریافتند که کدام کشورها مخالف بودند، اما مایلیم به این کشورها بگوییم که برای ثبات منطقه و آیندهٔ اروپا و همسایگانمان بهتر است که این فرآیند شروع بشود. حرف من این بود که باید به این کشورها فرصتی داد. امروز، با این سطح از عدمقطعیت، نمیتوان پیشبینی کرد که این فرآیند چقدر طول میکشد.»
یورونیوز: آیا نگران نیستید که ماجرای عضویت آلبانی و مقدونیه در اتحادیه اروپا شبیه وضعیت ترکیه بشود؟ ترکیه حالا از اتحادیه اروپا بسیار فاصله دارد و عملیات نظامی این کشور در سوریه نشان داد که سیاستش تحت تأثیر قدرتهایی نظیر روسیه است.
پِلِنکوویچ: «فکر نمیکنم بشود مقدونیه و آلبانی را با ترکیه مقایسه کرد. سیر ترکیه در این زمینه بسیار متفاوت بوده. فکر میکنم ما در اتحادیهٔ اروپا باید رابطهمان با ترکیه را سامان بدهیم، بهویژه با توجه به تبعات بحرانهای احتمالیِ خاورمیانه که میتوانند بهنوبهٔ خود به بحرانهای تازهٔ پناهجویان و مهاجران تبدیل شوند.»
یورونیوز: شما رئیس بعدی شورای اتحادیهٔ اروپا خواهید بود و برکسیت در دورهٔ شما روی خواهد داد. آیا امیدوارید که این انتقال به نرمی انجام شود؟
پِلِنکوویچ: «در سه سال گذشته هیچ چیز در مورد برکسیت به نرمی و آرامی پیش نرفته است و حالا هم شاهد مشکلات دیگری هستیم نظیر تعیین تاریخ انتخابات و دیگر مسائل. در اتحادیه اروپا دربارهٔ این گفتگو کردیم که به بریتانیا تا ۳۱ ژانویه برای انجام برکسیت فرصت بدهیم. اگر بتوانند فرآیندهای قانونی را در داخل حل و فصل کنند آنگاه ما میتوانیم در سطح شورای اتحادیه و پارلمان اروپا فرایند لازم را انجام بدهیم، آنگاه برکسیت با سرعت و انعطاف بیشتری انجام میشود. حالا با تمام آنچه شاهدش بودهایم مایل نیستم آیندهٔ چیزی را پیشبینی کنم که فقط تعداد نادری دربارهاش پیشبینی درستی داشتهاند.»